Liên minh châu Âu ngừng xuất khẩu rác thải nhựa sang các nước nghèo

Mới đây, Ủy ban Châu Âu (EC) thông báo, Nghị viện và Hội đồng châu Âu đã đạt thỏa thuận về các chuyến hàng chất thải, đảm bảo EU chịu trách nhiệm cao hơn về chất thải của mình và không xuất khẩu thách thức môi trường sang các nước thứ ba. Các quy định cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng chất thải làm nguồn tài nguyên. Thỏa thuận này đóng góp cho mục tiêu của Thỏa thuận Xanh Châu Âu về giảm ô nhiễm và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn.

Từ giữa năm 2026, khi quy định chính thức có hiệu lực, 27 quốc gia EU sẽ không còn được phép xuất khẩu rác thải nhựa ra ngoài Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) - gồm các nước giàu. Xuất khẩu chất thải nhựa sang 38 quốc gia OECD sẽ phải tuân theo các điều kiện nghiêm ngặt, bao gồm nghĩa vụ áp dụng thủ tục thông báo và chấp thuận trước bằng văn bản cũng như giám sát việc tuân thủ một cách chặt chẽ hơn.

Chất thải nhựa phù hợp để tái chế chỉ có thể được xuất khẩu nếu quốc gia không thuộc OECD đã thông báo cho Ủy ban châu Âu (EC) rằng họ sẵn sàng tiếp nhận và có thể quản lý bền vững. EC sẽ giám sát tất cả hoạt động xuất khẩu rác thải sang các nước OECD và can thiệp nếu các quá trình này ảnh hưởng đến các nước tiếp nhận. Những biện pháp trên được kỳ vọng sẽ “đặt ra tiêu chuẩn” trong việc ngăn ngừa các vấn đề về sức khỏe và môi trường bắt nguồn từ việc quản lý chất thải không bền vững ở các nước thứ ba.

Khai thác tiềm năng thị trường rác thải EU để thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn

Việc lưu thông chất thải để tái chế và tái sử dụng giữa các quốc gia thành viên là chìa khóa cho quá trình chuyển đổi của EU sang nền kinh tế tuần hoàn và đảm bảo an ninh cung cấp nguyên liệu thô.

Từ giữa năm 2026, 27 quốc gia EU sẽ không còn được phép xuất khẩu rác thải nhựa ra ngoài Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD). 

EU sẽ hiện đại hóa các thủ tục hiện hành trở nên số hóa hơn để vận chuyển chất thải. Thủ tục theo dõi nhanh đối với một số cơ sở đủ điều kiện do các quốc gia thành viên chỉ định cũng sẽ được thực hiện dễ dàng và hiệu quả hơn.

Điều này giúp chất thải tái nhập vào nền kinh tế tuần hoàn trên toàn EU dễ dàng hơn mà không làm giảm mức độ kiểm soát cần thiết đối với các lô hàng đó.

Xử lý nạn buôn bán rác thải

Để tăng cường phản ứng của EU đối với nạn buôn bán rác thải sẽ có sự hợp tác mạnh mẽ hơn giữa các quốc gia thành viên EU và có nhiều biện pháp trừng phạt răn đe hơn đối với tội phạm liên quan đến buôn bán rác thải bất hợp pháp. Ủy ban sẽ hành động thực tế để hỗ trợ các cuộc điều tra của quốc gia thành viên về tội phạm xuyên quốc gia liên quan đến buôn bán chất thải, với sự tham gia trực tiếp của Văn phòng Chống Lừa đảo (OLAF) về những vấn đề này.

Buôn bán chất thải là một trong những tội phạm môi trường nghiêm trọng nhất hiện nay, gây hại cho môi trường nhưng cũng là hoạt động kinh doanh hợp pháp. Hơn nữa, có mối liên hệ rõ ràng giữa buôn bán rác thải và tội phạm có tổ chức. Có tới 1/3 số lượng chuyến hàng chất thải được cho là bất hợp pháp, tạo ra lợi nhuận bất hợp pháp đáng kể hàng năm.

Quyết định của EU ngừng xuất khẩu chất thải nhựa sang các nước nghèo là bước tiến mới hướng tới giảm ô nhiễm nhựa và thúc đẩy quản lý chất thải có trách nhiệm. Bằng cách thực hiện các điều kiện chặt chẽ hơn đối với xuất khẩu chất thải nhựa và ưu tiên tái chế, EU đang làm gương cho các quốc gia khác trong cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa. Thỏa thuận này đánh dấu bước phát triển tích cực trong nỗ lực toàn cầu nhằm tạo ra tương lai bền vững hơn.

Khánh Mai (t/h)