Lào Cai triển khai xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa đồng bộ, minh bạch

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và yêu cầu ngày càng cao về an toàn thực phẩm, Lào Cai đang trở thành một trong những địa phương đi đầu cả nước trong triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc (TXNG) sản phẩm nông nghiệp. Việc áp dụng hệ thống TXNG không chỉ giúp kiểm soát chất lượng từ gốc mà còn mở ra cơ hội lớn cho các sản phẩm nông sản đặc sản, hàng hóa chủ lực của tỉnh vươn xa hơn trên thị trường.

UBND tỉnh Lào Cai vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án “Triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc trên địa bàn tỉnh đến năm 2030”, với mục tiêu rõ ràng: đến năm 2030, 100% sản phẩm, hàng hóa chủ lực và OCOP của tỉnh sẽ được áp dụng hệ thống TXNG, gắn mã số, mã vạch đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và quốc tế.

Người tiêu dùng quét mã QR để kiểm tra thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông sản tại siêu thị. Ảnh minh họa.

Theo kế hoạch, mỗi năm Lào Cai sẽ có ít nhất 30 sản phẩm chủ lực, đặc sản được gắn mã truy xuất nguồn gốc và tối thiểu 20 doanh nghiệp, hợp tác xã được hỗ trợ xây dựng, vận hành hệ thống. Điều này không chỉ góp phần nâng cao giá trị sản phẩm mà còn thúc đẩy các chủ thể sản xuất, kinh doanh chuyển đổi tư duy, hướng tới mô hình sản xuất minh bạch, bền vững và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường hiện đại.

UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, đào tạo nhằm nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân về lợi ích của truy xuất nguồn gốc. Đặc biệt, khuyến khích ứng dụng công nghệ số tiên tiến như mã QR, blockchain, AI, IoT trong quản lý và giám sát chuỗi cung ứng – từ khâu sản xuất, chế biến, phân phối đến tiêu thụ – nhằm bảo đảm tính minh bạch, khả năng xác thực và truy vết toàn diện.

Theo đó, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lào Cai được giao làm cơ quan chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan xây dựng hướng dẫn tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, tổ chức kiểm tra và giám sát quá trình thực hiện. Cùng với đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công Thương, Sở Tài chính, Sở Y tế và UBND các xã, phường sẽ tham gia phối hợp, hỗ trợ, quản lý, xử lý vi phạm và định kỳ báo cáo kết quả triển khai. Kinh phí được huy động từ ngân sách nhà nước, vốn doanh nghiệp và các nguồn hợp pháp khác.

Lào Cai vốn là địa phương có nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc sản như chè Ô Long, gạo Séng Cù, dược liệu Sa Pa, cá hồi, mật ong rừng… Việc áp dụng TXNG giúp những sản phẩm này nâng cao năng lực cạnh tranh, khẳng định thương hiệu và gia tăng giá trị xuất khẩu. Theo ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, TXNG giúp kết nối sản xuất – tiêu thụ, nâng cao chuỗi giá trị và giảm tình trạng sản xuất nhỏ lẻ. “Các sản phẩm có gắn mã truy xuất thường được bán với giá cao hơn ít nhất 20%, đồng thời bảo vệ thương hiệu và củng cố niềm tin người tiêu dùng”, ông Nguyên chia sẻ.

Việc Lào Cai quyết tâm triển khai TXNG bài bản cũng phù hợp với Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó nông nghiệp là một trong tám lĩnh vực được ưu tiên hàng đầu. Đây không chỉ là câu chuyện quản lý chất lượng sản phẩm mà còn là bước tiến quan trọng trong chuyển đổi số nông nghiệp hướng tới nền sản xuất minh bạch, hiệu quả, gắn kết giữa người sản xuất và người tiêu dùng.

Tuy nhiên, trên phạm vi cả nước, hoạt động TXNG vẫn còn những hạn chế như hệ thống thiếu đồng bộ, dữ liệu chưa được liên thông, đầu tư còn manh mún. Theo Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương - Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia, tình trạng hàng giả, hàng nhái và gian lận thương mại đang diễn biến phức tạp, trong khi hệ thống TXNG giữa các bộ, ngành còn phân tán. “Cần sớm xây dựng nền tảng định danh, xác thực và truy xuất nguồn gốc ở cấp quốc gia để bảo đảm dữ liệu minh bạch, toàn vẹn, phục vụ công tác quản lý và bảo vệ người tiêu dùng”, ông Cương nhấn mạnh.

Hiện Ban Chỉ đạo 57 của Chính phủ đã giao Bộ Công an nghiên cứu, đề xuất xây dựng nền tảng quốc gia về định danh, xác thực và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa. Khi hệ thống này được hoàn thiện và triển khai, các địa phương như Lào Cai sẽ có điều kiện thuận lợi hơn trong việc liên thông dữ liệu, đồng bộ hóa quản lý và nâng cao hiệu quả minh bạch chuỗi cung ứng nông sản.

Với tầm nhìn dài hạn, định hướng rõ ràng và cách làm chủ động, Lào Cai đang cho thấy vai trò tiên phong trong việc chuyển đổi số nông nghiệp và minh bạch hóa thị trường. Hệ thống TXNG không chỉ giúp địa phương khẳng định thương hiệu nông sản đặc sản mà còn góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển kinh tế xanh, bền vững và hội nhập sâu rộng của Việt Nam trong thời kỳ mới.

Duy Trinh