TP.HCM phải 'nghĩ khác, làm khác' để bứt phá trong đổi mới sáng tạo

Ngày 11/3, Sở Khoa học & Công nghệ TP.HCM phối hợp với Đại học Quốc gia TP.HCM tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: Triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Hội thảo diễn ra nhằm quán triệt, triển khai các nội dung trọng tâm của Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 03/NQ-CP, Chương trình hành động số 63-CTrHĐ/TU của Thành ủy TP.HCM và Kế hoạch số1413/KH-UBND của UBND TP.HCM. Đây cũng là cơ hội để các chuyên gia, nhà khoa học và đại diện doanh nghiệp thảo luận các giải pháp phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội TP phát triển bền vững.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Huỳnh Thành Đạt, Uỷ viên TƯ Đảng, Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh, Nghị quyết 57 - một chủ trương lớn mang tính đột phá chiến lược của Đảng và Nhà nước nhằm tạo động lực đưa đất nước vươn mình phát triển mạnh mẽ, toàn diện trong kỷ nguyên mới.

Với vai trò là trung tâm kinh tế, khoa học, công nghệ hàng đầu của cả nước, TP.HCM có điều kiện thuận lợi để đi đầu trong việc triển khai các chính sách khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. “Những định hướng mà lãnh đạo TP đưa ra chắc chắn sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn tới. Với vai trò là trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu, TP.HCM cần đi tiên phong trong thực hiện Nghị quyết, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế của Việt Nam trong thời đại công nghệ số” - ông Huỳnh Thành Đạt khẳng định.

Ông Huỳnh Thành Đạt, Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu tại Hội thảo. (Ảnh: Kim Thoa)

Đại học Quốc gia TP.HCM cũng cần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ; đóng góp những nghiên cứu khoa học và đề xuất chính sách phù hợp với thực tiễn của TP.HCM.

Tại hội thảo, ông Huỳnh Thành Đạt đưa ra 4 nội dung định hướng mang tính chất gợi mở về công tác phối hợp triển khai thực hiện Nghị quyết 57 giữa TP.HCM và ĐHQG TP.HCM. Một là, đề ra chương trình phối hợp nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để chính quyền TP hoạch định chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Hai là, tăng cường hợp tác đào tạo đội ngũ chuyên gia, kỹ sư, nhà khoa học có trình độ cao để đáp ứng nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Ba là, tham gia kết nối với doanh nghiệp để đào tạo theo nhu cầu thực tế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời ĐHQG TP.HCM có thể đóng vai trò cầu nối giữa chính quyền, doanh nghiệp và giới khoa học, giúp triển khai các mô hình hợp tác công - tư trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ. Bốn là, nghiên cứu triển khai các dự án thí điểm về đô thị thông minh, AI, tự động hóa, năng lượng tái tạo tại Đại học Quốc gia TP.HCM để làm hình mẫu cho các chương trình khoa học, công nghệ của thành phố.

Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương kỳ vọng, kết quả hội thảo lần này sẽ đem lại nhiều giá trị ý nghĩa về lý luận và thực tiễn, là mô hình tiêu biểu cho việc phối hợp của các cấp ủy đảng, chính quyền với các tổ chức đào tạo – nghiên cứu để tạo ra bước chuyển mạnh mẽ trong thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết 57.

Tại hội thảo PGS. TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM khẳng định, Đảng xác định nguồn nhân lực chất lượng cao, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là một trong ba đột phá chiến lược. Vừa qua, Trung ương đã triển khai nghị quyết rất quyết liệt, mang tính hành động nhanh hơn.

“Nếu chúng tôi tiếp tục nghị quyết không phải với tinh thần nghĩ khác, làm khác, nhanh, quyết định thì sẽ rất khó phát triển khai” – PGS. TS Vũ Hải Quân nói.

Theo ông Quân, Nghị quyết 57 xác định nâng tổng mức đầu tư cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo tối đa 2% GRDP là điểm rất đột phá. Ông dẫn chứng giai đoạn 2016-2020, TP.HCM chỉ đầu tư 0,96% GRDP cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; trong đó, ngân sách nhà nước chỉ chiếm phần nhỏ.

Ông Lâm Đình Thắng - Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM phát biểu tại Hội thảo. (Ảnh: Kim Thoa)

Bên cạnh đó, PGS. TS Vũ Hải Quân chỉ ra rằng, nghiên cứu khoa học có thể không ra được kết quả, nếu không có cơ chế chấp nhận rủi ro thì nhà khoa học không bao giờ dám mạo hiểm, chỉ đứng trong vùng an toàn. “Nếu nhà khoa học chỉ đứng trong vùng an toàn thì sản phẩm tạo cũng an toàn chứ không đột phá” – ông Quân nhấn mạnh.

Theo ông, TP.HCM là trung tâm lớn của cả nước và khu vực, cần tiên phong, đi đầu trong nhận thức, tư duy, hành động khi thực hiện Nghị quyết 57. Đồng thời cần xác định rõ mục tiêu ngắn hạn, dài hạn, cách thức, mô hình triển khai mới. Đây cũng sẽ là mẫu hình cho địa phương khác học tập triển khai. “Nếu làm cách cũ, cứ bơm tiền vào cũng rất khó tạo đột phá vì chỉ như nước chảy vào phòng trũng. Mà từ mô hình quản lý đến cách thức triển khai phải rất mới, đột phá…” - Giám đốc ĐHQG TP.HCM cho biết và nhấn mạnh, vai trò của chính quyền, tổ chức khoa học công nghệ, doanh nghiệp và trường đại học - phải nghĩ khác, làm khác, đây là tư tưởng xuyên suốt trong tinh thần nghị quyết.

Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM - ông Lâm Đình Thắng cho biết, ngay sau hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết 57, TP.HCM đã khẩn trương hoàn thành các văn bản khung, thành lập ban chỉ đạo và hội đồng tư vấn để cụ thể hóa việc triển khai. Dự kiến, Trung tâm Đổi mới sáng tạo TP.HCM tại 123 Trương Định, Quận 3 sẽ khánh thành vào quý II-2025, trở thành hạt nhân của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thành phố.

Các nhà khoa học đưa ra những ý kiến đóng góp để phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. (Ảnh: Kim Thoa)

Ông cũng đề xuất ĐH Quốc gia TP.HCM phối hợp với TP thực hiện nhiều nhiệm vụ trọng tâm như: xây dựng các CoE đạt chuẩn quốc tế; tư vấn chính sách cho TP (tư vấn chiến lược, tư vấn nhanh, tư vấn định kỳ); tìm mô hình cho trung tâm công nghệ thông tin tập trung đa mục tiêu; tăng nhanh tỉ lệ thương mại hóa đề tài nghiên cứu khoa học chất lượng cao; phối hợp tư vấn chính sách phát triển kinh tế số để TP.HCM trở thành trung tâm kinh tế số hàng đầu đất nước năm 2030…

Ngoài ra, ông Lâm Đình Thắng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng cơ sở dữ liệu về nguồn nhân lực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của TP.HCM, bao gồm các lĩnh vực then chốt như AI, thiết kế vi mạch, bán dẫn, trung tâm dữ liệu, các phòng nghiên cứu CoE…

“Qua nhiều chuyến công tác nước ngoài nhằm xúc tiến đầu tư, tôi nhận thấy một vấn đề lớn là khi các nhà đầu tư hỏi TP.HCM hiện có bao nhiêu kỹ sư AI, bao nhiêu nhà khoa học, trung tâm nghiên cứu, trung tâm dữ liệu thì chúng ta chưa có đủ dữ liệu để trả lời. Đây là yếu tố then chốt để định hình các chiến lược phát triển và thu hút đầu tư chất lượng cao”, ông Thắng nhấn mạnh.

Vì vậy, ông kêu gọi Đại học Quốc gia TP.HCM đồng hành cùng thành phố trong việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đồng bộ, chính xác về nguồn nhân lực và hạ tầng khoa học công nghệ, để TP.HCM có thể xác lập vị thế tiên phong trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo và kinh tế số.

Kim Thoa