Khai thông điểm nghẽn cho ngành dệt may

Đối diện nhiều thách thức

Theo báo cáo của Hiệp hội dệt may Việt Nam (VITAS), tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp dệt may 7 tháng đầu năm 2022 khá thuận lợi. Đơn hàng dồi dào, lực lượng lao động dần ổn định sau khi Việt Nam triển khai tiêm vaccine thần tốc và chuyển sang trạng thái bình thường mới, thích ứng linh hoạt với Covid-19. Toàn ngành dệt may đã đạt được kết quả khả quan.

Tổng kim ngạch xuất khẩu 7 tháng năm 2022 ước đạt  26,55 tỷ USD, tăng 16,5% so với cùng kỳ năm 2021, tổng kim ngạch nhập khẩu nguyên, phụ liệu dệt may 7 tháng ước đạt 15,48 tỷ USD tăng 7,9%. Kim ngạch xuất siêu đạt 11,07 tỷ USD, tăng 31% so với 7 tháng 2021.

Tuy nhiên, ông Trương Văn Cẩm- Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) dự báo, những tháng cuối năm 2022, toàn ngành sẽ gặp nhiều khó khăn và thách thức lớn. Chính vì vậy, ngành dệt may Việt Nam hiện đang chung sức, đồng lòng tìm hướng giải quyết những khó khăn này để giữ vững mục tiêu xuất khẩu cho cả năm là 43,5 tỷ USD.

Ông Trương Văn Cẩm cho biết, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam sẽ phải đối mặt với 3 thách thức lớn. Đó là, dệt may là ngành chịu tác động trực tiếp bởi những biến động khó đoán định trên thế giới. Hiện Trung Quốc, Nhật Bản… vẫn đang áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt chống dịch và ảnh hưởng không nhỏ đến chuỗi cung ứng nguyên, phụ liệu và tiêu thụ sản phẩm. Bên cạnh đó, kinh tế khó khăn và tỷ lệ lạm phát tăng cao tại các thị trường tiêu thụ dệt may lớn như Mỹ, EU… làm cho sức mua các mặt hàng tiêu dùng, trong đó có hàng dệt may giảm đáng kể, ảnh hưởng đến đơn hàng và đơn giá của DN dệt may từ nay đến cuối năm 2022, nhiều DN rơi vào tình trạng thiếu đơn hàng.

Xung đột Nga – Ucraina vẫn đang diễn biến phức tạp, chưa có hồi kết ảnh hưởng đến một số thị trường của dệt may Việt Nam như tại Nga, Ucraina và các nước khác trong khu vực.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp dệt may phải chịu chi phí tăng tới 20-25% do giá nguyên, nhiên, phụ liệu từ đầu năm đến nay đã tăng rất nhanh, cụ thể: giá dầu thô, giá xăng trong nước và thế giới biến động ở mức cao; chi phí vận tải cao gấp 3 lần so với bình quân 5 năm trở lại đây…

Từ đầu năm đến nay, đồng nội tệ của của nhiều quốc gia trong khu vực mất giá khá lớn so với USD, ví dụ Nhân dân tệ mất giá 5,3%; Won Hàn Quốc 4,7%; Đài tệ 6%; Bath Thái 3,4% và Yên Nhật gần 16%, trong khi VNĐ chỉ mất giá 1,8% gây bất lợi cho các DN xuất khẩu.

Ngoài ra những thách thức đến từ các thị trường lớn của Việt Nam như Mỹ, EU cũng tạo nhiều áp lực cho doanh nghiệp trong thời gian tới như vấn đề truy xuất nguồn gốc bông và các sản phẩm làm từ bông Tân Cương khi “Đạo luật phòng chống lao động cưỡng bức với người Duy Ngô Nhĩ” có hiệu lực từ ngày 21/06/2022 hay dự định thu phí Cacbon, yêu cầu về hàm lượng tái chế, tái sử dụng đối với hàng nhập khẩu tại thị trường EU.

Mặt khác, dệt may là ngành thâm dụng lao động và chịu ảnh hưởng rất lớn do tác động của Covid-19. Nhiều người lao động về quê đã không trở lại, việc tuyển lao động mới cũng gặp khó khăn và tăng chi phí đào tạo, năng suất của lao động mới tuyển thấp. Nhất là tình trạng nhiều người lao động rút BHXH một lần, làm việc thời gian ngắn rồi xin nghỉ hưởng bảo hiểm thất nghiệp, đã gây mất ổn định lao động.

Hơn nữa, sau thời gian dài tập trung chống dịch và duy trì sản xuất ở mức có thể, nhiều DN dệt may đã rất khó khăn về vốn cho sản xuất kinh doanh, trong khi các gói hỗ trợ được Quốc hội thông qua 350.000 tỷ đồng chậm được triển khai, chính sách thuế, nhất là việc hoàn thuế của Nhà nước cho DN rất chậm làm cho DN càng thêm khó khăn.

Cần khai thông các điểm nghẽn

Trước những khó khăn, thách thức này, bên cạnh sự nỗ lực tự thân, ngành dệt may rất cần sự hỗ trợ của Chính phủ để các điểm nghẽn, khó khăn của ngành được khai thông.

Tại Hội nghị toàn quốc giữa Thủ tướng Chính phủ với các doanh nghiệp có chủ đề "Chủ động thích ứng, phục hồi nhanh và phát triển bền vững" do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì ngày 11/8/2022, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt May Việt Nam Trương Văn Cẩm đã đề nghị Chính phủ sớm phê duyệt “Chiến lược phát triển ngành Dệt May và Da Giày đến năm 2030, tầm nhìn đến 2035” để tạo điều kiện hình thành các khu công nghiệp lớn có xử lý nước thải tập trung, có công nghệ tiên tiến, công nghệ xanh để thu hút đầu tư khâu dệt nhuộm giải quyết điểm nghẽn về vải cung cấp cho may XK, đáp ứng yêu cầu xuất xứ để ưu đãi thuế từ các FTAs. 

Hiệp hội Dệt may Việt Nam đề nghị bỏ quy định nộp thuế nhập khẩu tại chỗ cho hàng hóa dùng để sản xuất xuất khẩu. Bởi, khi xuất khẩu xong thì việc hoàn thuế quá lâu, có doanh nghiệp đọng vốn 140 tỷ đồng cả năm như May Việt Tiến, May Phương Đông 40 tỷ đồng. Tiền lãi vay ngân hàng trong thời gian chậm hoàn thuế, doanh nghiệp phải chịu.

Các doanh nghiệp ngành dệt may mong muốn Chính phủ sớm triển khai thực hiện gói hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp và gói hỗ trợ đảm bảo an sinh xã hội, hỗ trợ việc làm cho người lao động, nằm trong gói hỗ trợ 350.000 tỷ đồng; Đặc biệt, sớm triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 để DN đỡ khó khăn. 

Cùng với đó, VITAS cũng đề nghị Chính phủ có chính sách đảm bảo ổn định nguồn nhân lực cho sản xuất nói chung và ngành dệt may nói riêng, đảm bảo cung ứng đơn hàng trong những tháng cuối năm 2022 và cả những năm sau, như tránh tình trạng người lao động xin nghỉ hàng loạt để rút BHXH một lần gây biến động lao động rất lớn cho DN; hoặc tình trạng lao động trẻ nhảy việc, chỉ đi làm 1 tháng xin nghỉ để hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp gây mất ổn định lao động.

“Chính phủ, các Bộ có định hướng, khuyến cáo rủi ro, tháo gỡ vướng mắc liên quan đến cơ chế thanh toán, vận chuyển hàng hóa, chứng từ… cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu vào các nước khu vực và xung quanh khu vực có xung đột Nga – Ukraine”- đại diện VITAS kiến nghị.

Lê Kim Liên