Siết chặt quản lý, minh bạch nguồn gốc hàng hóa dùng cho trẻ em

Hàng giả len lỏi vào thực phẩm, đồ chơi và mỹ phẩm trẻ em

Từ thực phẩm chức năng, sữa bổ sung, đồ chơi, đến quần áo và mỹ phẩm dành cho trẻ em, thị trường trong nước đang phải đối mặt với làn sóng hàng giả, hàng kém chất lượng xuất hiện ngày càng tinh vi và khó kiểm soát. Đây không chỉ là vấn đề buôn bán trái phép, mà là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của hàng triệu trẻ em Việt Nam. Những vụ việc bị phát hiện thời gian qua đã gióng lên hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ từ cơ quan chức năng lẫn các chuyên gia y tế, thị trường.

Gần đây, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án liên quan đến Công ty Herbitech Technology Company Limited do sản xuất và phân phối thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả mạo dành cho trẻ em như Medi Kid Calcium K2 hay Ăn ngon BABY SHARK. Đáng chú ý, doanh nghiệp này còn làm giả giấy kiểm nghiệm chất lượng để hợp thức hóa sản phẩm, gây hiểu lầm nghiêm trọng đối với phụ huynh.

Một sản phẩm giả nữa do các đối tượng sản xuất và phân phối là sản phẩm dinh dưỡng sữa HIUP 27 sở hữu những con số khiến dư luận choáng váng. Theo báo cáo, mỗi lon sữa HIUP 27 có giá xuất xưởng 87.800 đồng nhưng được bán ra thị trường với mức giá trung bình hơn 546.000 đồng. Bước đầu, cơ quan chức năng xác định tổng doanh thu từ sản phẩm này lên tới hơn 6.700 tỷ đồng. Chưa hết, hồ sơ công bố sản phẩm dinh dưỡng HIUP 27 với thành phần gồm 37 chất dinh dưỡng, tuy nhiên kết quả kiểm tra cho thấy chỉ có 15 - 17 loại chất, không bảo đảm chỉ tiêu chất lượng, hàm lượng dinh dưỡng.

Không chỉ thực phẩm chức năng, thị trường đồ chơi trẻ em cũng chứng kiến tình trạng tràn lan hàng nhập lậu và hàng kém chất lượng. Nhất là trong đợt cao điểm kiểm tra dịp Trung thu, lực lượng quản lý thị trường tại Hà Nội đã thu giữ hàng chục nghìn sản phẩm đồ chơi, quần áo trẻ em không rõ nguồn gốc, phần lớn có nguy cơ gây hại cho trẻ nhỏ.

Tình trạng hàng giả nở rộ không chỉ dừng lại ở mức độ nhỏ lẻ, mà ngày càng trở nên có tổ chức, tinh vi. Theo phân tích của các chuyên gia thị trường, nhiều đối tượng làm giả hiện hoạt động chuyên nghiệp không kém doanh nghiệp chân chính: bao bì in ấn sắc nét, mẫu mã đẹp, thậm chí đầu tư làm giả tem kiểm định, giấy chứng nhận để đánh lừa người tiêu dùng. Người mua vì vậy rất khó phân biệt đâu là sản phẩm hợp chuẩn, đâu là hàng nguy hiểm.

Cũng phải nhìn nhận rằng nhu cầu lớn từ phía phụ huynh góp phần khiến mặt hàng giả nhắm vào trẻ em trở thành “mảnh đất màu mỡ”. Từ tâm lý muốn con bổ sung đủ dinh dưỡng, cải thiện sức khỏe, tăng chiều cao, phát triển não bộ… nhiều phụ huynh dễ tin vào các quảng cáo “có cánh” và mua sản phẩm qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử mà không kiểm chứng đầy đủ nguồn gốc. Khi hàng giả được ngụy trang như hàng thật và bán với giá rẻ hơn, nguy cơ phụ huynh vô tình mua phải hàng kém chất lượng càng cao hơn.

Trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Một sản phẩm không đạt chuẩn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe như rối loạn tiêu hóa, nhiễm độc, chậm phát triển, dị ứng, hoặc thậm chí nguy hiểm tính mạng. Đồ chơi không đảm bảo chất lượng cũng tiềm ẩn rủi ro như chất liệu độc hại, dễ gãy gây hóc, gây bỏng hoặc tổn thương cơ thể. Thực tế này từng được nhiều chuyên gia và cơ quan y tế cảnh báo trên báo chí khi đề cập đến mức độ độc hại của hàng giả nhắm vào trẻ nhỏ.

Siết chặt quản lý, minh bạch nguồn gốc

Trước thực trạng đáng lo ngại, các cơ quan quản lý Nhà nước, chuyên gia y tế và chuyên gia thị trường đã đồng loạt đưa ra cảnh báo mạnh mẽ. Theo thông tin từ cơ quan công an, nhiều đường dây sản xuất và phân phối thực phẩm chức năng giả đã bị triệt phá với quy mô lớn, minh chứng rằng tội phạm trong lĩnh vực này ngày càng tinh vi và khó kiểm soát.

Từ góc độ quản lý thị trường, các chuyên gia cho rằng việc kiểm soát hàng hóa nhất là trên các nền tảng thương mại điện tử là một thách thức lớn. Hàng ngàn gian hàng, nhiều địa chỉ ẩn danh cùng phương thức vận chuyển linh hoạt khiến cơ quan quản lý khó bao quát toàn diện. Thậm chí, những kẻ buôn hàng giả còn bán hàng nhanh hơn tốc độ kiểm tra, làm việc xử lý trở nên bị động. Vì vậy yêu cầu minh bạch nguồn gốc, hóa đơn và kiểm soát nghiêm các gian hàng vi phạm.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế và Cục An toàn Thực phẩm cũng cảnh báo mạnh về tác hại của việc sử dụng thực phẩm chức năng, mỹ phẩm hoặc sản phẩm tiêu dùng không rõ nguồn gốc cho trẻ em. Không ít trường hợp sản phẩm được quảng cáo có tác dụng “thần kỳ” nhưng thực chất chứa thành phần độc hại hoặc không có công dụng như công bố. Điều này đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ, khi hệ miễn dịch và các cơ quan cơ thể vẫn đang phát triển.

Đại biểu Quốc hội Tô Văn Tám (Đoàn Kon Tum) nhấn mạnh, hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng không chỉ gây thiệt hại kinh tế, đe dọa sức khỏe và tính mạng người dân, mà còn làm suy giảm uy tín của các doanh nghiệp chân chính và giảm niềm tin của người dân đối với hàng hóa trong nước. Trước những diễn biến phức tạp, ông Tô Văn Tám đề nghị Chính phủ tăng cường kiểm tra, rà soát quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan chức năng, đồng thời tránh sự chồng chéo trong quản lý.

Cùng quan điểm, Đại biểu Quốc hội Thái Thu Xương (Đoàn Hậu Giang) cho biết, người dân ngày càng khó phân biệt hàng thật, hàng giả trên thị trường. Nhiều doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc, đầu tư bài bản nhưng vẫn thua thiệt vì không thể cạnh tranh với hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng trốn thuế, tránh luật. Do đó, để triệt tận gốc vấn nạn này và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, thương hiệu Việt cũng như các doanh nghiệp chân chính, bà Thái Thu Xương kiến nghị nhiều giải pháp như hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng mức chế tài xử phạt, củng cố lực lượng chức năng, xử lý nghiêm các trường hợp cán bộ bao che, tiếp tay, đồng thời ứng dụng công nghệ trong kiểm soát hàng hóa.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Bộ đã trực tiếp tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều văn bản và công điện chỉ đạo trong thời gian qua. Hiện Bộ Y tế cũng đang trình các văn bản luật, nghị định nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan. Song song đó, Bộ phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo 389 quốc gia (Bộ Tài chính) cùng Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch xử lý các vấn đề liên quan đến quảng cáo; đồng thời phối hợp với Bộ Công an để xây dựng quy chế phòng, chống thuốc giả và thực phẩm giả.

Về phía phụ huynh, các chuyên gia khuyến cáo nên ưu tiên mua hàng tại nhà thuốc, siêu thị hoặc cửa hàng uy tín, đồng thời kiểm tra kỹ nhãn mác, mã QR, tem chứng nhận và yêu cầu hóa đơn. Cần cảnh giác với các quảng cáo “cam kết hiệu quả”, “giá rẻ bất ngờ” hoặc “hàng xách tay không thuế”. Khi nghi ngờ sản phẩm có vấn đề, phụ huynh nên báo ngay cho cơ quan chức năng để xử lý kịp thời. Sự cảnh giác của mỗi gia đình, kết hợp với các biện pháp kiểm soát mạnh mẽ từ Nhà nước, sẽ trở thành rào chắn hiệu quả, giúp ngăn chặn hàng giả và bảo vệ thế hệ trẻ trước những hiểm họa thầm lặng nhưng nguy hiểm.

An Dương (T/h)