TCVN 13473:2022 về yêu cầu chỉ tiêu kỹ thuật, khối lượng đối với ong giống

Nuôi ong lấy mật hiện tại đang là hình thức chăn nuôi mang lại hiệu quả kinh tế khá cao cho nguồn thu nhập ổn định bởi 90 - 95% sản phẩm của con ong tạo ra như mật ong, phấn hoa, sữa ong chúa…. đều có thể sử dụng và chế biến trong khi nuôi ong đầu tư ban đầu không cao, không đòi hỏi nhiều nhân lực.

Tuy nhiên, để nuôi ong mật hiệu quả cao, người chăn nuôi cần chú trọng đến những yêu cầu kỹ thuật nuôi từ khâu chọn giống, chọn địa điểm, điều kiện thời tiết, tạo chúa… cho đến thu hoạch mật. Theo đó, để đáp ứng yêu cầu này thì khâu chọn giống nên theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13473:2022.

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13473:2022 ong giống do Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố. Tiêu chuẩn này áp dụng đối với ong nội và ong ngoại nuôi để làm giống.

Việc chọn ong giống để lấy mật nên đáp ứng các chỉ tiêu kỹ thuật về ngoại hình, khối lượng theo tiêu chuẩn. (Ảnh minh họa)

Theo đó, đặc điểm ngoại hình ong chúa giống phải có hình dáng cơ thể to nhất đàn. Thân ong giống nội phải cân đối, bụng thon dài, ong giống ngoại phải to và thuôn dài. Cánh ong giống ngắn, phủ kín 2/3 các đốt bụng, đốt bụng cuối phải bầu và thuôn. Màu sắc phần bụng ong nội đen bóng, ong ngoại vàng nâu, nâu đỏ.

Đối với ong thợ giống nội hay ngoại đều phải nhỏ nhất đàn. Thân nhỏ, cánh dài phủ kín các đốt bụng. Đốt bụng cuối phải nhọn, màu sắc phần bụng ong nội phải đen còn ong ngoại vàng đen, nâu đen.

Đối với ong đực phải có hình cơ thể trung bình, thân to ngang, cánh dài phủ kín các đốt bụng, đốt bụng cuối phải bằng, màu sắc phần bụng ong nội phải đen, ong ngoại vàng hay vàng nâu.

Yêu cầu về chỉ tiêu kỹ thuật, ong chúa giống nội phải có khối lượng từ 180 đến 220 hoặc 180-200 miligam. Ong giống ngoại từ 250 đến 270 miligam. Sức đẻ của ong chúa nội trong 24 giờ phải lớn hơn hoặc bằng 450miligam hoặc trên 400miligam. Ong chúa ngoại trên hoặc bằng 800miligam.

Đối với đàn ong, chỉ tiêu năng suất mật ong của ong giống nội phải bằng hoặc lớn hơn 18 kg/đàn/năm hoặc trên 17kg. Ong ngoại trên hoặc bằng 40kg. Năng suất sáp ong giống nội 0,3kg còn ong giống ngoại 0,6kg. Năng suất phấn hoa giống ong nội 0,3kg còn ong ngoại 0,3kg. Tỷ lệ cận huyết ong giống nội và ngoại đều phải nhỏ hơn 8,3%. Yêu cầu giống ong phải không nhiễm bệnh ấu trùng túi và ấu trung châu Âu.

Yêu cầu về phương pháp thử, nên sử dụng cân chính xác đến 0,01mg. Khung cầu căng dây thép ô vuông, mỗi ô có kích thước 4,5 cm x 4,5 cm (đối với ong nội) và 5,0 cm x 5,0 cm (đối với ong ngoại), tương đương với 100 lỗ ong thợ. Thùng quay mật ong, lồng nhốt ong chúa, bút viết kính, giấy bóng kính khổ A4 trong suốt.

Nên lấy mẫu ngẫu nhiên 10% số đàn ong trên tổng đàn (không dưới 5 đàn) của một điểm đặt ong tại thời điểm nguồn hoa tốt. Sau đó nên xác định các chỉ tiêu ngoại hình bằng cách quan sát bằng mắt thường để xác định hình các đặc điểm của ong chúa, ong thợ, ong đực.

Xác định khối lượng ong chúa đẻ bằng cách dùng cân cân khối lượng của lồng nhốt ong chúa. Bắt và nhốt ong chúa đẻ nhưng phải đảm bảo đây là ong chúa khỏe mạnh, không bị dị tật, đã đẻ trứng được từ 1 đến 2 tháng, cho vào lồng và cân.

Xác định sức đẻ của ong chúa, đặt khung cầu lên mặt cầu ong, ước lượng số lỗ tổ nhộng của mỗi ô để tính số ô nhộng ở mỗi mặt cầu, đo cả 2 mặt cầu và tất cả cầu ong có trong đàn. Số ô nhộng của mỗi đàn là tổng ô nhộng của các cầu cộng lại. Sức đẻ trứng của ong chúa được tính gián tiếp thông qua số lượng nhộng trong một ngày đêm (24h), được đo 2 đợt, mỗi đợt 2 lần, mỗi lần cách nhau 2 tuần vào thời điểm 30 ngày trước vụ mật và trong thời gian dưỡng đàn.

Xác định năng suất mật nên cân toàn bộ các cầu mật đã loại hết ong trưởng thành. Sau đó, tiến hành quay mật rồi cân toàn bộ cầu đã quay hết mật. Năng suất mặt của một đàn ong được xác định bằng tổng khối lượng mật ong thu được từ tất cả các lần quay mật trong một năm.

Năng suất sáp ong của một đàn ong được xác định bằng tổng khối lượng sáp ong thu được từ sáp cắt vít nắp, sáp ở cầu ong trong một năm. Tổng lượng sáp của một đàn ong là sáp ong nguyên chất thu được sau khi đã loại bỏ các tạp chất khác lẫn vào trong sáp.

Xác định tỷ lệ cận huyết của đàn ong nên chọn cầu ong có nhiều trứng, dùng giấy bóng kính trong ghim cố định lên khung cầu, dùng bút đánh dấu vị trí lỗ tổ có trứng (100 lỗ tổ), 4 ngày sau đặt lại tờ giấy bóng kính này đúng vị trí ban đầu, đếm số lỗ tổ không có ấu trùng ở các lỗ tổ trứng đã đánh dấu. Chỉ tiêu này được đo 2 lần trong năm, mỗi lần cách nhau khoảng 8 ngày đến 10 ngày vào mùa vụ thuận lợi, khi ong chúa đẻ khỏe, đàn ong phát triển mạnh. Xác định thế đàn ong nên kiểm tra số lượng cầu trên đàn, định kỳ mỗi tháng một lần.

Xác định tỷ lệ nhiễm bệnh thối ấu trùng châu Âu hàng tháng dựa vào triệu chứng bệnh và được tính bằng bình quân tỷ lệ bệnh của tất cả các lần kiểm tra. Tỷ lệ nhiễm bệnh ấu trùng túi hàng tháng dựa vào triệu chứng của bệnh và được tính bằng bình quân tỷ lệ bệnh của tất cả các lần kiểm tra.

An Dương