Cải thiện môi trường kinh doanh vẫn còn tình trạng ‘nóng - lạnh’ không đều

Đây là khẳng định của TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng tại Hội nghị quốc tế bàn về cải thiện môi trường kinh doanh Việt Nam được tổ chức sáng nay (15/3) tại Hà Nội.

Theo ông Cung, mặc dù được thế giới đánh giá tốt về môi trường kinh doanh gần đây song mức độ cải thiện nhiều chỉ số chậm, nhiều chỉ số đang xấu đi, đặc biệt khó cải thiện.

Điểm lại kết quả thực hiện về cải thiện môi trường kinh doanh 4 năm qua, ông Cung nhận xét có chỉ số được cải thiện vượt bậc như tiêp cận điện năng, nộp thuế, bảo vệ nhà đầu tư...

Nhưng có những chỉ số gần như không thay đổi, đó là đăng ký kinh doanh, thực thi hợp đồng, phá sản doanh nghiệp và đăng ký sở hữu tài sản.

Cụ thể trong các chỉ số đánh giá về độ cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, khởi sự kinh doanh giai đoạn 2014 - 2017 đang xấu đi.

Ông Cung dẫn chứng, giai đoạn 2014 đến 2017, mặc dù điểm số của chỉ số khởi sự kinh doanh có tăng từ 77,68 điểm (năm 2014) lên 81,23 điểm năm 2015, 81,76 điểm năm 2016 và 82,02 điểm năm 2017, tuy nhiên thứ hạng của Việt Nam đã và đang giảm đi.

Năm 2015, thứ hạng của Việt Nam về khởi sự kinh doanh đứng ở 119 nền kinh tế trong 190 nền kinh tế được đánh giá. Tuy nhiên, năm 2016 thứ hạng này tụt xuống vị tí thứ 121 và năm 2017 tụt xuống vị trí thứ 123.

"Số lượng thủ tục nhiều, thời gian thực hiện dài, và do vậy thứ hạng Khởi sự kinh doanh thấp và liên tục giảm trong 3 năm gần đây", ông Cung chia sẻ.

Do đó, TS Cung cho rằng: "Việt Nam chưa đạt được trung bình ASEAN 4 về môi trường kinh doanh".

Đúc kết một số bài học kinh nghiệm, ông Cung nhìn nhận, ở những lĩnh vực mà người đứng đầu vào cuộc ngay từ đầu, chỉ đạo tổ chức thực hiện quyết liệt sát sao thì ở đó đạt kết quả như mục tiêu.

Tuy nhiên, Viện trưởng Viện nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương cũng thẳng thắn nhận xét: “Tình trạng “trên nóng dưới lạnh” vẫn còn và chỉ đạo của Thủ tướng, Phó Thủ tướng "nóng" nhưng một số Bộ trưởng vẫn còn "lạnh" hay "Bộ trưởng "nóng" nhưng nhiều Cục trưởng, Vụ trưởng chưa "nóng", các chuyên viên còn lạnh, thậm chí rất lạnh”.

Trong số các bộ tích cực như Bộ Y tế, Bộ Xây dựng, Bộ Công thương không những bãi bỏ điều kiện kinh doanh mà còn bãi bỏ hẳn một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện thì vẫn còn các bộ như Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã có phương án đề xuất bãi bỏ nhưng chưa đạt được mục tiêu đề ra. Còn các bộ khác phần lớn cho đến nay mới rà soát chưa có phương án thay đổi nên chưa đề xuất được số lượng điều kiện kinh doanh cần bãi bỏ, thậm chí có một số bộ còn chưa rà soát như Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội. Bộ Tài nguyên và Môi trường có báo cáo có rà soát chưa thấy kết quả.

Có con tàu đã ra ga cuối cùng trong khi có đoàn tàu còn chưa vào ga xuất phát, ông Cung so sánh.

Đề cập về những điểm nhấn trọng tâm trong nội dung và cách thức triển khai thực hiện NQ 19-2018, ông Cung cho biết Chính phủ muốn tạo áp lực và kỷ luật hành chính mạnh hơn với một số chỉ số còn thấp nhất là khởi sự kinh doanh, đăng ký sở hữu tài sản, giao dịch qua biên giới, bãi bỏ cho được 1/2 số điều kiện kinh doanh và loại 20 - 30% số ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo danh mục của Luật Đầu tư.

Lãnh đạo cũng VICEM khẳng định, để đạt được mục tiêu xếp hạng bằng mức trung bình của các nước ASEAN 4 (Singapore, Malaysia, Thái Lan và Philippines) đòi hỏi phải nỗ lực cải cách mạnh mẽ, toàn diện cả về quy mô và cường độ trên tất cả các lĩnh vực. Các bộ ngành, địa phương cần coi trọng quyết liệt và theo dõi sát sao việc thực hiện Nghị quyết 19 để cải thiện môi trường kinh doanh, góp phần nâng cao chất lượng và tốc độ tăng trưởng.

 Bảo Anh