Nguyên nhân thương lái Trung Quốc thu gom giun đất số lượng lớn tại Việt Nam

Giun đất là nguyên liệu trong y học cổ truyền từ gần 2.000 năm qua nên nhu cầu sử dụng giun đất tại Trung Quốc tăng mạnh qua các năm, từ 400 tấn vào năm 2010 tăng lên 675 tấn vào năm 2020, tương đương 6.750 tấn giun đất tươi (10kg giun tươi sấy được 1kg giun khô). Nhu cầu sử dụng cao nên đẩy giun đất trên thị trường Trung Quốc tăng vọt. Một người chuyên thu mua giun đất tại Trung Quốc cho biết, chỉ mấy năm trước, 1kg giun đất khô giá khoảng 70 NDT (9 USD) nhưng nay người mua phải trả số tiền lên tới 280-300 NDT (38-41 USD) vẫn không có hàng để mua.

So với thời điểm cách đây 20 năm, giá giun đất tại thị trường Trung Quốc đã tăng gấp 10 lần. Theo tiết lộ của chủ một cơ sở nuôi giun đất ở tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), dù đã mở rộng cơ sở nuôi của mình với sản lượng tăng gấp 5 lần ban đầu, nhưng nhiều thời điểm vẫn không đủ hàng để cung cấp cho thị trường. Doanh thu hàng năm của cơ sở nuôi giun này đạt 1,9 triệu NDT (khoảng 264.000 USD). Ngoài giun đất từ các nguồn cơ sở nuôi, tại Trung Quốc người dân ở nhiều vùng đã dùng kích điện bắt giun đất ngoài tự nhiên. Việc săn bắt giun đất còn được coi là "con đường làm giàu ở nông thôn" và gọi giun đất là "vàng sinh ra ở đất quê". Đây cũng là một phần nguyên nhân các thương lái sang Việt Nam gom mua giun đất sấy khô với số lượng lớn để bán sang Trung Quốc. Tại nhiều vùng quê ở Việt Nam, người dân cũng đã dùng kích điện bắt giun đất ngoài tự nhiên về bán.

 Thương lái Trung Quốc thường xuyên sang Việt Nam thu mua lượng lớn đem về chế biến và kinh doanh. Ảnh minh họa

Giun đất tươi bắt về được bán với giá từ 50.000-80.000 đồng/kg. Khoảng 10 kg giun tươi sau khi sơ chế đưa vào sấy sẽ thu được 1kg giun khô bán với giá 800.000 đồng. Trên mạng xã hội, hoạt động mua bán giun đất cũng diễn ra tấp nập. Chỉ cần gõ cụm từ “mua bán giun đất”, kết quả cho ra hàng chục hội nhóm chuyên mua bán giun đất tươi và khô. Trong đó, hội nhỏ có vài nghìn thành viên, cũng có hội tới vài chục nghìn người tham gia mua bán. Trong các hội mua bán này, giun đất sấy khô có giá dao động từ 700.000-850.000 đồng/kg tùy loại, cũng có người bỏ sỉ với giá 900.000 đồng/kg. Lượng giao dịch thường ở mức vài chục cân cho đến vài tạ mỗi lần.

Theo một số đầu mối bỏ sỉ giun đất sấy khô, đa phần người bán đều là các lò sấy hoặc mối sỉ nhỏ lẻ. Các đầu mối lớn sẽ gom mua để bán lại cho phía thương lái Trung Quốc. Ở nước ta, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT) khẳng định, giun đất không phải động vật quý hiếm. Do đó, nếu thị trường có nhu cầu cần thực hiện các chương trình, dự án nhân nuôi quy mô lớn. Đây cũng có thể là một hướng phát triển kinh tế mới, đa dạng giá trị từ đất. Từ đó, ngăn chặn hành vi kích điện tận diệt giun đất, ảnh hưởng đến môi trường đất và cây trồng. Ông Nguyễn Như Cường gợi ý, nếu thị trường có nhu cầu cao, chúng ta hoàn toàn có thể nghiên cứu mở hướng chăn nuôi giun đất thương phẩm. Giun đất là sinh vật bản địa, không thuộc hàng quý hiếm, có thể nuôi trồng quy mô lớn. Ở Trung Quốc cũng đã có những mô hình nuôi giun đất cho thu nhập cao.

Nước ta hiện nay chưa có mô hình nào nuôi giun đất, nhưng rất nhiều mô hình đã nuôi thành công giun quế phục vụ nhu cầu tiêu dùng. Do đó, việc nuôi giun đất theo ông không phải chuyện quá khó. Song, cần nghiên cứu kỹ để có quy trình nuôi sao cho giun sinh sản nhanh, sản lượng cao, đảm bảo thu nhập cho người dân. Nuôi thành công, tình trạng tận diệt giun đất ngoài tự nhiên bằng cách kích điện như hiện nay cũng sẽ giảm dần, ông Cường nhận định.

Khánh Mai (t/h)