Đề xuất xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về nhà hàng truyền thống

Báo cáo khảo sát vừa được Trường Cao đẳng Du lịch Huế thực hiện đã mở ra định hướng quan trọng cho việc hình thành khung tiêu chuẩn chung, giúp các địa phương thống nhất trong quản lý, vận hành và quảng bá thương hiệu ẩm thực Việt Nam. Theo đó, trường Cao đẳng Du lịch Huế đã tiến hành khảo sát trên 250 phiếu điều tra tại các vùng Bắc, Trung, Nam và Tây Nguyên, với sự tham gia của bảy nhóm đối tượng gồm doanh nghiệp nhà hàng, cơ sở đào tạo, cơ quan quản lý và các chuyên gia văn hóa ẩm thực. Kết quả thu được phản ánh khá đầy đủ thực trạng hoạt động của các nhà hàng truyền thống hiện nay, từ mô hình kinh doanh, cấu trúc tổ chức đến phong cách phục vụ và mức độ gắn kết với bản sắc địa phương. 

Kết quả được nhìn nhận mang tính điển hình và khách quan, trong đó các tiêu chuẩn về thực tế vận hành tại các nhà hàng, nhận thức của giới học thuật, đào tạo, xây dựng chính sách và thị trường được chú ý. 

Tiêu chuẩn quốc gia về nhà hàng truyền thống sẽ giúp làm rõ các giá trị văn hoá ẩm thực địa phương 

Các chuyên gia cho rằng việc xây dựng tiêu chuẩn quốc gia cho nhà hàng truyền thống không chỉ nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, mà còn hướng tới việc định vị hình ảnh ẩm thực Việt trong mắt du khách quốc tế. Khung tiêu chuẩn được đề xuất bao gồm nhiều yếu tố: từ nhận diện thương hiệu, thiết kế không gian, cơ cấu thực đơn, đồng phục nhân viên, phong thái phục vụ, cho đến ngôn ngữ giao tiếp và yếu tố môi trường - vệ sinh - ánh sáng - âm thanh. Mỗi chi tiết đều mang ý nghĩa trong việc thể hiện giá trị văn hóa và tạo nên trải nghiệm trọn vẹn cho thực khách.

Đáng chú ý, đề án nhấn mạnh tầm quan trọng của không gian ẩm thực mang bản sắc vùng miền. Nhà hàng truyền thống cần thể hiện tinh thần văn hóa qua cách bài trí, lựa chọn chất liệu, âm nhạc và cách phục vụ, để mỗi bữa ăn trở thành một hành trình khám phá văn hóa. Đội ngũ nhân viên cũng được xem là “đại sứ văn hóa”, được ví như người truyền tải câu chuyện về món ăn, nguyên liệu và phong tục ẩm thực đến du khách. Sự hiểu biết, chuyên nghiệp và thân thiện của họ có thể tạo nên khác biệt lớn trong cảm nhận của khách hàng, đặc biệt với khách quốc tế.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, nhiều quốc gia đã và đang xây dựng hệ thống tiêu chuẩn cho ẩm thực truyền thống như một phần của chiến lược bảo tồn văn hóa. Nhật Bản là ví dụ điển hình với việc “washoku”, một loại hình ẩm thực nổi tiếng tại Nhật Bản đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể, kéo theo việc thiết lập các quy chuẩn nghiêm ngặt cho nhà hàng phục vụ món ăn truyền thống. Tại Hàn Quốc, chính phủ hỗ trợ mạnh mẽ việc tiêu chuẩn hóa các quán ăn phục vụ kim chi và hanjeongsik, coi đây là cách bảo tồn văn hóa và nâng cao sức cạnh tranh du lịch.

Từ thực tế đó, việc Việt Nam tiến tới xây dựng tiêu chuẩn quốc gia cho nhà hàng truyền thống được xem là hướng đi tất yếu. Bên cạnh việc giữ gìn bản sắc văn hóa, hệ thống tiêu chuẩn còn giúp các cơ sở kinh doanh dễ dàng tiếp cận chính sách hỗ trợ, được chứng nhận chất lượng, và góp phần thúc đẩy hình ảnh ẩm thực Việt trên trường quốc tế. Tuy nhiên, giới chuyên môn lưu ý rằng tiêu chuẩn cần được áp dụng linh hoạt, phù hợp với điều kiện từng địa phương, nguồn nguyên liệu bản địa và phong tục vùng miền, tránh rập khuôn máy móc.

Việc chuẩn hóa hệ thống nhà hàng truyền thống Việt Nam cũng sẽ mang lại lợi ích lớn cho công tác quảng bá du lịch. Khi du khách có thể dễ dàng nhận biết đâu là nhà hàng đạt chuẩn vừa đảm bảo chất lượng, vừa thể hiện được bản sắc, họ sẽ có thêm niềm tin và hứng thú khám phá. Điều đó không chỉ giúp nâng cao trải nghiệm mà còn góp phần lan tỏa giá trị ẩm thực Việt Nam ra thế giới.

Với tiềm năng phong phú của nền ẩm thực dân tộc, từ phở Hà Nội, bún bò Huế đến cơm tấm Sài Gòn hay bánh căn Nha Trang, Việt Nam hoàn toàn có cơ sở để xây dựng một bộ tiêu chuẩn nhà hàng truyền thống mang tầm quốc gia. Đây không chỉ là bước tiến trong chuyên nghiệp hóa ngành dịch vụ ẩm thực, mà còn là nền tảng để đưa ẩm thực Việt trở thành thương hiệu văn hóa mạnh mẽ trên bản đồ du lịch thế giới.

Bảo Linh