Chuyên gia Nhật Bản lưu ý nên cẩn trọng với cảm giác ‘mát ảo’ khi dùng tinh dầu bạc hà

Bạc hà được biết đến như một loại thảo mộc có vị cay ấm, mùi nồng cùng dư vị sảng khoái, mát lạnh dễ chịu. Bạc hà thường thấy ở các đất nước tại khu vực Bắc Mỹ và châu Âu.

Lá và tinh dầu bạc hà đều có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống bao gồm ẩm thực, mỹ phẩm và y tế. Bạc hà được sử dụng phổ biến như một chất tạo vị phổ biến trong đồ uống và thực phẩm, hương liệu trong mỹ phẩm và xà phòng. Hàm lượng, thành phần hóa học trong tinh dầu bạc hà sẽ có sự thay đổi dựa vào địa điểm và cách thức sản xuất.

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng tinh dầu bạc hà có khả năng cải thiện cảm giác khó chịu và tình trạng đau bụng. Góp phần rất lớn vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho các đối tượng mắc phải hội chứng khó tiêu mãn tính. Ở khía cạnh khác, tinh dầu bạc hà có thể khiến tình trạng trào ngược axit và ợ nóng xuất hiện. Ngoài ra các sản phẩm làm mát chứa tinh dầu bạc hà, như xịt khoáng hoặc khăn ướt, hiện đang được nhiều người sử dụng để giảm cảm giác nóng nực. 

Tinh dầu bạc hà có thể gây ra kích ứng da và sốc nhiệt nếu dùng liều không phù hợp. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, theo ông Naoto Fujii, Phó Giáo sư sinh lý học thể dục tại Đại học Tsukuba của Nhật Bản, giải thích rằng khi dùng sản phẩm chứa tinh dầu bạc hà lên da, một protein cảm biến nhiệt gọi là TRPM8 sẽ được kích hoạt. Tín hiệu này gửi về não, khiến người dùng cảm nhận cảm giác mát lạnh, dù nhiệt độ da không thực sự giảm. Đây chỉ là cảm giác ảo do tinh dầu bạc hà tạo ra.

Cảm giác mát này có thể phản tác dụng. Khi não bị lừa rằng cơ thể đã mát đi, phản ứng tự nhiên như đổ mồ hôi để hạn chế nhiệt lại bị trì hoãn. Điều này làm giảm khả năng thoát nhiệt, khiến nhiệt độ cơ thể thực sự tăng cao, dễ dẫn đến sốc nhiệt và các biến chứng nguy hiểm trong điều kiện thời tiết nóng.

Phòng thí nghiệm của ông Fujii và nhiều nghiên cứu khác trên thế giới đã xác nhận tác động này của tinh dầu bạc hà lên cơ chế điều hòa nhiệt độ. Phó giáo sư Fujii khẳng định tinh dầu bạc hà hoàn toàn có khả năng làm tăng nguy cơ sốc nhiệt. Những rủi ro này đã được nhấn mạnh trong một tuyên bố chung của các chuyên gia quốc tế vào năm 2020, trước thềm Thế vận hội Tokyo.

Không chỉ vậy, hợp chất pulegone có thể gây ngộ độc khi sử dụng với liều lượng không phù hợp. Do vậy, các công thức mỹ phẩm có tinh dầu bạc hà chỉ chứa 1% pulegone hay ít hơn. Điều này nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe của người sử dụng.

Mặc dù vậy, ông Fujii cũng lưu ý rằng trong những điều kiện không quá nóng bức, tinh dầu bạc hà vẫn có thể giúp giảm cảm giác khó chịu và tăng hiệu suất làm việc.

Theo giới chuyên môn, để tránh sốc nhiệt điều quan trọng nhất là tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian dài. Cụ thể, khi ở ngoài trời, hãy tìm chỗ có bóng râm càng nhiều càng tốt; Hãy làm mát các vùng cơ thể có nhiều tĩnh mạch lớn gần da, như nách, bẹn và gáy; có thể dùng túi đá nhỏ để chườm hai lòng bàn tay trong khoảng 10-15 phút để hạ nhiệt cơ thể; nên tạo thói quen uống nước đều đặn, chẳng hạn như khi thức dậy, trước khi ra khỏi nhà, và khi đến nơi; hạn chế tập thể dục hoặc vận động mạnh trong điều kiện thời tiết nóng bức, vì các chuyển động cơ bắp sẽ tạo ra nhiều nhiệt hơn bên trong cơ thể và trong trường hợp khẩn cấp, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

Vân Thảo (T/h)