Tên lửa ‘sát thủ nhóm’ không biết 'bại trận' là gì của Nga

Tên lửa P-500 Bazalt được thiết kế nhằm thay thế cho P-6/P-35 (SS-N-3 Shaddock), loại tên lửa này hiện vẫn là một trong những vũ khí lợi hại nhất của Hải quân Nga.

Ban đầu, tên lửa P-500 được thiết kế có thể phóng từ tàu mặt nước và tàu ngầm nhằm tấn công hạm đội tàu sân bay ở cự ly trên 500 km, ngoài tầm radar của đội tàu hộ tống.

Cũng như các loại tên lửa đối hạm khác của Nga, tên lửa P-500 sử dụng động cơ khởi tốc nhiên liệu rắn và động cơ phản lực chính dùng nhiên liệu lỏng, độ cao hành trình của tên lửa từ 30 - 7.000m, tốc độ tối đa đạt Mach 2 khi bay cao và Mach 1,5 - 1,6 khi bay ở tầm thấp.

Điểm đặc biệt của các tên lửa đối hạm Nga bắt đầu từ tên lửa P-500 chính là khả năng chia sẻ dữ liệu mục tiêu trong nhóm phóng.

Ban đầu tên lửa được phóng sẽ bay ở tầm cao để xác định mục tiêu thông qua radar chủ động trong khi các tên lửa khác bay ở tầm thấp và ở chế độ thụ động. Sau đó tên lửa đầu tiên sẽ truyền dữ liệu về mục tiêu cho các tên lửa còn lại và chỉ định từng mục tiêu cho mỗi tên lửa, 1 nửa số tên lửa sẽ tấn công vào tàu sân bay và 1 nửa còn lại sẽ tấn công các tàu khác trong khu vực.

Nếu tên lửa dẫn đường bị bắn hạ thì ngay lập tức 1 tên lửa khác sẽ bay lên cao để tiếp tục dẫn đường. Mọi tên lửa đều có hệ thống gây nhiễu tích cực để phá vỡ tuyến phòng thủ của các loại máy bay và tàu chiến đối phương. Để tăng khả năng sống sót, các bộ phận tên lửa đều được bọc thép.

Được thử nghiệm lần đầu vào những năm 1969 - 1970 và đánh giá lần cuối vào giai đoạn 1971 - 1975, tên lửa P-500 khi hoàn thành có tầm bắn 550 km, mang đầu đạn 1.000 kg HE hoặc đầu đạn hạt nhân 350 kT đủ sức đánh chìm cả biên đội tàu sân bay.

Từ năm 1977, tên lửa P-500 được trang bị cho tuần dương hạm mang máy bay lớp Kiev. Có tất cả 4 chiếc loại này đã được chế tạo, 3 chiếc đầu có 8 dàn phóng trên boong trước, chiếc cuối cùng có tên Baku trang bị 12 dàn phóng về sau được đổi tên thành Đô Đốc Gorshkov và bán cho Ấn Độ. Trước khi mang bán, con tàu đã bị tháo dỡ toàn bộ tên lửa và trang bị.

Những tàu chiến cuối cùng còn trang bị tên lửa P-500 là tuần dương hạm lớp Slava. Chiếc đầu tiên phục vụ từ năm 1983, được đại tu lại vào những năm 1990 và đổi tên thành Moskva, chiếc này hiện đang biên chế trong Hạm đội Biển Đen. Chiếc thứ 2 Nguyên Soái Ustinov phục vụ từ năm 1986 trong hạm đội Biển Bắc. Chiếc cuối cùng Varyag phục vụ từ năm 1989 trong Hạm đội Biển Bắc sau này được trang bị lại bằng tên lửa P-1000 Vulkan có hình dạng tương tự P-500 nhưng tầm bắn tăng lên 700km.

Cả 3 chiếc được trang bị 16 dàn phóng P-500 với sự chỉ thị mục tiêu thông qua trực thăng Ka-27 Helix. Chiếc thứ 4 được trang bị P-500 là chiếc Ukrainian được hoàn thành cuối 2001 nhưng sau những tranh cãi nó đã không bao giờ được biên chế cho Hải Quân Ukraine và hiện tại đã được bán ra nước ngoài, tất nhiên trong tình trạng đã bị tháo bỏ toàn bộ vũ khí - khí tài.

An Dương (T/h)