Bộ trưởng Nguyễn Quân: Không đổi mới công nghệ doanh nghiệp sẽ nguy hiểm

Ông Nguyễn Quân - Bộ trưởng Bộ khoa học và Công nghệ

Bên lề Ngày hội Khởi nghiệp và Công nghệ Việt Nam 2015 (TECHFEST VietNam 2015), Bộ Trưởng Bộ Khoa học Công nghệ (KHCN) Nguyễn Quân đã có buổi trả lời phỏng vấn báo chí.

-Thưa Bộ Trưởng, Bộ Trưởng đánh giá như thế nào về tầm quan trọng của những sự kiện như TECHFEST VietNam 2015? 

Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân: Tôi thấy nên tổ chức những sự kiện như thế này. Đây là sự kiện để những người có những ý tưởng, sản phẩm và kết quả nghiên cứu khoa học thành công đến giới thiệu, trình diễn những ý tưởng, kết quả đó của mình. Từ đó, các nhà đầu tư sẽ nhìn thấy những khả năng ứng dụng, những triển vọng dành do xã hội và họ sẽ đầu tư. Đương nhiên, ở Việt Nam chúng ta, khái niệm đầu tư mạo hiểm còn rất mới. Trong khi đó, đầu tư cho khoa học là đầu tư mạo hiểm. Có thể người ta đầu tư cho 5 dự án mới có một dự án thành công. Do đó, ở Việt Nam, việc đầu tư cho khoa học, công nghệ hiện nay còn rất dè dặt. Khi đã không quan tâm thì xác suất thành công của các doanh nghiệp khởi nghiệp còn rất hạn chế.

- Thưa Bộ trưởng, như Bộ trưởng vừa nói, đầu tư cho khoa học là đầu tư mạo hiểm. Vậy kinh nghiệm của các nhà đầu tư đóng vai trò như thế nào trong việc tạo điều kiện cho các nhà khởi nghiệp?

Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân: Các sự kiện như này là dịp để đưa các nhà đầu tư quốc tế đến với những nhà sáng tạo của Việt Nam. Chúng ta có ý tưởng tốt nhưng không có nhà đầu tư thì không bao giờ có sản phẩm. Vì thế mà các nhà đầu tư đem đến những kinh nghiệm, các đánh giá cho các sinh viên, các nhà khoa học trẻ, thậm chí của những người làm khoa học không chuyên. Họ dám đầu tư mạo hiểm, chấp nhận rủi ro nhưng tôi tin họ sẽ thành công bởi vì họ hoạt động đầu tư mạo hiểm ở các quốc gia khác đã thành công rồi. Ở đây có sự liên kết giữa nguồn cung là các viện nghiên cứu các trường đại học với nguồn cầu các các doanh nghiệp thông qua các định chế trung gian là các trường đại học, các vườn ươm, các nhà đầu tư và trên tất cả là môi trường pháp lý cho khởi nghiệp mà chính phủ Việt Nam, Quốc hội Việt Nam thông qua các đạo luật, các Nghị định tạo điều kiện thuận lợi nhất cho môi trường phát triển, doanh nghiệp khởi nghiệp.

-Qua tìm hiểu thị trường khoa học công nghệ, tôi thấy có rất nhiều nhà đầu tư và cũng rất nhiều đơn vị khoa học công nghệ khởi nghiệp nhưng họ lại chưa tìm được tiếng nói chung với nhau. Vậy vai trò cầu nối của Bộ Khoa học Công nghệ trong vấn đề này như thế nào thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân: Bộ Khoa học và Công nghệ đã khởi xướng phong trào Chợ khoa học công nghệ ở quy mô quốc gia, gần đây là quy mô quốc tế. Các nhà khoa học đến với chợ công nghệ thiết bị mang đến các sản phẩm khoa học của mình, kết quả nghiên cứu được nghiệm thu xuất sắc, thậm chí là các ý tưởng chúng tôi cũng mời, kế cả các nhà khoa học không chuyên như bà con nông dân có sáng kiến cải tiến kỹ thuật cũng có thể trình bày sáng kiến của mình. Thông qua đó, các doanh nghiệp tham gia chợ kỹ thuật công nghiệp tìm hiểu thấy điều gì phù hợp có triển vọng thương mại hóa sẽ phối hợp cùng với các Viện nghiên cứu các trường đại học để hoàn thiện sản phẩm.

Bộ cũng đã trình Chính phủ Đề án phát triển Thị trường Khoa học Công nghệ thúc đẩy phát triển cả 4 yếu tố của Thị trường là Nguồn cung, Nguồn cầu, Thị trường trung gian và Môi trường Pháp lý. Những sự kiện như chúng tôi tổ chức năm vừa rồi như Sự kiện kết nối cung cầu là một dạng kết nối giữa những người nghiên cứu và các doanh nghiệp. Kết nối cung cầu đã được tổ chức ở Thái Bình, Phú Yên, Hải Phòng và sắp tới là một vài địa phương nữa. Đây cũng là một sự kiện để giới khoa học và giới doanh nghiệp gặp nhau. Đồng thời dưới sự hỗ trợ của cơ quan quản lý Nhà nước, chúng tôi đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành các chương trình Quốc gia hỗ trợ cho doanh nghiệp. Trước đây có Chương trình 712 là Chương trình Nâng cao Năng suất chất lượng của Sản phẩm Hàng hóa Việt Nam đến 2020 thông qua các hoạt động quản lý, hỗ trợ của Nhà nước để thúc đẩy sự phát triển chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp. Gần đây có Chương trình Đổi mới Công nghệ Quốc gia, là một trong 3 Chương trình lớn do Phó Thủ tướng Chính phủ là Trưởng ban chỉ đạo để hỗ trợ cho các doanh nghiệp Việt Nam đổi mới công nghệ, đưa công nghệ tiến dần đến trình độ công nghệ chung của khu vực, tạo ra được nhiều sản phẩm có chất lượng công nghệ cao.

Ngoài ra, Bộ cũng vận động các nhà tài trợ quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Chính phủ Phần Lan... để tìm các nguồn lực công nghệ tương đối lớn cho các doanh nghiệp. Khi đó, doanh nghiệp có nguồn lực đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, thậm chí mua các sản phẩm trí tuệ, bằng sáng chế, công nghệ mới của nước ngoài để nghiên cứu, làm chủ và tạo ra các sản phẩm mới cho doanh nghiệp Việt Nam.

Năm 2016 sắp tới là một năm đầy thách thức bởi chúng ta sẽ trở thành thành viên chính thức của Hiệp định Thương mại Xuyên Thái Bình Dương (TPP) và nhiều Hiệp định thương mại song phương, đa phương khác. Như vậy, Việt Nam đã hòa nhập với nền kinh tế thế giới. Nếu như doanh nghiệp Việt Nam không đổi mới công nghệ để cạnh tranh, chắc chắc sẽ đứng trước bờ vực nguy hiểm bởi lúc đó không còn hàng rào thuế quan, chúng ta phải cạnh tranh tự do, sòng phẳng với các doanh nghiệp, các nước trong khu vực và các nước trên thế giới.

-Sắp tới ngày 18/5 (Ngày Khoa học Công nghệ Việt Nam), Bộ Trưởng có nhắn nhủ gì tới các bạn trẻ đam mê khoa học?

Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân: Thông điệp quan trọng của tôi ngày 18/5 là giới khoa học nói chung và những nhà khoa học trẻ nói riêng hãy nung nấu tinh thần khởi nghiệp, ý chí sáng tạo, hãy làm những gì mà doanh nghiệp yêu cầu, nghiên cứu những gì mà doanh nghiệp cần, có nhiều sản phẩm mà doanh nghiệp cần ứng dụng vào sản xuất để Việt Nam chúng ta có thể cạnh tranh một cách bình đẳng với các quốc gia khác trong bối cảnh hiện nay. 

Xin cám ơn Bộ trưởng!

Trần Hoài