Lần đầu tiên Liên minh châu Âu đạt được thỏa thuận về quy định quản lý AI toàn diện

Cụ thể, các nhà đàm phán từ Nghị viện châu Âu và 27 nước thành viên đã thống nhất về những khác biệt, bao gồm AI tạo sinh và việc cảnh sát sử dụng giám sát nhận dạng khuôn mặt, để ký một thỏa thuận chính trị thăm dò cho Đạo luật Trí tuệ nhân tạo.

Ủy viên Thị trường Nội địa EU Thierry Breton khẳng định với việc đạt được thỏa thuận chính trị về Đạo luật AI, EU đã trở thành lục địa đầu tiên lập ra quy định rõ ràng về việc sử dụng công nghệ này. Đạo luật là nền tảng để các công ty khởi nghiệp và các nhà nghiên cứu EU dẫn đầu cuộc đua toàn cầu về phát triển AI đáng tin cậy.

Mặc dù luật này vẫn cần được các nước thành viên và nghị viện EU thông qua, song thỏa thuận trên được xem là rào cản cuối cùng trong việc phê chuẩn. Trên mạng xã hội, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen đã đăng tải trạng thái hoan nghênh thỏa thuận, đánh giá đây là khuôn khổ pháp lý duy nhất để phát triển AI đáng tin cậy, vì sự an toàn và quyền lợi cơ bản của người dân và doanh nghiệp.

Thỏa thuận bao gồm cách tiếp cận 2 cấp, trong đó yêu cầu minh bạch đối với các mô hình AI nói chung và yêu cầu khắt khe hơn với các mô hình mạnh. Thỏa thuận cũng cấm nhận diện khuôn mặt theo thời gian thực, với một số ngoại lệ. Các doanh nghiệp và hiệp hội công nghệ cho rằng các quy tắc AI sắp tới có thể “bóp nghẹt” hoặc đẩy các công ty khởi nghiệp non trẻ rời khỏi lĩnh vực này.

EU sẽ tiến hành giám sát thông qua Văn phòng AI - Cơ quan mới trực thuộc EC. Cơ quan này sẽ có quyền phạt tới 7% doanh thu công ty hoặc 35 triệu euro (37,7 triệu USD) với những bên vi phạm. EU đã khẩn trương thông qua Đạo luật AI trong năm nay, sau khi chatbot ChatGPT bùng nổ vào cuối năm 2022. Dù nhờ tiến bộ vượt bậc của AI, ứng dụng chatbot này có thể viết luận văn và sáng tác thơ, song nhiều người lo ngại rằng công nghệ này có thể bị lạm dụng. Phần mềm AI tạo sinh này có thể nhanh chóng sản xuất văn bản, hình ảnh chỉ từ khẩu lệnh đơn giản. Các ứng dụng AI tạo sinh khác như Dall-E, Midjourney và Stable Diffusion có thể tạo ra các hình ảnh với bất kỳ phong cách nào theo yêu cầu.

Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được thỏa thuận về quy định toàn diện đầu tiên nhằm quản lý Trí tuệ Nhân tạo (AI). Ảnh minh họa 

Không chỉ có EU quan ngại về sự phát triển của AI, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đã ban hành sắc lệnh hành pháp về tiêu chuẩn an toàn đối với AI vào tháng 10, trong khi quy định của Trung Quốc về quản lý AI tạo sinh đã có hiệu lực vào tháng 8.

ChatGPT và các công cụ AI tạo sinh khác như Stable Diffusion, Bard của Google và Claude của Anthropic đã khiến các chuyên gia và cơ quan quản lý AI bất ngờ với khả năng tạo ra kết quả phức tạp và giống con người từ các truy vấn đơn giản sử dụng lượng dữ liệu khổng lồ. AI đã làm dấy lên những lời chỉ trích do lo ngại về khả năng mất việc làm, tạo ra ngôn ngữ phân biệt đối xử và xâm phạm quyền riêng tư.

Việc đưa ra luật pháp hướng dẫn AI đã trở nên cấp bách sau khi ChatGPT được ra mắt vào năm ngoái và trở thành hiện tượng trên toàn thế giới bằng cách chứng minh khả năng tiến bộ của AI. Tại Mỹ, chính quyền Tổng thống Biden gần đây đã ban hành lệnh hành pháp tập trung một phần vào tác động an ninh quốc gia của AI. Anh, Nhật Bản và các quốc gia khác đã thực hiện một cách tiếp cận thoải mái hơn, trong khi Trung Quốc đã đưa ra một số hạn chế đối với các thuật toán đề xuất và sử dụng dữ liệu.

Các quy định mới sẽ được theo dõi chặt chẽ trên toàn cầu. Chúng sẽ không chỉ ảnh hưởng đến các nhà phát triển AI như Google, Meta, Microsoft và OpenA, mà còn ảnh hưởng tới các doanh nghiệp khác dự kiến sẽ sử dụng công nghệ này trong các lĩnh vực như giáo dục, chăm sóc sức khỏe và ngân hàng. Các chính phủ cũng đang chuyển sang sử dụng AI trong tư pháp hình sự và phân bổ lợi ích công cộng.

Tuy nhiên, việc thực thi quy định vẫn chưa rõ ràng. Đạo luật AI sẽ có sự tham gia của các cơ quan quản lý trên 27 quốc gia EU và yêu cầu tuyển dụng các chuyên gia mới vào thời điểm ngân sách chính phủ đang eo hẹp. Những thách thức pháp lý có thể xảy ra khi các công ty thử nghiệm các quy định mới trước tòa. Trước đây, luật pháp EU bao gồm luật riêng tư kỹ thuật số được gọi là Quy định chung về bảo vệ dữ liệu đã bị chỉ trích vì được thực thi không đồng đều.

Khánh Mai (t/h)