Phát triển thuốc trị ung thư từ sữa mẹ cho kết quả khả quan

Thuốc làm từ alpha-lactalbumin - một loại protein phổ biến trong sữa mẹ và axit oleic, cho thấy hiệu quả trong việc tiêu diệt tế bào ung thư bàng quang. Ưu điểm lớn nhất của thuốc là không gây hại cho các tế bào khỏe mạnh. 

Tác động của hợp chất protein đối với tế bào ung thư được phát hiện tình cờ vào những năm 1990, khi giáo sư người Thụy Điển Catharina Svanborg tìm hiểu cách sữa mẹ chống lại vi trùng. Qua việc sử dụng các tế bào ung thư ở người vì chúng sống vô hạn trên các đĩa thí nghiệm, bà rất ngạc nhiên rằng sữa mẹ làm các tế bào này biến mất. Kể từ đó, Svanborg bắt đầu phát triển một bản sao của protein sữa mẹ để trị bệnh ung thư và xây dựng dữ liệu về hiệu quả của nó. Svanborg cho biết nhóm nghiên cứu của bà tại Đại học Lund, Thụy Điển, "rất vui mừng" trước kết quả thử nghiệm mới nhất.

Thử nghiệm được thực hiện trên 40 bệnh nhân ung thư bàng quang không xâm lấn cơ tại Praha, Cộng hòa Czech. Một tháng trước khi phẫu thuật, họ dùng 6 liều thuốc được đưa qua một ống thông vào bàng quang.

Kết quả được công bố trên tạp chí Nature Communications cho thấy sự khác biệt giữa bệnh nhân được điều trị bằng thuốc và nhóm dùng giả dược. Thuốc giúp đào thải nhanh chóng các tế bào ung thư vào nước tiểu trong vòng hai giờ, làm giảm đáng kể kích thước khối u.

Ung thư bàng quang gây ra 200.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu và có tỷ lệ tái phát cao. Đây là bệnh ung thư phổ biến thứ 4 ở Mỹ và thứ 5 ở châu Âu. Chi phí điều trị ung thư bàng quang cao nhất trong tất cả các loại ung thư, tiếp theo là ung thư đại trực tràng, ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt. Hơn 80% trường hợp tái phát bệnh sau khi cắt bỏ hoàn toàn khối u và 15% phát triển thành bệnh xâm lấn cơ.

Chỉ có ba loại thuốc được phép dùng cho ung thư bàng quang không xâm lấn cơ. Ngoài ra, nguồn cung không đủ khiến thuốc khó tiếp cận.

Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), nhu cầu điều trị ung thư bàng quang chưa được đáp ứng. Đây là dạng ung thư rất phổ biến và tốn kém với ít lựa chọn điều trị. Các phát hiện về Hamlet là bước tiến và chúng tôi hy vọng thuốc sẽ được sử dụng rộng rãi, có thể cho bệnh ung thư giai đoạn đầu.

Hamlet cần trải qua thử nghiệm giai đoạn 3 trước khi được cấp phép. Nhóm đang nghiên cứu liều lượng thuốc có thể cho hiệu quả tối đa và đáp ứng nhu cầu của từng bệnh nhân.

"Chúng tôi cần thêm bằng chứng, nhưng hy vọng đây có thể là phương pháp hóa trị nhẹ nhàng trong tương lai'', Mats Persson, giám đốc điều hành Hamlet Pharma cho biết.

Gần đây, nhóm nghiên cứu thuốc Hamlet cũng có phát hiện bất ngờ. Họ nhận thấy một số vi khuẩn E. coli tạo ra chất có thể được dùng trong điều trị ung thư bàng quang và ruột kết. Kết quả đã được công bố trên tạp chí Nature Biotechnology.

Trong diễn biến liên quan tới những bước tiến điều trị ung thư, Việt Nam mỗi năm ghi nhận khoảng 165 nghìn ca ung thư mới, là nước có tỷ lệ tử vong ở người mắc ung thư cao hàng đầu châu Á - khoảng 115 nghìn ca tử vong/năm. Song, với những tiến bộ trong lĩnh vực y học hiện nay, ung thư hoàn toàn có thể được phát hiện sớm để chữa lành.

Ngoài phương pháp truyền thống trong điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị, thời gian gần đây Việt Nam có thêm phương pháp mới là điều trị miễn dịch. Đây là phương pháp điều trị không tác động trực tiếp vào tế bào ung thư mà sử dụng các thuốc (kháng thể đơn dòng...) để giúp hệ thống miễn dịch nhận diện, ức chế, tiêu diệt tế bào ung thư. Đây là phát minh mới của các nhà khoa học Mỹ và Nhật Bản, đã được trao giải Nobel về Y học năm 2018.

GS. TS Mai Trọng Khoa, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện (BV) Bạch Mai, nguyên Giám đốc Trung tâm Y học Hạt nhân và Ung bướu cho biết, việc điều trị bằng phương pháp cấy hạt phóng xạ là bước tiến lớn trong điều trị ung thư, giúp kiểm soát được bệnh mà không phải mổ, diệt được tế bào ác tính, bảo vệ được tế bào lành, không ảnh hưởng nhiều đến đời sống của người bệnh.

Ngọc Nga (T/h)