Những tác hại từ dùng nhiều bột Whey protein khi giảm cân và luyện tập thể thao

Theo các bác sĩ tại Bệnh viện Vinmec, Whey protein được làm từ váng sữa - chất lỏng tách ra trong quá trình làm phô mai. Váng sữa sau đó được lọc, tinh chế và sấy khô thành bột đạm Whey.

Các nghiên cứu cho thấy bột đạm Whey sẽ giúp phục hồi nhanh sau luyện tập, tạo cơ bắp và cải thiện sức mạnh, thậm chí là giảm cân nhờ ức chế cơn thèm ăn và tăng cường trao đổi chất. Đây cũng là một nguồn protein hoàn chỉnh, chứa tất cả các axit amin thiết yếu. Do cơ thể không tạo ra được những axit amin này, nên rất cần phải nạp vào từ chế độ ăn uống.

Cách sử dụng bột Whey protein đơn giản là trộn với nước hoặc sinh tố. Mặc dù có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng khi dùng sản phẩm này nhiều cũng gây ra những tác hại không mong muốn.

Vấn đề về tiêu hóa

Hầu hết các tác hại của bột Whey protein có liên quan đến hệ tiêu hóa. Một số người gặp không thể tiêu hóa Whey protein và gặp các triệu chứng như: chướng bụng, đầy hơi, co thắt dạ dày và tiêu chảy... Đa phần những tác dụng phụ này là do chứng không dung nạp đường sữa (lactose).

Lactose là nguồn carb chính trong Whey protein. Những người không dung nạp đường sữa không sản xuất đủ lượng enzyme lactase - cần thiết để tiêu hóa lactose. Tình trạng này khá phổ biến và có thể ảnh hưởng đến 75% người trên toàn thế giới. Nếu cũng mắc phải hội chứng này, hãy thử chuyển sang dùng Whey protein dạng tinh khiết.

Whey protein tinh khiết được phân tách cô lập, lượng chất béo và đường sữa nhỏ hơn đáng kể so với loại cô đặc thông dụng. Cách uống Whey hiệu quả và an toàn đối với những người không dung nạp được lactose là Whey protein tinh khiết, hoặc một loại bột protein không làm từ sữa. Chẳng hạn như bột đạm đậu nành, đậu, trứng, gạo hoặc protein từ cây gai dầu.

Tình trạng dị ứng

Whey protein có nguồn gốc từ sữa bò, vì vậy những người bị dị ứng với sữa bò cũng có thể dị ứng với đạm Whey. Tuy nhiên, tình trạng dị ứng sữa bò rất hiếm gặp ở người lớn. Khi được 3 tuổi, có tới 90% trẻ bị dị ứng sữa bò tự động khỏi bệnh.

Các triệu chứng dị ứng sữa bò có thể bao gồm: nổi mề đay, phát ban, sưng mặt, sưng họng và lưỡi, chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi... Trong một số trường hợp, tình trạng này có thể gây ra sốc phản vệ - một phản ứng dữ dội và đe dọa tính mạng. Như vậy, dị ứng sữa bò tuy rất hiếm ở người lớn, nhưng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Cần lưu ý không nhầm lẫn giữa tình trạng dị ứng với Whey protein và hội chứng không dung nạp đường sữa. Tình trạng dị ứng xảy ra khi cơ thể tạo ra phản ứng miễn dịch với protein. Trong khi đó, không dung nạp là do sự thiếu hụt enzyme và không liên quan đến hệ miễn dịch.

Nếu bị dị ứng đạm sữa bò, hãy thử dùng loại bột protein không sữa. Chẳng hạn như bột đậu nành, đậu, trứng, gạo hoặc gai dầu. Nếu không chắc chắn liệu các triệu chứng của mình là do dị ứng hay không dung nạp, tốt nhất nên đến bác sĩ để kiểm tra.

Cách sửa dụng chuẩn nhất

Do đó, theo các bác sĩ, một trong những lưu ý khi uống bột Whey cần biết đó chính là liều lượng uống sữa như thế nào là hợp lý. Tốt nhất các nên sử dụng theo đúng như hướng dẫn có ghi sẵn trên bao bì. Đây là liều lượng sử dụng phù hợp, được nghiên cứu trong thời gian dài để đạt được mức hiệu quả như mong muốn.

Ngoài chất đạm, các sản phẩm bột protein còn chứa chất tạo màu, hương liệu thực phẩm, chất tạo ngọt… Một số công thức còn bổ sung probiotics (lợi khuẩn đường tiêu hóa), chất xơ hoặc thảo mộc. Đây là các thành phần cần xem xét kỹ càng, tránh ảnh hưởng đến mục tiêu giảm cân hay tương tác với thuốc điều trị. Bên cạnh đó, nguyên liệu như trứng, sữa, hạt dùng để sản xuất bột protein cũng có thể gây dị ứng.

Lưu ý, bột protein không thể thay thế một bữa ăn hoàn chỉnh. Thực đơn cần có thực phẩm dinh dưỡng khác như rau củ quả, chất béo lành mạnh. Đây là lý do nên sử dụng bột protein cùng sinh tố trái cây, cháo yến mạch... để có bữa sáng đủ chất.

Một số đối tượng có chế độ ăn đặc biệt như người suy thận, người đang dùng thuốc điều trị (thuốc trị ký sinh trùng, loãng xương, kháng sinh) cần tham khảo ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng thực phẩm bổ sung protein.  Trẻ em dưới 12 không nên sử dụng Whey vì cơ thể đang trong giai đoạn phát triển. Phụ nữ có thai và đang cho con bú. 

An Dương (T/h)