Cảnh báo về giống cây trồng giả, kém chất lượng

Theo các cơ quan chức năng của tỉnh Bắc Kạn, vụ Xuân năm 2024, trên địa bàn tỉnh có 49 hộ dân ở 21 xã thuộc các huyện Chợ Đồn, Na Rì, Ba Bể, Pác Nặm và thành phố Bắc Kạn đã mua giống lúa VST 899 trên các trang mạng xã hội (Zalo, Facebook,...) và gieo cấy trên diện tích 4,54 ha.

Theo ghi nhận đầu vụ, cây sinh trưởng tốt, tuy nhiên đến cuối vụ, cây không trỗ bông hoặc trỗ bông lác đác, không cho năng suất. Giống lúa VST 899 chưa được cấp có thẩm quyền quyết định công bố lưu hành, không nằm trong cơ cấu chỉ đạo sản xuất của tỉnh Bắc Kạn. Việc người dân tự mua giống cây trồng lạ theo quảng cáo trên mạng xã hội về gieo trồng sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ như nhiễm sâu bệnh hại, mất năng suất, gây thiệt hại về kinh tế.

Để tránh những thiệt hại cho người dân khi mua phải giống cây trồng giả, giống kém chất lượng, mới đây Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn Nông Quang Nhất đã yêu cầu UBND các huyện, thành phố tăng cường chỉ đạo, tuyên truyền, cảnh báo người dân về vấn đề giống giả, giống kém chất lượng để nâng cao nhận thức của người dân về lựa chọn giống cây trồng. Không mua giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ, nhất là qua mạng xã hội; không gieo cấy các giống chưa được công nhận lưu hành, chưa được đánh giá tính thích nghi trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn; khuyến cáo người dân tuân thủ cơ cấu giống cây trồng theo chỉ đạo của tỉnh.

Giống cây trồng giả mạo, kém chất lượng gây ra không ít hệ lụy cho người nông dân. Ảnh minh họa

Tương tự, trước đó Công an tỉnh Hà Nam cũng đã thông báo để người dân cảnh giác trước phương thức, thủ đoạn lừa đảo bán giống lúa, giống cây trồng giả trên không gian mạng gần đây. Cụ thể các đối tượng tạo lập các trang, tài khoản mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok... với tên gần giống với các tổ chức, công ty, doanh nghiệp chuyên nghiên cứu, cung cấp các giống lúa, giống cây trồng uy tín trên địa bàn cả nước. Qua đó, chúng giới thiệu và quảng cáo các giống lúa, giống cây trồng mới năng suất cao, quả to, màu sắc đẹp, hấp dẫn, giao hàng đến tận nhà cho nông dân. Các giống lúa bán chạy, giống tốt được nông dân ưa chuộng, các thương hiệu lớn như ThaiBinh Seed, Vinaseed... bị các đối tượng mạo danh, bán giống giả qua mạng, bán theo kiểu “đa cấp”.

Không chỉ có các giống lúa, các giống cây cảnh kém chất lượng cũng được bày bán tràn lan tại thành phố Hà Nội. Đơn cử, chị Hà (Hồ Tùng Mậu, Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: “Có lần chị mua một gói hạt hoa mười giờ trên mạng. Người bán giới thiệu rằng nó được trộn nhiều màu hoa và cam kết nếu không đúng như quảng cáo sẽ hoàn tiền, nhưng khi trồng ra thì chỉ toàn một màu. Hoặc có lần tôi mua hoa mười giờ cánh kép thì chúng nở ra toàn hoa mười giờ cánh đơn. Tôi đã nhắn tin phản ánh và đã bị chặn liên lạc”.

Qua khảo sát một số cửa hàng cây cảnh tại chợ cây cảnh (Hoàng Hoa Thám, Tây Hồ, Hà Nội), chị Thu chủ cửa hàng hoa, cây cảnh Minh Thu chia sẻ: “Giá bán các loại cây cảnh tại các cửa hàng, các sạp hoa tại chợ đúng là có cao hơn so với mua trên mạng, hơn nữa khách hàng họ ngại mặc cả nên nghe giá là họ kêu mua trên mạng rẻ hơn rồi bỏ đi. Vốn cây cảnh không bao giờ có giá vài chục ngàn đồng thì làm sao các giống cây bán ra vài ngàn, tính cả công trồng mà mua về được tới 25-30 hạt, nếu có thì chỉ có hạt đã pha trộn, kém chất lượng”.

Liên quan tới tình trạng này, ông Trần Xuân Định, Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam nhận định, khi nhu cầu về giống cây ngày càng cao thì xu hướng kinh doanh giống cây trên mạng là tất yếu nhưng cũng đang đem lại nhiều hậu quả, hệ lụy. Một số cá nhân, nhóm lừa đảo đã tổ chức giới thiệu và quảng cáo trên mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok… các giống cây trồng mới, quả to, màu sắc đẹp, hấp dẫn, ship hàng đến tận nhà cho nông dân.

“Các giống lúa bán chạy, giống tốt được nông dân ưa chuộng, các thương hiệu lớn như ThaiBinh Seed, Vinaseed… bị các đối tượng mạo danh, bán giống giả qua mạng, bán theo kiểu đa cấp. Phần lớn những nông dân vùng xa, vùng sâu, vùng mà hệ thống bán lẻ, phân phối của các công ty chưa vươn tới trở thành nạn nhân,” ông Định cho hay.

Theo ông Định, sản xuất, kinh doanh giống là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, được quy định khá chặt ở các văn bản luật và hướng dẫn luật tuy nhiên hình thức bán qua mạng thì chưa có những quy định cụ thể và chế tài, đó là kẽ hở và cái khó cho công tác quản lý với giống cây trồng nói riêng và nhiều hoạt động thương mại khác nói chung.

Trong thực tế, việc sản xuất, kinh doanh giống cây trồng sẽ đem lại nhiều hệ luỵ. Khi người nông dân mua phải giống giả, giống kém chất lượng, giống bị sâu bệnh…, họ phải sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật dẫn đến tốn kém chi phí, khiến năng suất cây trồng thấp, mùa màng thất thu, môi trường ô nhiễm. Còn về phía doanh nghiệp, các đơn vị sản xuất, kinh doanh giống uy tín bị lợi dụng làm ảnh hưởng thương hiệu, gây tình trạng rối loại trên thị trường giống cây trồng, thật giả lẫn lộn.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, với hiện tượng lừa đảo mua giống trên mạng, người quyết định mua giống cuối cùng là người nông dân và cũng không có quy định xử phạt người nông dân khi mua các giống kém chất lượng. Do đó, hiện nay chỉ có giải pháp tuyên truyền để người dân nhận thức được rằng họ có quyền yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin, loại bỏ đi những giống kém chất lượng.

An Dương (T/h)