Vấn nạn sim rác, cuộc gọi rác chưa được xử lý triệt để làm gia tăng các cuộc gọi lừa đảo

Bộ Thông tin và Truyền thông đánh giá "vấn nạn sim rác, cuộc gọi rác chưa được xử lý triệt để". Một trong những nguyên nhân là doanh nghiệp chưa thực hiện nghiêm cũng như chú trọng đến chất lượng dịch vụ của mình.

Thống kê cho thấy mỗi sim rác hiện phát tán trung bình 203 cuộc gọi. Con số này giảm 46% so với mức 387 cuộc gọi hồi tháng 1. Tổng số cuộc gọi rác và số sim rác chưa được công bố.

Trong báo cáo kết quả thực hiện nghị quyết của Quốc hội tháng 11/2024, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông cho biết trong điều kiện dịch vụ viễn thông phát triển với giá rẻ, nhiều người lợi dụng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật như quảng cáo rác, cuộc gọi lừa đảo. Trong 7 tháng đầu năm, hơn 394.000 thuê bao nghi ngờ gọi rác, lừa đảo bị chặn. Trung bình mỗi tháng doanh nghiệp viễn thông và cơ quan chức năng chặn 40.000-65.000 thuê bao, trong khi con số trung bình tháng vào năm 2023 là 50.000.

Trong 10 tháng đầu năm nay, tổng đài phản ánh tin nhắn, cuộc gọi rác và lừa đảo (156/5656) của Bộ Thông tin và Truyền thông ghi nhận gần 850.000 lượt phản ánh của người sử dụng. Trong đó, có khoảng 185.000 lượt liên quan đến tin nhắn rác, chiếm 22%; 441.000 lượt về cuộc gọi rác, chiếm 52% và 222.000 lượt về cuộc gọi lừa đảo, chiếm 26%.

Trong số này, 25% là cuộc gọi nháy máy làm phiền, 20% liên quan đến đòi nợ, tín dụng, 20% quảng cáo dịch vụ du lịch, bất động sản, và khoảng 15% liên quan đến các vụ lừa đảo bằng nhiều hình thức như hỗ trợ làm việc online, điểm danh nhận quà, đầu tư chứng khoán, mạo danh cơ quan nhà nước.

Trong năm qua, Cục An toàn thông tin cũng làm việc với 40 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ brandname bị phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác, thực hiện thu hồi 11 tên định danh và phối hợp xử phạt hai doanh nghiệp.

Sim rác vẫn 'hoành hành' cần có biện pháp xử lý triệt để. Ảnh minh họa

Điển hình, tại thành phố Hà Nội hiện có khoảng 10,5 triệu thuê bao di động, với tổng số 2.292 điểm cung cấp dịch vụ viễn thông. Chia sẻ về thực trạng quản lý trên địa bàn, ông Trần Xuân Phúc, Chánh thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông thành phố Hà Nội cho hay, tình trạng kinh doanh, mua bán sim rác (đã đăng ký thông tin, kích hoạt trước dịch vụ) và cuộc gọi rác, tin nhắn rác vẫn diễn ra phổ biến và ngày càng tinh vi hơn.

Trong khoảng thời gian từ tháng 9-10/2024, Hà Nội đã thành lập đoàn kiểm tra về thuê bao di động. “Qua kiểm tra, chúng tôi phát hiện một số nhà mạng, nhà cung cấp dịch vụ viễn thông có thông tin hồ sơ của khách hàng không đúng. Tình trạng này vẫn còn phổ biến”, Chánh Thanh tra Sở TT&TT Hà Nội nói.

Theo ông Trần Xuân Phúc, không chỉ vẫn còn trên thị trường, cá biệt còn có một số hội nhóm trên mạng xã hội trao đổi, mua bán số lượng lớn sim rác để phục vụ việc phát tán tin nhắn rác. Hiện tượng này khá phổ biến. Trên các sàn thương mại điện tử, các nền tảng mạng xã hội có rất nhiều các hội nhóm buôn bán công khai với số lượng sim lớn.

Tình trạng này không chỉ xảy ra ở Hà Nội mà còn diễn ra tại nhiều tỉnh thành khác trên cả nước. Tại Nghệ An, bà Nguyễn Nữ Lan Oanh, Chánh Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Nghệ An cho biết, qua kiểm tra thực tế, tại địa phương vẫn còn thuê bao đăng ký không trùng khớp thông tin, thuê bao không chính chủ, nhất là với các mạng ảo (MVNO).

Theo bà Nguyễn Nữ Lan Oanh, việc còn tồn tại sim rác là một trong những lý do dẫn đến tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo. Trước thực tế vẫn còn một lượng lớn sim nằm trên các kênh phân phối, đại lý. Rất có thể từ đây sẽ có sim rác tuồn ra ngoài thị trường, do vậy, rất cần thiết có chế tài xử lý.

Tại Bắc Giang, tình trạng sim rác cũng diễn ra với chiều hướng tương tự như ở các tỉnh thành khác. Trong tháng 10/2024, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Bắc Giang đã phối hợp với Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05, Công an tỉnh Bắc Giang) triển khai kiểm tra đột xuất một điểm cung cấp dịch vụ viễn thông trên địa bàn. Đoàn kiểm tra đã phát hiện và xử lý 1.700 sim có dấu hiệu kích hoạt sẵn.

Chánh thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Bắc Giang Lê Hồng Việt chia sẻ: "Nhiều khi chúng tôi phối hợp với công an cho người đi mua sim nhưng toàn kích hoạt từ ở đâu mang đến. Mặc dù có thể truy ra được nhưng rất mất thời gian".

Cũng qua rà soát, đơn vị này nhận thấy việc mua bán sim rác còn diễn ra công khai trên môi trường mạng. Thậm chí, có trang web tên miền ".com.vn" rao bán sim rác giá rẻ, dịch vụ quảng cáo, tin nhắn. Tình trạng này cũng diễn ra phức tạp trên các nền tảng thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada. Trước thực trạng trên, Thanh tra Sở đề xuất cần có biện pháp rà soát xử lý việc bán sim rác trên mạng.

Liên quan tới vấn đề sim rác, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết thêm, Bộ này đã thực hiện nhiều biện pháp ngăn chặn vấn nạn như thanh kiểm tra doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trong việc chấp hành quy định, kiểm tra sim chính chủ với người sử dụng hơn 10 sim. Đặc biệt trong giai đoạn tháng 6-8, Bộ đình chỉ phát triển mới với ba nhà mạng do vi phạm về sim rác. Sang năm 2025, Bộ sẽ tiếp tục thanh kiểm tra sim rác theo kế hoạch được phê duyệt.

 An Dương (T/h)