Cảnh báo: Nhiều hóa chất nguy hiểm bị sử dụng sai mục đích

Liên quan tới dự án Luật Hóa chất (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, sau 16 năm thi hành, việc thực thi Luật Hóa chất đã mang lại những tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, việc thi hành luật đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Các quy định đối với dự án hóa chất chủ yếu tập trung vào các yêu cầu đảm bảo an toàn hóa chất và bảo vệ môi trường, chưa đề cập đến các yêu cầu về công nghệ, định hướng phát triển ngành. Bên cạnh đó, việc thi hành pháp luật về quản lý hóa chất đôi khi còn chưa nghiêm. Nhiều hóa chất nguy hiểm bị sử dụng sai mục đích gây ra nhiều khó khăn cho cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Mục đích sửa đổi luật nhằm hài hòa hệ thống pháp luật về quản lý hóa chất với quy định của các nước trên thế giới, góp phần tạo môi trường thông thoáng, thu hút đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia, các tập đoàn hóa chất lớn với công nghệ, hệ thống quản lý hiện đại. Việc sửa đổi cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trong giao thương quốc tế, đầu tư sản xuất các sản phẩm hóa chất thiết yếu.

Cần phải quản lý hóa chất nguy hiểm để hạn chế tình trạng sử dụng sai mục đích. Ảnh minh họa

Bàn về hóa chất, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nhấn mạnh, hóa chất đóng vai trò quan trọng, không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt hàng ngày cũng như trong phát triển các ngành sản xuất, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của con người. Với mức độ phổ biến rộng khắp nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường, hóa chất cần được quy định và quản lý chặt chẽ.

Việc sửa đổi Luật Hóa chất đáp ứng yêu cầu thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý cho các hoạt động hóa chất, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật. Ngoài ra, việc sửa đổi này khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập của Luật Hóa chất hiện hành.

Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung thông tin, đánh giá tác động chính sách đầy đủ hơn đối với các nội dung chính sách, bổ sung số liệu dẫn chứng cụ thể trong báo cáo; bổ sung đánh giá toàn diện về các nguồn lực thực hiện để đảm bảo tính khả thi trong trong thực tế.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới cũng cho rằng, vừa qua có hai vụ án rất nghiêm trọng mà hung thủ sử dụng xyanua để gây án. Một vụ ở Đồng Nai và vụ còn lại do người Việt tại Thái Lan thực hiện. Đặc điểm của các vụ án là lượng xyanua rất nhỏ nhưng có thể gây ra án mạng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến quốc phòng - an ninh.

Theo ông, quy định của dự thảo đã tương đối chặt chẽ đối với các giao dịch tại cửa hàng hóa chất. Nhưng trong thực tế, nhiều giao dịch hóa chất chỉ đặt hàng qua điện thoại, qua mạng, giao tại địa điểm bất kỳ. Với sự phát triển của mạng xã hội như hiện nay, dự luật đang "để lọt việc quản lý này". Vì vậy, ông đề nghị Chính phủ nghiên cứu thêm biện pháp quản lý các hóa chất đặc biệt nguy hiểm, điển hình như xyanua, các hóa chất khác khi giao dịch không phép.

Bà Nguyễn Thanh Hải, Trưởng ban Công tác đại biểu nói, khí N2O - Nito oxit, là dạng chất an thần, giảm đau trong y khoa. Chất này được ứng dụng nhiều ngành như công nghiệp pin mặt trời, chế biến thực phẩm. Tuy nhiên, một số lượng lớn hóa chất đang được sử dụng trái phép thành mặt hàng chất kích thích, vui chơi giải trí để tạo ảo giác cho người dùng.

"Tôi thấy giải quyết vấn đề này chưa rõ. Hóa chất có tác dụng y tế, nhưng hàm lượng khác lại có thể sử dụng vào mục đích vi phạm pháp luật", bà Hải nói, đề nghị quy định rõ để có biện pháp xử lý tình trạng bóng cười.

Theo quy định hiện hành, mua bán chất độc xyanua trên thị trường thì giữa các bên phải có phiếu kiểm soát, có xác nhận của bên mua, bên bán. Phiếu kiểm soát này phải được các bên lưu giữ và xuất trình khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.

Ngoài ra, tại phiếu kiểm soát bắt buộc phải thể số CMND/CCCD của người đại diện bên mua và bên bán kèm địa chỉ; tên, chữ ký của người mua, người bán; ngày tháng giao hàng; thông tin về tên hóa chất, số lượng hóa chất, mục đích sử dụng.

Bên cạnh quy định về quản lý, dự thảo cũng bổ sung chính sách ưu đãi đầu tư công nghiệp hóa chất trọng điểm, thiết yếu cho nhiều ngành kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực, bảo vệ sức khỏe người dân. Dự luật Hóa chất sửa đổi sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tháng 10.

Cho ý kiến vào dự án luật, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị tăng cường chế tài xử phạt nghiêm minh, đảm bảo sự răn đe. Một cơ sở sản xuất gây độc hại, phạt 10 triệu, 20 triệu, hay 50 triệu thì không ăn thua. Họ bán ra hàng tỉ, chỉ phạt 50 triệu thì không thấm vào đâu cả”.

An Dương (T/h)