Điểm sáng của sản xuất công nghiệp năm 2024

(VietQ.vn) - Năm 2024, tình hình thế giới biến động phức tạp, khó lường, kinh tế, thương mại thế giới phục hồi chậm, thiếu vững chắc và không đồng đều, Cạnh tranh chiến lược gay gắt, xung đột leo thang. Trong nước, với “mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và giữ được tăng trưởng”, nhưng do ảnh hưởng của cơn bão số 3 (Yagi) trong tháng 9 tại các tỉnh, thành phố phía Bắc đã phần nào ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trong nước nói chung và sản xuất công nghiệp nói riêng. Mặc dù vậy, hoạt động sản xuất công nghiệp năm 2024 vẫn có bước phát triển vượt bậc với mức tăng trưởng cao nhất trong 5 năm qua, chỉ số sản xuất công nghiệp cả năm 2024 tăng 8,4%, cao nhất kể từ năm 2020 trở lại đây.
Tiết kiệm năng lượng, tăng hiệu quả đầu tư trong công nghiệp
Hoàn thiện các cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn
Kinh nghiệm quốc tế về chính sách đổi mới công nghệ nâng cao giá trị sản phẩm trong bối cảnh CMCN 4.0 và bài học cho Việt Nam
Quy định mới và Quy chuẩn kỹ thuật về an toàn vật liệu nổ công nghiệp
Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tháng 12 ước tính tăng 0,8% so với tháng trước và tăng 8,8% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng 10,2% so với cùng kỳ năm trước; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 5,6% và ngành cung cấp nước và xử lý rác thải, nước thải tăng 16,4%.
Trong tháng 12 năm nay, mặc dù ảnh hưởng của cơn bão số 3 Yagi nhưng một số ngành công nghiệp trọng điểm thuộc công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn có chỉ số sản xuất tăng so với cùng kỳ năm trước: Sản xuất xe có động cơ tăng 37,8%; sản xuất phương tiện vận tải khác tăng 26,7%; sản xuất da và các sản phẩm có liên quan tăng 23,5%; sản xuất sản phẩm từ cao su, plastic tăng 20,7%; sản xuất trang phục tăng 19,6%; sản xuất giường, tủ, bàn ghế tăng 14,5%; in, sao chép bản ghi các loại tăng 13,6%; sản xuất thiết bị điện tăng 13,3%; dệt tăng 11,9%; chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa tăng 11,1%; sản xuất chế biến thực phẩm tăng 10%;…
Tính chung năm 2024, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 8,4% so với năm trước (quý I tăng 5,9%; quý II tăng 9,9%; quý III tăng 9,3% và ước quý IV tăng 7,9%), trong khi năm 2023 tăng 1,3 điểm phần trăm so với năm trước và tăng cao hơn mức tăng 7,4% của năm 2022. Trong đó, ngành sản xuất, phân phối điện tăng 9,5% (các năm 2022, 2023 tăng lần lượt là: 7%; 3,7%), đóng góp 0,84 điểm phần trăm, ngành điện đáp ứng đủ nhu cầu cho sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của dân cư; ngành cung cấp nước và xử lý nước thải, rác thải tăng 10,7% (các năm 2022, 2023 tăng lần lượt là: 6,5%; 5,5%), đóng góp 0,17 điểm phần trăm mức tăng chung; ngành chế biến, chế tạo (ngành chiếm trên 74% giá trị tăng thêm toàn ngành công nghiệp, quyết định chủ yếu đến tốc độ tăng trưởng toàn ngành công nghiệp và toàn bộ nền kinh tế) tăng 9,6% so với năm trước (các năm 2022, 2023 tăng lần lượt là: 7,7%; 1,5%), đóng góp 8,35 điểm phần trăm mức tăng chung.
Nhiều ngành quan trọng thuộc công nghiệp chế biến, chế tạo năm 2024 cũng tăng cao so với năm trước: Sản xuất sản phẩm từ cao su, plastic tăng 24,9%; sản xuất giường, tủ, bàn, ghế tăng 23,8%; sản xuất xe có động cơ tăng 21,1%; sản xuất da và các sản phẩm có liên quan tăng 13,7%; sản xuất than cốc, sản phẩm dầu mỏ tinh chế tăng 12,6%; dệt tăng 12,1%; sản xuất hóa chất, sản phẩm hóa chất và sản xuất thiết bị điện cùng tăng 11,9%; sản xuất trang phục tăng 11,7%; sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn tăng 10,8%; in, sao chép bản ghi tăng 10,5%;…
Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng trưởng mạnh trên nền tăng trưởng thấp của năm 2023. Các mặt hàng như ô tô, thép, sản phẩm điện tử tăng cao, tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) và sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngành sản xuất thiết bị điện, hóa chất, và cao su, plastic cũng ghi nhận mức tăng.

Điểm sáng của sản xuất công nghiệp năm 2024.
Xét theo công dụng sản phẩm công nghiệp, chỉ số sản xuất của sản phẩm trung gian dùng cho quá trình sản xuất tiếp theo tăng 6% so với năm trước; sản phẩm dùng cho tích lũy và tiêu dùng cuối cùng tăng 10,4%; sản phẩm là tư liệu sản xuất tăng 9,5% (công cụ sản xuất tăng 5,4%; nguyên vật liệu sản xuất tăng 10,2%); sản phẩm tiêu dùng của dân cư tăng 10,7%.
Một số sản phẩm công nghiệp chủ yếu năm nay tăng cao so với cùng kỳ năm trước gồm: Ô tô tăng 27%; thép thanh, thép góc tăng 18,7%; tivi các loại tăng 18,6%; đường kính và vải dệt từ sợi tự nhiên cùng tăng 16,7%; xăng, dầu các loại tăng 14%; thép cán tăng 13,8%; phân hỗn hợp NPK tăng 11%; sữa bột tăng 10,9%; thủy hải sản chế biến tăng 10,4%;…
Theo địa phương, có 60/63 (chiếm 95,2%) tỉnh, thành phố trong cả nước có chỉ số sản xuất công nghiệp năm 2024 tăng so với năm 2023, trong đó những tỉnh, thành phố có sản xuất công nghiệp với tốc độ tăng cao gồm: Phú Thọ tăng 43%; Trà Vinh tăng 39,3% (chủ yếu tăng ngành Điện do mở rộng sản xuất tăng 50,2%); Lai Châu tăng 31,6% (chủ yếu tăng ngành sản xuất Điện tăng 32%, chế biến chế tạo tăng 35,8%); Bắc Giang tăng 27,7%; Khánh Hòa tăng 27,2% (chủ yếu tăng ngành Điện, do doanh nghiệp sản xuất điện Vân Phong mới đi vào hoạt động T4/2023, tăng 135,7%); Sơn La tăng 24,5% (chủ yếu tăng ngành sản xuất Điện tăng 32,3%); Điện Biên tăng 20,3%; Cao Bằng tăng 19,9%; Thanh Hóa tăng 19,3%; Bình Phước tăng 17,8%; Quảng Nam tăng 17,6%; Hà Nam tăng 16,4%; Hòa Bình tăng 15,6%; Hải Phòng tăng 15,4%; Nam Định tăng 14,6%; Hải Dương tăng 14,2%; Tây Ninh tăng 13,8%; Hà Giang tăng 13,6%; Vĩnh Long tăng 13,1%…
Chỉ số sản xuất công nghiệp so với năm trước của một số địa phương có quy mô công nghiệp lớn như sau: Bắc Giang tăng 27,7%; Thanh Hóa tăng 19,3%; Quảng Nam tăng 17,6%; Hải Phòng tăng 15,4%; Hải Dương tăng 14,2%; Vĩnh Phúc tăng 11,4%; Đồng Nai tăng 8,2%; Cần Thơ tăng 8,1%; Thái Nguyên tăng 7,9%; Quảng Ninh tăng 7,6%; TP.Hồ Chí Minh tăng 7,3%; Bình Dương và Đà Nẵng cùng tăng 7%; Hà Nội tăng 5,9%; Bắc Ninh tăng 5,8%; Bà Rịa-Vũng Tàu tăng 2,5%.
Sản lượng tiêu thụ một số ngành tăng cao, tạo điều kiện kích thích sản xuất phát triển. Cụ thể, chỉ số tiêu thụ sản phẩm năm 2024 các ngành tăng cao gồm: sản xuất thiết bị điện tăng 39,8%; sản xuất sản phẩm từ cao su và plastic tăng 24,8%; sản xuất xe có động cơ tăng 21,3%; sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất tăng 20,5%; sản xuất máy móc thiết bị chưa được phân vào đâu và in, sao chép bản ghi các loại cùng tăng 18,7%; sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất tăng 15,1%; sản xuất giường, tủ, bàn, ghế tăng 14,6%; sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn tăng 13,1%; sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính tăng 12,2%; sản xuất da và các sản phẩm có liên quan tăng 12,1%.
Sản lượng tiêu thụ tăng cao hơn sản lượng sản xuất dẫn đến sản lượng tồn kho có xu hướng giảm. Cụ thể, trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, chỉ số sản xuất năm 2024 tăng 9,6% trong khi chỉ số tiêu thụ tăng 11,3% (mức tăng chỉ số tiêu thụ cao hơn 1,7 điểm phần trăm so với chỉ số sản xuất), chỉ số tồn kho thời điểm 31/12/2024 ước tăng 10,6% so với cùng thời điểm năm trước, thấp hơn nhiều so với chỉ số tồn kho cùng thời điểm năm 2023 (tăng 19,8%). Tỷ lệ tồn kho toàn ngành chế biến, chế tạo bình quân năm 2024 là 77,1%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ này năm 2023 là 88%.
Các yếu tố giúp hoạt động sản xuất công nghiệp đạt được những kết quả tăng trưởng tích cực trên là: Thứ nhất, sự điều hành linh hoạt, có hiệu quả của Chính phủ: các phản ứng chính sách của Chính phủ trong năm 2024 phải nói là nhanh; nhiều chính sách ban hành kịp thời tháo gỡ một phần khó khăn cho doanh nghiệp: Nghị định 109 của Chính phủ về giảm 50% thuế trước bạ cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước có hiệu lực từ 1/9/2024 đến 31/12/2024 đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước tăng khối lượng sản xuất, thể hiện qua chỉ số sản xuất ngành sản xuất xe có động cơ quý IV tăng 43,7% so cùng kỳ và tăng 31,7% so quý trước, cả năm tăng 21,1%…
Thứ hai, các hoạt động xúc tiến đầu tư, tìm kiếm thì trường mới của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong cả năm 2024 đã liên tục được đẩy mạnh, Việt Nam đã tận dụng tốt các lợi thế từ quốc tế mang lại sự dịch chuyển đơn hàng dệt may do xung đột tại Bangladesh… đã tạo cơ hội cho các doanh nghiệp mở rộng SX, kim ngạch xuất nhập khẩu tăng cao, các ngành hàng hướng đến xuất khẩu đều trăng trưởng khá như: Nhóm ngành dệt, may, da giầy trăng trưởng trên 10%; nhóm ngành SX giường tủ bàn ghế tăng 23,8%, nhóm ngành điện, điện tử tăng từ 8,3% đến 11,9%%.
Thứ ba, sự vào cuộc chủ động, quyết liệt của địa phương: các chính quyền địa phương nỗ lực cải cách thủ tục hành chính, từng bước nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, năng động trong công tác xúc tiến đầu tư: Bắc Giang, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Nghệ An, Bà Rịa-Vũng Tàu…
Nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường thế giới đang trên đà phục hồi, là tín hiệu tích cực để thúc đẩy sản xuất công nghiệp.
Đề xuất một số giải pháp chủ yếu, hỗ trợ sản xuất công nghiệp tháo gỡ khó khăn, ổn định và phát triển sản xuất: Do ảnh hưởng của cơn bão số 3 Yagi trong tháng 9 năm 2024 đến các tỉnh, thành phố phía Bắc đã tác động đến ngành công nghiệp nói riêng, phát triển kinh tế nói chung:
Cần có giải pháp hỗ trợ, giải quyết khó khăn về vốn sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp trong thiệt hại do cơn bão số 3 Yagi gây ra các tỉnh, thành phố phía Bắc; tiếp tục duy trì hạ lãi xuất cho vay, đặc biệt ưu tiên có chính sách đối với các doanh nghiệp bị thiệt hại do cơn bão Yagi gây ra;
Doanh nghiệp rất cần chính phủ, các cấp, các ngành hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, ưu tiên có chính sách đối với doanh nghiệp bị thiệt hại do cơn bão gây ra trong khâu tiêu thụ sản phẩm như: tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu, hỗ trợ thuế, phí xuất khẩu, giảm chi phí logistics,…
Chính phủ, các cấp, các ngành thúc đẩy giải ngân nhanh các gói hỗ trợ doanh nghiệp kịp thời và hiệu quả. Đặc biệt tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vay vốn ưu đãi thuận lợi, nhanh chóng; kích cầu tiêu dùng trong nước;
Do giá dầu thô, khí đốt trên thế giới vẫn ở mức cao, chi phí logistics tăng và nguyên nhiên vật liệu đầu vào cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng tăng, do vậy doanh nghiệp rất cần chính phủ, các cấp, các ngành hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh;
Đơn giản hóa thủ tục hành chính, giải ngân nhanh đầu tư công, tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh đặc biệt là ngành xây dựng, công nghiệp phát triển, giải quyết việc làm, thu nhập của người lao động, đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế;
Đẩy mạnh hoạt động có hiệu quả trong ngăn chặn hàng nhập lậu, chống chuyển giá, gian lận nhãn mác trong các doanh nghiệp;
Tuyên truyền và đẩy mạnh chính sách tiêu dùng trong nước, kích cầu tiêu thụ trong nước “người Việt Nam tiêu dùng hàng Việt Nam”.
Phương Nam