Cách chăm sóc giúp đảm bảo năng suất cà phê trong mùa mưa

Trải qua đợt nắng nóng khô hạn kéo dài của mùa khô. Bước vào mùa mưa cũng là lúc quả cà phê bắt đầu tăng nhanh về kích thước kèm theo đó là sự tăng trưởng nhanh của cành chồi do đó việc chăm sóc bổ sung dinh dưỡng cho cây cà phê thời điểm đầu mùa mưa là rất quan trọng góp phần đảm bảo năng suất, chất lượng và tạo bộ khung cành phát triển khỏe mạnh cho các vụ mùa kế tiếp.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học quá trình phát triển của cây cà phê được chia ra làm nhiều giai đoạn, trong đó giai đoạn phát triển quả non là một trong những giai đoạn quan trọng nhất. Giai đoạn này quả cà phê cần lượng dinh dưỡng cao hơn nữa vào thời điểm này các loại dịch hại đặc biệt là nấm bệnh tấn công nhiều nhất.

Rong tỉa cây che bóng kịp thời

Ở các vườn cà phê kiến thiết cơ bản cần rong tỉa cây che bóng tạm thời là cây muồng hoa vàng trồng giữa 2 hàng cà phê. Chặt thấp cây muồng hoa vàng ở độ cao 50-70cm để cây muồng tái sinh tốt. Trong một mùa mưa, cần rong tỉa hàng muồng hoa vàng này 2-3 lần để cà phê không bị cạnh tranh ánh sáng. Cành lá muồng hoa vàng đem tủ vào gốc cây cà phê.

Ở các vườn cà phê kinh doanh có trồng cây che bóng như keo dậu, muồng đen, cần rong tỉa cây bóng kịp thời ngay vào đầu mùa mưa để tăng cường ánh sáng cho vườn cây, giúp cành lá cà phê phát sinh vào đầu mùa mưa được khỏe mạnh, không bị yếu, nhớt. Đầu mùa mưa rong tỉa mạnh, chỉ để lại 1-2 cành hút nhựa nhỏ cho cây che bóng. Khi rong tỉa cây che bóng, chú ý không làm gãy, dập cành cà phê. Giữ yên cành lá cây che bóng được rong tỉa xuống trong vườn cà phê một thời gian cho lá rụng xuống làm phân xanh bồi dưỡng cho vườn, sau đó mới chuyển các cành to ra khỏi vườn để tiện việc đi lại, chăm sóc vườn cà phê. Trong mùa mưa, rong tỉa từ 2 – 3 lần tùy theo tốc độ ra lá cành của cây che bóng, tránh không cho vườn cà phê bị cớm, rợp. Đợt rong tỉa cuối cùng trước khi chấm dứt mưa 1 tháng.

Cần phải cung cấp đủ chất dinh dưỡng nhằm đảm bảo chất lượng cũng như năng suất của cây cà phê 

Chủ động điều tiết nguồn nước tưới

Theo khuyến cáo của các nhà khoa học để thích ứng với tình hình khí hậu như hiện nay, những người làm nông nghiệp và đặc biệt là những người trồng cà phê cần chủ động điều tiết nguồn nước tưới sao cho hợp lý tránh dư thừa gây lãng phí nguồn nước hoặc thiếu hụt nguồn nước dẫn đến cây cà phê bị khô héo, kiệt quệ. Do mùa khô ở tây nguyên kéo dài 6 tháng và khá khắc nghiệt sẽ làm cho cây cà phê bị rụng lá, nhiễm một số loại bệnh như rỉ sắt, đốm mắt cua .v..v.

Đánh chồi vượt cho cây cà phê

Chồi vượt phát triển rất nhanh trong mùa mưa, do vậy cần đánh chồi vượt kịp thời. Trung bình 1 tháng đánh chồi vượt 1 lần. Khi đánh chồi vượt chú ý vặt các cành tăm, cành nhớt mọc quá nhiều ở cùng một vị trí đốt cành. Ở mỗi vị trí đốt cành chỉ nên để lại không quá 3 cành dự trữ được phát sinh. Chú ý vặt các cành thứ cấp mọc dày trên đỉnh tán tạo điều kiện để ánh sáng lọt vào bộ tán cà phê.

Đào rãnh ép xanh, hoặc cày rạch hàng ép xanh

Công việc tạo bồn hoặc cày rạch hàng có thể thực hiện trong mùa mưa, từ sau khi bón phân hóa học đợt một khoảng 20 ngày cho đến trước khi chấm dứt mưa 1,5 – 2 tháng. Đào rãnh sâu 30cm, dài 1m, rộng 20-25cm dọc theo mép trong bồn cà phê, mỗi gốc cà phê đào 1-2 rãnh. Dồn tất cả cỏ rác trên lô và cả phân chuồng nếu có vào rãnh, lấp đất lại. Cũng có thể dùng cày tời để cày rạch hàng giữa 2 hàng cà phê, cày sâu 50cm, nên cày 1 hàng, bỏ một hàng và năm sau lại cày luân phiên để hạn chế làm tổn thương bộ rễ cà phê. Tương tự như rãnh đào trong mép bồn, rãnh cày là vị trí để ép xanh cỏ rác trên lô và bón phân chuồng. Dùng cày tời rất tiện lợi, đỡ tốn công lao động thủ công, cày được sâu, công việc được thực hiện nhanh chóng, cành lá cà phê ít bị gãy dập do máy cày ở bên ngoài lô, chỉ có lưỡi cày và người điều khiển cày đi giữa 2 hàng cà phê.

Kỹ thuật bón phân

Kỹ thuật bón phân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo năng suất, chất lượng của cây cà phê

Việc bón phân vào đầu mùa mưa rất quan trọng tạo tiền đề để cà phê phát triển tối đa về mặt thể tích cho nhân to về sau. Như vậy việc bổ sung phân bón đợt đầu tiên cho mùa mưa rất quan trọng. ở lần bón này yêu cầu phân có hàm lượng cao nhất là đạm, sau đó là phân lân và cuối cùng là kali. Lượng bón tùy thuộc và cụ thể của từng vườn nhưng căn cứ lớn nhất là dựa vào năng suất cà phê với khả năng đáp ứng của năng lực vườn cây. Việc sử dụng phân đơn hay phân trộn tùy thuộc vào nhu cầu của cà phê. Tuy nhiên do cách phối trộn phân đơn của người trồng thường không đảm bảo về hàm lượng dinh dưỡng cho cây cà phê nên người trồng nên sử dụng phân trộn có hàm lượng dinh dưỡng cân đối mà vẫn bổ sung hợp lý các chất trung vi lượng giúp cây hấp thu tốt tỉ lệ đậu trái cao, trái to nhân chắc làm tăng năng suất chất lượng cà phê.

Bên cạnh yếu tố về liều lượng bón thì kỹ thuật bón phân cũng là vấn đề mà người trồng cần quan tâm. Cây cà phê có rễ hút dinh dưỡng nằm ở độ sâu  từ 0 đến 20cm, bởi vậy nếu bón phân quá nông thì phân dễ thất thoát, bón sâu quá khi gặp mưa lớn phân sẽ đi đường trượt đi xuống phần dưới sâu hơn rễ cây không hấp thu được. Theo các nhà khoa học người trồng nên cào lớp lá xung quanh hố cà phê bón phân rải quanh lớp tán lá rồi cào nhẹ lớp lá phủ lên bề mặt nhằm thất thoát lượng phân đã bón.

Tạo hình, sửa cành

Đối với vườn cà phê đầu thời kỳ kinh doanh có chiều cao cây thấp thì khi bộ tán cây đã ổn định tiến hành nuôi tầng hai từ đầu mùa mưa. Để 1 chồi vượt mọc lên từ dưới vị trí hãm ngọn lần thứ nhất khoảng 10cm. Khi độ cao cây đạt 1,6m kể từ mặt đất thì hãm ngọn lần hai và giữ ở độ cao này suốt chu kỳ kinh doanh của cây cà phê. Sau khi hãm ngọn chú ý vặt các chồi vượt mọc ra rất nhanh ở ngọn tán.

Đối với vườn cà phê kinh doanh lâu năm, sau khi thu hoạch đã có một đợt cắt cành chính để loại bỏ các cành già cỗi, các cành vô hiệu, cành khô, cành bị sâu bệnh, cành nhỏ yếu…..

Đầu mùa mưa, cần có một đợt cắt sửa cành nhẹ để tiếp tục loại bỏ các cành khô các cành vô hiệu mới phát sinh trong mùa khô. Đến khoảng tháng 8-9 khi quả cà phê đã lớn sửa cành một lần nữa. Mục đích của đợt sửa cành lần này là để định lại các cành dự trữ cho mùa thu hoạch năm đến, do vậy trong đợt này cần cắt bớt các cành thứ cấp mọc quá rậm rạp, các cành thứ cấp bị vống, yếu, chỉ để lại các cành dự trữ khỏe mạnh, lóng đốt ngắn hứa hẹn sự ra hoa quả tốt trong mùa khô sắp đến.

Đinh Ly (T/h)