Nghiên cứu mới công bố: Các loại thuốc hiệu quả với Omicron 'tàng hình'

Nghiên cứu này do Yoshihiro Kawaoka, chuyên gia virus tại Đại học Tokyo, đứng đầu. Kawaoka và các cộng sự của ông đã công bố phát hiện của họ trên Tạp chí Y học England vào ngày 9/3.

Kết luận từ nghiên cứu cũng cho thấy thuốc kháng thể đơn dòng của Eli Lily giảm hiệu quả với chủng phụ BA.2 (còn gọi là Omicron "tàng hình"). Hai kháng thể có trong thuốc là etesevimab và bamlanivmab không vô hiệu hóa được Omicron "tàng hình" ở liều lượng cơ bản như thử nghiệm. Các chuyên gia đã phải tăng hàm lượng lên ba lần để đạt hiệu quả tương đương với biến chủng Omicron gốc.

Nhóm tác giả nhận định thuốc tiêm tĩnh mạch remdesivir và các thành phần hoạt tính trong hai thuốc kháng virus molnupiravir và Paxlovid gần như giữ nguyên hiệu quả. Phương pháp tác dụng cao nhất với BA.2 là Evusheld, có khả năng ngăn ngừa Covid-19 ở người dễ chuyển nặng.

Thuốc kháng virus remdesivir, molnupiravir và nirmatrelvir hiệu quả chống lại biến chủng BA.2. ẢNh: VnExpress 

Nhóm chuyên gia đã thử nghiệm 7 loại kháng thể đơn dòng, ba kháng thể kết hợp và phương pháp kháng virus trên tế bào linh trưởng (không phải con người) để đưa ra những kết luận trên.

Các nhà khoa học thường lo lắng virus khi đột biến sẽ có đặc tính mới giúp chúng trốn tránh được các loại thuốc điều trị, đặc biệt là phương pháp kháng thể. Nhưng nghiên cứu trên đã cho thấy một số loại thuốc kháng virus và kháng thể vẫn hiệu quả chống lại biến chủng mới.

BA.2 được biết đến là dòng phụ của biến chủng Omicron. Nó còn được gọi là biến chủng "tàng hình" do thiếu mất một đột biến đặc trưng của Omicron cơ bản. Biến chủng phụ lây lan nhanh chóng hơn so với phiên bản gốc là BA.1, song không gây ra triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Trước đó, các chuyên gia cũng cho biết tiêm chủng vẫn hiệu quả ngừa tình trạng nhập viện và tử vong do BA.2 và các dòng phụ khác của Omicron. Giới chức y tế Anh đã so sánh tác dụng chống nhiễm BA.1 và BA.2 của vaccine và không nhận thấy điểm khác biệt. Ở cả hai chủng phụ, ba liều vaccine hiệu quả mạnh mẽ, ngăn ngừa nhập viện và tử vong.

BA.2 cũng không trốn tránh được miễn dịch do lần nhiễm Omicron trước đó tạo ra. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết người từng nhiễm BA.1 khó tái nhiễm BA.2.A.

Liên quan tới thuốc điều trị Covid-19, mới đây các nhà nghiên cứu chứng minh rằng sự kết hợp của thuốc kháng virus ức chế đồng thời hai loại protein sẽ làm giảm sự sao chép của SARS-CoV-2 gấp 10 lần so với thuốc ức chế polymerase đơn thuần.

Cụ thể, các nhà nghiên cứu tại Colombia, Brazin và Mỹ đã tìm hiểu xem việc kết hợp của các chất ức chế polymerase và exonuclease (các enzym cho phép SARS-CoV-2 sinh sản) có thể ức chế sự nhân lên của SARS-CoV-2 hiệu quả hơn hay không, hoặc việc chỉnh sửa chất ức chế polymerase có thể chống lại sự loại bỏ bởi exonuclease hay không.

Các nhà khoa học đã thực hiện các nghiên cứu cấp độ phân tử để xác định tương tác giữa các chất ức chế và enzym, sử dụng một phương pháp dựa trên khối phổ mới. Trong khi đó, nhóm nghiên cứu Brazil đã thiết kế và thực hiện các nghiên cứu tế bào để đo lường tác động ức chế của sự kết hợp thuốc đối với sự sinh sản của virus.

Đồng thời, nhóm nghiên cứu cũng đã sản xuất một phức hợp của polymerase và exonuclease được sử dụng trong nghiên cứu phân tử.

Kết quả đã chứng minh rằng chất ức chế polymerase và exonuclease hoạt động cùng nhau có thể ngăn chặn khả năng sinh sản của virus trong các tế bào phổi bị nhiễm bệnh. Sự kết hợp các chất ức chế cả hai loại prtein (polymerase và exonucleases) có thể làm giảm sự sao chép của SARS-CoV-2 gấp 10 lần so với khi chỉ sử dụng các chất ức chế polymerase. Đồng thời, các nhà khoa học cũng xác định một chất ức chế polymerase với một thay đổi độc đáo đã giúp chống lại sự loại bỏ khỏi RNA bởi exonuclease.

Những phát hiện này cho thấy tiềm năng to lớn của các kết hợp thuốc kháng virus mới có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 và các bệnh do coronavirus khác.

An Dương (T/h)