Tự ý điều trị bệnh chốc ở trẻ nhỏ tại nhà tiềm ẩn nhiều nguy hại sức khỏe

Tự điều trị bệnh chốc cho trẻ tại nhà tiềm ẩn nhiều nguy hiểm

Theo bác sĩ Võ Thị Đoan Phượng, Trưởng Khoa Lâm sàng 1, Bệnh viện Da Liễu TP HCM, thời điểm gần đây bệnh viện tiếp nhận 6-8 trẻ bị bệnh chốc/ngày, trong đó nhiều trẻ bị tình trạng chốc lan ra khắp cơ thể do bố mẹ chủ quan, tự điều trị tại nhà.

Ví dụ điển hình, một bé 5 tuổi đến khám bị bệnh chốc nặng với những bọng nước khắp tay, chân, lưng... Khai thác lịch sử bênh được biết phụ huynh tự ra nhà thuốc mua thuốc về bôi, khi thấy tình trạng không cải thiện mới đưa bé đến khám bệnh. Một trường hợp khác được bố mẹ tắm lá chè xanh, khiến mụn nước từ chân tay vỡ, lan ra nhiều vị trí miệng, bụng, lưng... Da vùng miệng, tay, chân có nhiều vết trợt da, rỉ dịch vàng khiến bé ngứa ngáy cào gãi, khó chịu

Theo bác sĩ Phượng, khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều là cơ hội cho các bệnh ngoài da phát triển, trong đó có bệnh chốc. Đây là bệnh nhiễm trùng ngoài da do vi khuẩn gây ra và thường gặp ở trẻ nhỏ.

Chốc thường do da bị nhiễm tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) hoặc liên cầu (Streptococcus pyogenes). Các vi khuẩn này xâm nhập cơ thể qua khe hở của da bị tổn thương, tạo thành ổ nhiễm. Chốc có thể lây qua đường tiếp xúc trực tiếp với vết tổn thương da của người bệnh, hoặc tiếp xúc gián tiếp với các vật dụng khăn, áo… của người bệnh. Tuy nhiên, các vi khuẩn gây bệnh này cũng tồn tại phổ biến trong môi trường, và hầu hết mọi người không bị chốc khi tiếp xúc với chúng.

Biểu hiện của bệnh là xuất hiện các mụn nước hay bóng nước trên da, đục dần, có mủ rồi vỡ, tạo thành vết trợt, đóng vảy màu vàng mật ong đặc trưng, nhanh chóng lan rộng ra vùng da xung quanh.

Vị trí thường gặp của bệnh chốc là ở mặt, xung quanh hốc mũi, miệng hoặc tay chân. Bệnh thường bị nhầm lẫn với một số bệnh ngoài da khác. Chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách, bệnh sẽ khỏi nhanh, thường trong 7-10 ngày và không để lại sẹo. Nếu để lâu, điều trị sai cách thì tình trạng nhiễm trùng có thể nặng nề và lan rộng hơn, gây một số biến chứng như hội chứng bong vảy da do tụ cầu, viêm mô tế bào, nhiễm trùng huyết, viêm cầu thận cấp hậu nhiễm liên cầu trùng...

Chốc có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng đa số là trẻ em ở độ tuổi mẫu giáo. Bệnh rất dễ lây lan trực tiếp từ vùng da bệnh đến vùng da lành và lây sang người khác khi có tiếp xúc với chất dịch rỉ ra từ các vết trợt da. Bệnh thường lây truyền trong các trường học và cơ sở chăm sóc trẻ em do tình trạng đông đúc, dùng chung khăn lau, khăn trải giường, đồ chơi hoặc các vật dụng khác với người nhiễm bệnh.

Bác sĩ khuyến cáo khi trẻ bị bệnh chốc, phụ huynh lưu ý thường xuyên rửa tay với nước và xà phòng hoặc dung dịch rửa tay nhanh có chứa cồn, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với vùng da bệnh. Giữ vệ sinh cá nhân bằng cách giặt quần áo, khăn mặt, khăn tắm của trẻ bệnh mỗi ngày và không dùng chung những vật dụng đó với bất cứ ai khác trong gia đình.

Vệ sinh sạch sẽ nhà cửa và nơi vui chơi của trẻ, đặc biệt là những bề mặt mà da thường xuyên tiếp xúc như tay vặn cửa, mặt bàn, bệ ngồi toilet. Phụ huynh cho trẻ nghỉ học vì chốc có thể lây nhiễm cho các trẻ khác, đặc biệt ở các lớp mẫu giáo, trẻ thường chơi chung đồ chơi.

Cho trẻ mặc quần áo vừa thoải mái, thoáng mát. Lưu ý cắt móng tay thường xuyên cho trẻ để đảm bảo vi khuẩn không tụ dưới móng khi trẻ gãi, đồng thời hạn chế tổn thương da và gây vỡ bóng nước.

Khi thấy trẻ có những nốt mẩn đỏ, mưng mủ trên da (đặc biệt hay xảy ra trên đầu, mặt), cha mẹ nên cho đi khám ngay đề phòng lây lan và biến chứng.

Việc chủ quan, tự ý điều trị bằng các phương pháp dân gian như tắm nước lá, bôi thuốc theo kinh nghiệm truyền miệng cũng có thể làm bệnh nặng hơn, dễ gây ra biến chứng.

Lưu ý khi dùng thuốc điều trị bệnh chốc cho trẻ nhỏ

Đặc biệt đối với việc dùng thuốc, theo khuyến cáo của các bác sĩ, cha mẹ chỉ sử dụng thuốc khi đã được bác sĩ tư vấn, không được tự ý sử dụng, đặc biệt là kháng sinh. Tránh tiếp xúc gần với người bệnh. Theo đó một số nhóm thuốc kháng sinh dùng để điều trị bệnh chốc gồm:

Amoxicillin/acid clavulanic: Là kháng sinh đường uống được sử dụng trong trị bệnh chốc. Tác dụng phụ thường gặp là rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, nôn, tiêu chảy. Tuy nhiên, có thể tránh những tác dụng phụ này nếu uống thuốc sau ăn no. Ngoài ra, có thể gặp một số tác dụng phụ khác: Phản ứng da, vàng da ứ mật, viêm thận mô kẽ, viêm gan, giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu...

Cefalexin: Đây là kháng sinh nhóm cephalosporin thế hệ 1, có thể dùng để điều trị nhiễm trùng da và mô mềm. Tuy nhiên, cần thận trọng khi dùng cephalosporin cho những bệnh nhân quá mẫn với penicilin. Ngoài ra, cefalexin chống chỉ định ở những bệnh nhân dị ứng với nhóm cephalosporin hoặc với bất kỳ thành phần nào của thuốc.

Khi sử dụng cephalexin bệnh nhân có thể gặp tiêu chảy, buồn nôn. Tránh sử dụng cefalexin kéo dài, vì có thể dẫn đến sự phát triển quá mức của các vi sinh vật không nhạy cảm. Lưu ý, cefalexin nên được dùng thận trọng khi bệnh nhân có chức năng thận suy giảm.

Clindamycin: Cũng được dùng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn nhạy cảm trên da. Tác dụng phụ của clindamycin thường gặp là buồn nôn, nôn, tiêu chảy... Một vài trường hợp có thể bị ngứa khi sử dụng loại kháng sinh này. Đối với bệnh nhân chốc có tiền sử bệnh ở đường tiêu hóa, viêm đại tràng hoặc người cao tuổi… cần theo dõi cẩn thận nhu động ruột và bệnh tiêu chảy.

Đối với bọng nước, bọng mủ, có thể chấm dung dịch màu vào buổi sáng như milian, castellani, dung dịch eosin 2%... Thuốc tím milan có thành phần chính bao gồm là xanh methylen và tím gentian. Thuốc được dùng để điều trị nhiễm virus ngoài da, có thể dùng trong điều trị bệnh chốc.

Lưu ý, Không bôi thuốc lên vết thương hở, vết loét rộng hoặc tổn thương loét ở mặt, người mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của thuốc, phụ nữ có thai và đang cho con bú. Thành phần tím gentian có thể gây kích ứng và loét niêm mạc khi bôi do đó, nên tránh tiếp xúc trực tiếp với mắt.

An Dương (t/h)