TCVN 9360:2024 xác định độ lún công trình dân dụng, công nghiệp

Trong những năm gần đây, tình trạng sụt lún công trình dân dụng và công nghiệp tại Việt Nam đang trở thành vấn đề ngày càng nghiêm trọng. Nhiều công trình nhà ở, tòa nhà văn phòng, nhà xưởng công nghiệp… xuất hiện tình trạng nứt tường, nghiêng móng, hoặc biến dạng kết cấu chỉ sau vài năm sử dụng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc chưa áp dụng đồng bộ các phương pháp đo và giám sát độ lún, đặc biệt ở những khu vực nền đất yếu hoặc đất lấp.

Sự thiếu hụt tiêu chuẩn kỹ thuật đồng bộ khiến các nhà thầu, chủ đầu tư gặp khó khăn trong việc đánh giá và kiểm soát độ lún công trình, dẫn tới những rủi ro về chất lượng, an toàn và chi phí sửa chữa, nâng cấp. Thực tế này không chỉ ảnh hưởng tới người sử dụng mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn xây dựng, thiệt hại tài sản, và giảm niềm tin vào ngành xây dựng.

Trước bối cảnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã chính thức công bố TCVN 9360:2024, một tiêu chuẩn quốc gia quan trọng dành cho công trình dân dụng và công nghiệp. Tiêu chuẩn này quy định phương pháp xác định độ lún bằng đo cao hình học, nhằm cung cấp công cụ khoa học, chính xác và dễ áp dụng cho các kỹ sư, nhà thầu và cơ quan quản lý.

Xác định độ lún công trình dân dụng và công nghiệp đảm bảo theo tiêu chuẩn giúp công trình bền vững hơn. Ảnh minh họa

TCVN 9360:2024 áp dụng cho nhiều loại công trình, từ nhà ở cao tầng, tòa nhà văn phòng, nhà xưởng công nghiệp tới các công trình hạ tầng như cầu, đường và bến bãi. Phương pháp đo cao hình học được lựa chọn vì tính chính xác cao, khả năng phát hiện biến dạng nhỏ và dễ lặp lại kết quả theo chu kỳ kiểm tra. Điều này giúp các nhà quản lý công trình phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, từ đó đưa ra biện pháp gia cố, sửa chữa kịp thời.

Một điểm đáng chú ý của TCVN 9360:2024 là quy định chi tiết về thiết bị đo, mốc chuẩn và cách tính độ lún. Theo đó, phương pháp đo cao hình học không chỉ yêu cầu đo trực tiếp các mốc trên công trình mà còn tính toán biến dạng tương quan giữa các điểm quan sát, từ đó xác định độ lún trung bình, lún lệch và tốc độ lún theo thời gian. Đây là cơ sở quan trọng để đánh giá mức độ ổn định của công trình và tiên lượng rủi ro trong các giai đoạn sử dụng tiếp theo.

Bên cạnh đó, tiêu chuẩn cũng đưa ra các yêu cầu về tần suất kiểm tra. Các công trình mới xây dựng phải được đo lún ít nhất 6 tháng một lần trong năm đầu tiên và định kỳ hàng năm sau đó. Các công trình có nền đất yếu, hoặc công trình quan trọng về an toàn như nhà xưởng công nghiệp nặng, tòa nhà cao tầng, cầu, bến cảng… cần kiểm tra tần suất cao hơn, kèm theo báo cáo chi tiết gửi cơ quan quản lý.

Theo đánh giá của chuyên gia xây dựng, việc áp dụng TCVN 9360:2024 sẽ giúp giải quyết nhiều bất cập hiện nay. Trước đây, nhiều công trình phải dựa vào kinh nghiệm chủ quan của kỹ sư để đánh giá độ lún, dẫn tới sai số lớn. Với tiêu chuẩn mới có phương pháp đo khoa học, chính xác và minh bạch, giúp chủ đầu tư, kỹ sư và cơ quan quản lý cùng hiểu và kiểm soát tình trạng công trình.

Một lợi ích quan trọng khác là phù hợp với xu hướng quốc tế. Nhiều nước phát triển như Mỹ, Nhật Bản và châu Âu đã áp dụng phương pháp đo cao hình học để giám sát độ lún công trình, nhất là ở khu vực nền đất yếu hoặc có nguy cơ biến dạng cao. TCVN 9360:2024 không chỉ cập nhật kiến thức và kỹ thuật quốc tế mà còn điều chỉnh để phù hợp với điều kiện địa chất, khí hậu và thực tế thi công tại Việt Nam.

Ngoài ra, tiêu chuẩn cũng định hướng chuẩn hóa dữ liệu đo và lập báo cáo khoa học. Dữ liệu độ lún phải được lưu trữ có hệ thống, bao gồm ngày đo, vị trí, thiết bị sử dụng, sai số và điều kiện môi trường. Việc này giúp theo dõi quá trình lún dài hạn, đánh giá hiệu quả biện pháp gia cố và xây dựng cơ sở dữ liệu cho nghiên cứu, quy hoạch và cải tiến tiêu chuẩn trong tương lai.

Đối với các nhà thầu và chủ đầu tư, việc tuân thủ TCVN 9360:2024 không chỉ giúp đảm bảo chất lượng công trình mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý. Trong trường hợp công trình xảy ra sự cố lún, việc có dữ liệu đo lún chính xác và theo đúng tiêu chuẩn quốc gia sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng trong việc xác định trách nhiệm và xử lý tình huống. Với sự phổ biến ngày càng tăng của các công trình cao tầng và công nghiệp, áp dụng tiêu chuẩn TCVN 9360:2024 còn là bước đi cần thiết để bảo vệ tính mạng, tài sản và đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành xây dựng Việt Nam.

An Dương