Muốn tăng năng suất, cần quan tâm đặc biệt đến doanh nghiệp nhỏ và vừa

Trong cấu trúc kinh tế Việt Nam, doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) chiếm số lượng áp đảo, đóng góp đáng kể cho GDP cũng như giải quyết việc làm. Tuy nhiên, những rào cản về vốn, năng lực quản trị, đổi mới và chuyển đổi số khiến nhóm doanh nghiệp này chưa thể phát huy hết tiềm năng. Muốn tăng năng suất chung của nền kinh tế, việc quan tâm, hỗ trợ SMEs cần được coi là trọng tâm.

Trước hết, khó khăn lớn nhất của SMEs là tiếp cận vốn. Mặc dù đóng góp khoảng 36% GDP, SMEs chỉ tiếp cận được hơn 20% tổng tín dụng ngân hàng. Yêu cầu về tài sản thế chấp cao, quy trình phức tạp khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ không đủ điều kiện vay. Các quỹ hỗ trợ vốn đã được thành lập, nhưng số lượng doanh nghiệp tiếp cận rất ít, phản ánh sự bất cập trong triển khai. Khi thiếu vốn, SMEs khó đầu tư đổi mới công nghệ, cải thiện quy trình sản xuất hay mở rộng quy mô, dẫn đến năng suất lao động thấp và hiệu quả kinh doanh hạn chế.

 Doanh nghiệp nhỏ và vừa có vai trò đặc biệt trong nền kinh tế.

Bên cạnh đó, năng lực quản trị của nhiều doanh nghiệp nhỏ còn yếu. Các nghiên cứu chỉ ra rằng chất lượng quản trị có tác động trực tiếp đến hiệu quả kỹ thuật và năng suất. Doanh nghiệp nào chú trọng tư duy đổi mới, năng lực cạnh tranh, kỹ năng lãnh đạo sẽ có năng suất cao hơn hẳn so với những đơn vị chỉ duy trì quản lý hành chính đơn thuần. Điều này cho thấy cải thiện chất lượng quản trị cần được coi trọng ngang với hỗ trợ tài chính, bởi nó quyết định khả năng phát triển dài hạn.

Đổi mới sáng tạo cũng là yếu tố quan trọng thúc đẩy năng suất. Doanh nghiệp áp dụng công nghệ mới, cải tiến sản phẩm, tổ chức sản xuất khoa học thường đạt kết quả vượt trội. Các mô hình quản lý chất lượng, phương pháp cải tiến sản xuất tuy đơn giản nhưng khi triển khai đồng bộ đều giúp nâng cao hiệu suất và điều kiện lao động. Sự sáng tạo không chỉ đến từ công nghệ hiện đại, mà còn từ tinh thần chủ động, linh hoạt của người quản lý.

Ảnh minh họa

Một xu hướng mới không thể bỏ qua là chuyển đổi số. Các chuyên gia khẳng định khi ứng dụng công nghệ số, năng suất của SMEs có thể tăng từ 20 đến 30%. Việc triển khai giải pháp số trong quản lý, bán hàng, sản xuất giúp giảm chi phí, tối ưu vận hành và tăng khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, SMEs thường thiếu hạ tầng, nhân lực và kỹ năng số, do đó Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ để họ có thể bước vào quá trình chuyển đổi một cách hiệu quả và bền vững.

Ngoài ra, vấn đề quy mô cũng đáng lưu ý. Nhiều SMEs hoạt động dưới quy mô tối ưu, dẫn đến khó khai thác lợi thế kinh tế theo quy mô. Doanh nghiệp vừa thường có năng suất lao động cao hơn đáng kể so với doanh nghiệp nhỏ, vì vậy việc hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ phát triển thành doanh nghiệp vừa sẽ tạo ra tác động tích cực cho toàn nền kinh tế. Cách làm hiệu quả là khuyến khích sự liên kết, hợp tác, tham gia vào chuỗi giá trị lớn để vừa học hỏi vừa mở rộng quy mô.

Tăng năng suất không thể chỉ trông chờ vào một vài doanh nghiệp lớn, mà phải dựa trên sức bật của hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ và vừa trên cả nước. Khi SMEs được tiếp cận vốn dễ dàng hơn, có quản trị hiệu quả, đổi mới sáng tạo liên tục và ứng dụng công nghệ hiện đại, nền kinh tế Việt Nam sẽ đạt được bước tiến bền vững trong năng suất, qua đó nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống cho người dân.

Nam Dương