Còn rào cản khiến hàng giả, hàng nhái tại Hà Nội vẫn diễn biến phức tạp

Hàng hiệu giá... 'bèo'

Những năm gần đây, tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang diễn biến ngày càng phức tạp, tinh vi nhất là tại các thành phố lớn như Hà Nội. Các đối tượng vi phạm không chỉ hoạt động tại các chợ đầu mối truyền thống mà còn mở rộng sang không gian mạng, sử dụng mạng xã hội để che giấu hành vi.

Cùng với đó là các mạng lưới phân phối len lỏi từ cửa hàng nhỏ lẻ đến những kênh bán hàng trực tuyến, khiến lực lượng chức năng gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm tra, kiểm soát. Hành vi này không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng cho các doanh nghiệp, mà còn gây thất thoát lớn về thuế cho ngân sách Nhà nước.

Đơn cử, những chiếc túi xách mang thương hiệu Hermes, Chanel, Dior, YSL, MLB nếu là hàng thật sẽ có giá hàng chục, thậm chí cả trăm triệu đồng tùy từng mã sản phẩm. Thế nhưng, tại một kho hàng ở Yên Mỹ, Hà Nội vừa bị Đoàn kiểm tra liên ngành số 1 (thuộc Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội) phát hiện và xử lý, chủ cơ sở khai nhận đã nhập những chiếc túi xách giả mạo nhãn hiệu Hermes với giá chỉ từ 50.000 – 60.000 đồng/sản phẩm. Qua kiểm đếm, cơ quan chức năng đã thu giữ gần 1.610 chiếc túi xách giả mạo nhãn hiệu nổi tiếng.

Hay vụ Đội Quản lý thị trường số 1 đã tiến hành kiểm tra và phát hiện một cơ sở kinh doanh tại phường Phú Lương, phường Hà Đông buôn bán hàng hóa có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu thời trang nổi tiếng ZARA. Theo đó, cơ sở do ông Phan Huy Dũng làm chủ, hoạt động dưới hình thức hộ kinh doanh nhưng chưa đăng ký theo quy định của pháp luật. Qua kiểm tra thực tế, lực lượng chức năng phát hiện 7.510 sản phẩm gồm 6.068 đôi guốc, 1.203 đôi dép và 239 đôi giày, đều in và đóng gói mang nhãn hiệu “ZARA”, có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu được bảo hộ.

Hai vụ việc trên chỉ là một trong hàng nghìn vụ việc vi phạm về buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại... bị phát hiện trên địa bàn Hà Nội trong thời gian qua. Chỉ riêng trong tháng 10/2025, các lực lượng chức năng trong Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội đã kiểm tra và bắt giữ 3.378 vụ, xử lý 3.257 vụ vi phạm, trong đó xử lý hành chính là 3.248 vụ, khởi tố 09 vụ đối với 19 bị can. 

Nguyên nhân cốt lõi khiến hàng giả vẫn phức tạp

Chỉ ra những nguyên nhân cốt lõi của tình trạng này, ông Đinh Thanh Tuấn - Phó Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 1 cho biết, thứ nhất nguyên nhân hàng giả vẫn lộng hành là do sự chênh lệch giá, mặt hàng chính hãng, có nhãn hiệu thường có giá bán rất cao, trong khi hàng giả nhãn hiệu lại có giá rất rẻ. Thứ hai, người tiêu dùng trong nước có xu hướng ưa chuộng sản phẩm gắn thương hiệu nổi tiếng trên thế giới, nhưng lại có thể mua với giá thấp. Các đối tượng và chủ cơ sở sản xuất hàng giả, mặc dù đã từng bị xử lý hành chính hoặc hình sự, vẫn tiếp tục tái diễn hành vi do lợi nhuận thu được từ việc buôn bán hàng giả quá lớn.

Trên thực tế, không chỉ hàng thời trang, túi xách hay giày dép bị làm giả, nhiều mặt hàng thiết yếu như mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, linh kiện điện tử, thậm chí cả thuốc chữa bệnh cũng có thể bị làm giả. Để qua mắt lực lượng chức năng đối tượng sản xuất hàng giả còn nhập sản phẩm thuốc chính hãng, sau đó thay thế một số viên bằng thuốc giả kém chất lượng nên rất khó phát hiện bằng kiểm tra thông thường.

Bên cạnh đó, các đối tượng cũng sử dụng bao bì, nhãn hiệu, tem chống hàng giả sao chép từ hàng thật, thậm chí đặt in màng nhôm, in vỏ hộp giống nguyên mẫu để đánh lừa người tiêu dùng và lực lượng chức năng kiểm tra…Phần lớn những sản phẩm trên đều được tiêu thụ thông qua các nền tảng mạng xã hội với chiêu trò quảng cáo “hàng xách tay, giá tốt”, đánh trúng tâm lý người tiêu dùng.

Thực tế kiểm tra cho thấy hiện nhiều quy định của pháp luật chưa theo kịp thực tế đã gây khó khăn không nhỏ cho lực lượng chức năng trong quá trình kiểm tra xử lý. Theo quy định nhóm sản phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, hay dược phẩm có thành phần dinh dưỡng đặc biệt do Bộ Y tế quản lý. Với nhóm sản phẩm này, lực lượng QLTT không được thanh tra chuyên ngành, kiểm tra định kỳ hay hậu kiểm, mà chỉ có thể kiểm tra khi phát hiện dấu hiệu vi phạm trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao. 

Với mặt hàng nông sản, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm có đưa ra các quy định về truy xuất nguồn gốc đối với thực phẩm. Nhưng quy định này chỉ áp dụng đối với hàng xuất khẩu, không áp dụng đối với các loại hàng hóa lưu thông trên thị trường nội địa. Do vậy, các cơ quan chức năng không biết phải căn cứ vào quy định nào để xác định đó có phải là nông sản Việt Nam hay không.

Bên cạnh đó việc giám định chất lượng hàng hóa liên quan đến an toàn thực phẩm vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Đơn cử, cùng là phòng xét nghiệm an toàn thực phẩm nhưng hiện cả 3 Bộ Y tế, Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường có quyền chỉ định các phòng xét nghiệm để kiểm tra các chỉ tiêu an toàn thực phẩm thuộc lĩnh vực mình phụ trách. Trong khi đó, một số mặt hàng thực phẩm như thịt, hải sản tươi sống, đông lạnh, rau, củ, trái cây… yêu cầu phải bảo quản ở điều kiện riêng. Thế nhưng cơ sở vật chất về kho, trang thiết bị bảo quản của các lực lượng thu giữ không bảo đảm, thậm chí một số đơn vị không có kho bảo quản.

Để tạo thuận lợi cho lực lượng chức năng trong quá trình kiểm tra, kiểm soát thị trường, Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội đề xuất sớm sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, trong đó có các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và tiêu chuẩn quốc gia đối với thực phẩm. 

Lực lượng chức năng cảnh báo, người dân cần nâng cao ý thức khi mua sắm trực tuyến, đặc biệt là với những sản phẩm có giá rẻ bất thường, không rõ nguồn gốc hoặc người bán không công khai thông tin. Việc tiêu thụ hàng giả, dù vô tình hay cố ý, cũng góp phần tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật và ảnh hưởng đến chính sức khỏe, quyền lợi của người tiêu dùng.

An Dương (T/h)