Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn da giày: Kiểm soát chất lượng, mở rộng thị trường xuất khẩu

Kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm da giày xuất khẩu. (Ảnh minh họa)

Tiềm năng xuất khẩu mạnh mẽ nhưng đầy thách thức

Việt Nam hiện đứng thứ 3 thế giới về sản xuất giày dép, chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ và đứng thứ 2 về kim ngạch xuất khẩu, với giá trị gần 24 tỷ USD trong năm 2023. Ngành này đang hướng đến mục tiêu xuất khẩu từ 26 đến 27 tỷ USD vào năm 2024, nhờ tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA) như Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Những hiệp định này đã mở rộng thị trường, thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu giày dép Việt Nam, đặc biệt tại các thị trường lớn như EU, Hàn Quốc và các nước thuộc CPTPP.

Tuy nhiên, ngành da giày vẫn đối mặt nhiều thách thức, đặc biệt là việc thiếu tự chủ về nguyên liệu và công nghệ sản xuất. Theo Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso), các thị trường nhập khẩu lớn ngày càng áp dụng yêu cầu nghiêm ngặt về trách nhiệm xã hội và môi trường. Chẳng hạn, từ tháng 3/2024, EU sẽ áp dụng quy định mới về thiết kế sinh thái, yêu cầu sản phẩm phải bền vững và minh bạch chuỗi cung ứng, tạo ra áp lực lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu.

Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật để nâng cao chất lượng và tăng tính cạnh tranh

Trước những yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế, việc xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật cho ngành da giày là cần thiết. Theo bà Nguyễn Thị Ngọc Mai, Trung tâm Thiết kế và Phát triển sản phẩm - Viện Nghiên cứu da giày, hệ thống tiêu chuẩn này sẽ giúp kiểm soát chặt chẽ nguyên liệu đầu vào và đảm bảo sản phẩm đáp ứng các yêu cầu về chất lượng, môi trường của thị trường nhập khẩu. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Một hệ sinh thái tiêu chuẩn FTA dành cho ngành da giày cũng là điều cần thiết. Hệ sinh thái này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tận dụng các lợi thế từ FTA, mà còn giúp xây dựng văn hóa hợp tác, kết nối doanh nghiệp. Theo ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công thương), cần có một ban điều hành độc lập để điều phối hoạt động của hệ sinh thái này, nhằm đảm bảo sự đồng thuận và tuân thủ các quy định quốc tế.

Cơ hội từ công nghệ và xu hướng phát triển bền vững

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, doanh nghiệp da giày không thể đứng ngoài cuộc. Áp dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa dây chuyền sản xuất và phát triển bền vững là những yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu suất và giảm chi phí sản xuất. Hơn nữa, xu hướng "xanh hóa" đang ngày càng được chú trọng, đòi hỏi doanh nghiệp phải sản xuất theo mô hình kinh tế tuần hoàn và có trách nhiệm xã hội.

Theo TS. Lê Huy Khôi - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương), tăng trưởng ngành da giày vẫn chưa thực sự bền vững, chịu ảnh hưởng lớn từ các yếu tố bên ngoài. Dù kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh từ 14 tỷ USD lên 20 tỷ USD trong thời gian ngắn, ngành vẫn đối mặt nhiều rủi ro như biến động lao động và bất ổn từ tình hình kinh tế quốc tế. Việc chưa có vị thế vững chắc trong chuỗi giá trị toàn cầu khiến chỉ số cạnh tranh của ngành chưa đạt kỳ vọng.

Việc xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật là bước đi quan trọng giúp ngành da giày Việt Nam không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn mở rộng thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, để vượt qua thách thức về công nghệ và yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế, doanh nghiệp cần mạnh dạn đầu tư vào công nghệ, minh bạch chuỗi cung ứng và phát triển bền vững. Chỉ khi đó, ngành da giày Việt Nam mới có thể tối đa hóa lợi ích từ các FTA và duy trì sự phát triển bền vững trong tương lai.

Duy Trinh (t/h)