Nhập viện cấp cứu vì uống thuốc tiểu đường gia truyền có chứa phenformin

Theo đó, bệnh nhân là bà P.V.P. (63 tuổi, tại Long An) phải vào một bệnh viện địa phương cấp cứu với tình trạng thở nhanh, mệt nhiều.

Dựa vào kết quả xét nghiệm và triệu chứng lâm sàng, bác sĩ xác định bệnh nhân nhiễm toan lactic nặng (tình trạng tích tụ axit lactic trong máu), do ngộ độc chất cấm phenformin, cần tiến hành lọc máu cấp cứu lấy chất độc. Sau một lần lọc máu và chăm sóc tích cực, bệnh nhân qua cơn nguy kịch.

Bà P. cho biết đã điều trị tiểu đường (hay đái tháo đường) bằng phương pháp Tây y nhiều năm. Gần đây, bà được người quen giới thiệu loại thuốc "gia truyền" có tác dụng giảm đường huyết nhiều, nên mua về sử dụng và xảy ra tình trạng trên.

Theo báo cáo của ngành y tế, ngộ độc phenformin trộn trong thuốc đái tháo đường "gia truyền" xảy ra rất phổ biến và đang có dấu hiệu gia tăng. Bệnh nhân thường nhận được những lời chào mời hấp dẫn trên mạng về công năng của thuốc, nên mua về sử dụng, sau đó biến chứng nặng. Thậm chí, có nhiều trường hợp mất mạng.

Trước đó, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) tiếp nhận bệnh nhân nam 63 tuổi, ở Thanh Trì, Hà Nội trong tình trạng đau bụng, khó thở, nhiễm toan chuyển hóa nặng.

Theo lời kể của người nhà, bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường. Sau khi nghe quảng cáo, giới thiệu từ người quen, bệnh nhân đã mua một loại thuốc Nam dạng viên, với giá 10 triệu đồng cho 20 gói.

Sau khi sử dụng thuốc trên được gần 20 ngày, bệnh nhân xuất hiện tình trạng đau bụng, nôn ói và được đưa đến Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả xét nghiệm viên thuốc bệnh nhân uống cho thấy, có thành phần phenformin.

Theo TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, phenformin được phát hiện vào năm 1957, ban đầu dùng để điều trị đái tháo đường. Tuy nhiên trong quá trình theo dõi, người ta nhận thấy thuốc này gây ra tác dụng phụ cực kỳ nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng dẫn đến tử vong.

Do đó vào những năm 1970, dần bị hạn chế sử dụng và bị cấm lưu hành ở Mỹ cũng như các nước khác. Nhưng tại Việt Nam cũng như một vài nước châu Á khác, phenformin vẫn được sản xuất lén lút và lưu hành dưới dạng thuốc "gia truyền", thuốc tễ, tiểu đường hoàn, viên tiểu đường…

Các bác sĩ khuyến cáo, đái tháo đường là bệnh lý mạn tính phổ biến. Chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể lực hợp lý kết hợp việc dùng thuốc và theo dõi định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt đường huyết, ngăn ngừa biến chứng.

Do đó, bệnh nhân tuyệt đối không nên nghe theo lời những người không có chuyên môn hay tin những quảng cáo trên mạng để sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc, bỏ điều trị ở bệnh viện, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm tính mạng.

Trong trường hợp bị ngộ độc hoặc phản ứng bất lợi do một loại sản phẩm thuốc, hoặc thực phẩm chức năng, người bệnh cần giữ lại tất cả các mẫu vật còn lại, cùng các thông tin liên quan để có thể chuyển cho các cơ quan chức năng, hoặc bệnh viện tuyến cuối kiểm tra, xét nghiệm để xác minh và có các biện pháp ngăn chặn ngộ độc tiếp tục xảy ra với người khác.

Duy Trinh (t/h)