Nâng cao năng suất, doanh nghiệp Lâm Đồng gia tăng sức cạnh tranh

Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021-2030 (Chương trình 1322) đã được triển khai đồng bộ trên phạm vi cả nước, tạo động lực thúc đẩy phong trào nâng cao năng suất, chất lượng trong cộng đồng doanh nghiệp và các địa phương.

Tại tỉnh Lâm Đồng (sau khi sáp nhập 3 tỉnh Lâm Đồng, Bình Thuận, Đắk Nông cũ), Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đã có Báo cáo sơ kết việc triển khai Chương trình 1322 giai đoạn 2021-2025. Báo cáo cho thấy chương trình đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh.

1. Một số kết quả đạt được

Hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng công cụ cải tiến, hệ thống quản lý

Trong giai đoạn 2021 - 2025, Lâm Đồng đã triển khai hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng, kết quả cụ thể như sau: Hỗ trợ 125 doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng, trong đó hỗ trợ kinh phí cho 114 doanh nghiệp, hợp tác xã áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý (HACCP, FSSC, ISO 9001:2015, ISO 14001, ISO 22000:2018, GlobalGAP, VietGAP, Halal, tiêu chuẩn hữu cơ…), công cụ cải tiến 5S...

Hỗ trợ kinh phí chứng nhận 06 sản phẩm phù hợp tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế, khu vực (cà phê, mật ong, cà chua quả tươi) và 05 sản phẩm phù hợp quy chuẩn kỹ thuật (gạch bê tông, gạch đất sét nung, cốt liệu dùng cho bê tông và vữa).

Hướng dẫn hỗ trợ cấp 337 mã vùng trồng sầu riêng, chanh dây, 53 mã đóng gói sản phẩm sầu riêng xuất khẩu trên địa bàn tỉnh và 14 mã vùng trồng tiêu thụ nội địa (cà phê, ca cao, bơ, mắc ca, đậu nành, măng tre bốn mùa, rau gia vị các loại) góp phần thực hiện nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa ngành nông nghiệp.

Lâm Đồng đẩy mạnh hoạt động nâng cao năng suất chất lượng cho doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Hỗ trợ 820.424 tem điện tử QR code truy xuất nguồn gốc cho 22 cơ sở và 68 cơ sở được thiết lập tài khoản truy xuất nguồn gốc liên thông với cổng truy xuất của tỉnh Đắk Nông (trước sáp nhập).

Hiện nay, đang theo dõi, quản lý 02 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh thực hiện từ năm 2024 với mục tiêu hỗ trợ kinh phí cho 20 doanh nghiệp, hợp tác xã áp dụng và chứng nhận thực hành sản xuất nông nghiệp tốt VietGAP, áp dụng và chứng nhận hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (HACCP CODEX, ISO 22000:2018, BRC) kết hợp công cụ cải tiến năng suất 5S với tổng kinh phí khoảng 1.986 triệu đồng.

Đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động nâng cao năng suất, chất lượng

Tổ chức 89 lớp đào tạo, tập huấn, hội nghị, hội thảo về các hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng, mã số mã vạch, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa mô hình quản trị chất lượng, môi trường và an toàn vệ sinh thực phẩm trên nền tảng công nghệ số,… cho gần 3.000 lượt người tham dự đến từ các tổ chức, doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước và có 01 công chức tham gia khóa đào tạo chuyên gia năng suất, chất lượng.

Riêng lĩnh vực an toàn thực phẩm (ATTP): Tổ chức tập huấn kiến thức về chất lượng, ATTP với 180 lớp/10.351 người tham dự là cán bộ phụ trách công tác ATTP, chủ cơ sở và công nhân sản xuất, kinh doanh; phát thanh 14 nội dung về các quy định của pháp luật về ATTP; tổ chức thành công 01 hội thi tìm hiểu về pháp luật về ATTP với 45 người tham dự...

Tập huấn các hệ thống quản lý và công cụ cải tiến năng suất, chất lượng tại doanh nghiệp.

Nhìn chung, trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh Lâm Đồng đã thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1322/QĐ-TTg ngày 31/8/2020 và các chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Khoa học và Công nghệ, UBND tỉnh về việc tập trung triển khai nhiệm vụ Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021-2030, cụ thể:

Đã xây dựng, ban hành và tổ chức triển khai các kế hoạch thực hiện Chương trình 1322 trên địa bàn tỉnh với quyết tâm cao. Kết quả, qua 5 năm triển khai thực hiện các kế hoạch, tỉnh Lâm Đồng đã đạt và vượt một số chỉ tiêu đề ra, như: đạt 360% chỉ tiêu kế hoạch thực hiện Phóng sự truyền hình về năng suất, chất lượng; đạt 234% so với kế hoạch về tổ chức các lớp tập huấn, hội nghị, hội thảo phổ biến, hướng dẫn áp dụng các hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng cho doanh nghiệp và thu hút gần 3.000 lượt người tham dự từ các doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước; hỗ trợ 125 doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng..., qua đó hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa, góp phần nâng tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Thông qua hoạt động thông tin, truyền thông về năng suất, chất lượng dưới nhiều hình thức như đăng tin bài trên website, thực hiện phóng sự, chuyên mục, phát tờ rơi và tập san đã góp phần thu hút sự quan tâm của các cơ quan quản lý, tổ chức và doanh nghiệp; thúc đẩy phong trào nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, từng bước nâng cao nhận thức của cộng đồng, doanh nghiệp, người tiêu dùng về năng suất, chất lượng. Vấn đề về năng suất, cải tiến năng suất được xuất hiện nhiều hơn trong tư duy và hành động của các nhà lãnh đạo, quản lý, đặc biệt là lãnh đạo doanh nghiệp.

Giai đoạn 2021-2025, Chương trình 1322 đã góp phần hình thành và thúc đẩy phong trào năng suất, chất lượng trong toàn tỉnh, tạo tác động tích cực ban đầu đối với cộng đồng doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp đã được tiếp cận, hưởng lợi trực tiếp từ chương trình. Sau khi được hỗ trợ thực hiện các dự án cải tiến NSCL, các doanh nghiệp đều tăng được lợi thế cạnh tranh trên thị trường trong nước cũng như nước ngoài.

Việc áp dụng các hệ thống quản lý, công cụ cải tiến NSCL đã giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu do đáp ứng các điều kiện về quản lý và an toàn thực phẩm theo yêu cầu của nước xuất khẩu đến đồng thời kiểm soát được các quá trình nội bộ liên quan đến chất lượng, an toàn thực phẩm, môi trường, an toàn và sức khỏe. Thông qua việc phát triển thị trường, phát triển doanh nghiệp, người lao động có thêm cơ hội có việc làm bền vững, tăng khả năng tạo ra việc làm mới, tăng thu nhập cho người lao động.

2. Những tồn tại và vướng mắc

Bên cạnh kết quả, hiệu quả đạt được vẫn còn những hạn chế, vướng mắc, như: Chỉ tiêu hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng, công cụ hỗ trợ cho sản xuất thông minh, dịch vụ thông minh chỉ đạt 93% so với kế hoạch; đặc biệt, mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng đồng bộ các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng, trở thành mô hình điểm để chia sẻ, nhân rộng trên toàn quốc vẫn chưa thực hiện được.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc chưa đạt mục tiêu đề ra tại kế hoạch, trong đó nguyên nhân chính và chủ yếu là do hầu hết doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh là các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc siêu nhỏ nên bị hạn chế về vốn, nhân lực để thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ (việc đầu tư về cơ sở vật chất, mặt bằng, nhà xưởng, đáp ứng các tiêu chí áp dụng hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng còn nhiều khó khăn); hoặc do doanh nghiệp chưa nhận thức được đầy đủ lợi ích của việc áp dụng, áp dụng tích hợp các hệ thống quản lý, công cụ cải tiến, công cụ hỗ trợ cho sản xuất thông minh, dịch vụ thông minh đối với việc nâng cao năng suất, chất lượng dẫn đến việc triển khai các giải pháp hủ yếu mang tính bề rộng, chưa đi sâu vào chiều sâu và tính bền vững. Một nguyên nhân không nhỏ đó là đội ngũ chuyên gia tư vấn về năng suất, chất lượng của tỉnh còn quá ít (chỉ có 01 người) và chưa được đào tạo phù hợp, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng đang gặp phải rất nhiều khó khăn như thị trường tiêu thụ bị hạn chế, thiếu hụt lao động, doanh thu sụt giảm, nguồn tiền chi trả chi phí vận hành doanh nghiệp hạn hẹp...

Xuất phát từ những nguyên nhân trên khiến phong trào nâng cao năng suất, chất lượng trên địa bàn tỉnh chưa thể phát triển mạnh mẽ và bền vững. Thách thức lớn nhất vẫn là việc tạo lập và duy trì văn hóa năng suất trong cộng đồng doanh nghiệp.

3. Phương hướng, giải pháp phát triển giai đoạn 2026-2030

Về phương hướng, tỉnh Lâm Đồng xác định tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp của tỉnh nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên cơ sở áp dụng các giải pháp về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng. Từ đó góp phần nâng cao tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế tỉnh.

Tăng cường đào tạo kiến thức chuyên môn cho đội ngũ cán bộ quản lý và tư vấn về năng suất, chất lượng để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp.

Về giải pháp, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng cho biết, trước tiên là xây dựng và phát triển thương mại điện tử: Đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử quốc gia, tạo môi trường kinh doanh trực tuyến an toàn, hiệu quả, góp phần tối ưu hóa chuỗi cung ứng và mở rộng cơ hội kinh doanh cho doanh nghiệp.

Nâng cao năng lực cạnh tranh: Tập trung vào các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp và sản phẩm, hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Thúc đẩy liên kết và hợp tác: Khuyến khích sự liên kết, hợp tác giữa các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị, giữa doanh nghiệp với các viện nghiên cứu, trường đại học để chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và cùng nhau phát triển.

Truyền thông và nâng cao nhận thức: Đa dạng hóa các hình thức thông tin tuyên truyền, đào tạo, bồi dưỡng trực tiếp và trực tuyến nhằm nâng cao nhận thức, kinh nghiệm thực tế cho đội ngũ cán bộ, lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp, cán bộ các sở, ngành, ủy ban nhân dân cấp xã về Chương trình quốc gia nâng cao năng suất, chất lượng, các hệ thống quản lý chất lượng, công cụ nâng cao năng suất, chất lượng từ đó góp phần nâng cao năng suất tại doanh nghiệp, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa trên trường quốc tế.

Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần tiếp tục có các chương trình, đề án, dự án hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hệ thống quản lý, công cụ nâng cao năng suất; Hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa, áp dụng thực hành nông nghiệp tốt (G.A.P), thực hành sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Đồng thời đẩy mạnh hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi từ mô hình sản xuất truyền thống sang mô hình ứng dụng công nghệ số và các mô hình xanh, kinh tế tuần hoàn.

Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý và tư vấn về năng suất, chất lượng của tỉnh Lâm Đồng để tạo điều kiện thuận lợi và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp.

Thanh Tùng