Chặn truy cập các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới không tuân thủ quy định tại Việt Nam

Nửa đầu năm nay, tổng giá trị giao dịch (GMV) trên sàn này đạt 20 tỷ USD, vượt con số 18 tỷ USD của năm 2023. Temu đã thay thế eBay trở thành trang website thương mại điện tử được truy cập nhiều thứ hai trên thế giới, với 684,4 triệu lượt truy cập toàn cầu vào tháng 8 năm nay. Theo hãng dữ liệu thương mại điện tử ECDB, việc có lượt truy cập nhiều thứ hai đã chứng tỏ mức độ phổ biến của Temu tại thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian ngắn của sàn Temu đã gây ra không ít lo ngại từ các quốc gia trên thế giới. Một số quốc gia và khu vực đã tiến hành điều tra và thậm chí có những động thái cấm hoạt động đối với nền tảng thương mại này.

Đầu tháng 10, Indonesia đã trở thành quốc gia đầu tiên cấm sàn thương mại điện tử Temu hoạt động. Trước đó, đầu tháng 8 vừa qua, Thủ tướng Thái Lan đã chỉ đạo Cục Thuế và Bộ Kinh tế và Xã hội Kỹ thuật số tăng cường các biện pháp giám sát, nhằm đảm bảo Temu tuân thủ luật pháp Thái Lan và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế khi hoạt động tại quốc gia này. Chính phủ Thái Lan đã quyết định tăng thuế VAT 7% đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị dưới 1.500 baht (khoảng 1,1 triệu đồng), nhằm kiểm soát làn sóng hàng nhập khẩu giá rẻ, và tạo điều kiện cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp trong nước.

Tại Hàn Quốc, trong tháng 4 năm nay, Ủy ban Thương mại Công bằng Hàn Quốc đã tiến hành điều tra về các hành động vi phạm quy định về thương mại điện tử, quảng cáo cũng như về các quy tắc bảo vệ người tiêu dùng của Temu. Cũng trong tháng 4, Temu đã bị Ủy ban Bảo vệ Thông tin Cá nhân Hàn Quốc điều tra do lo ngại về hoạt động thu thập và sử dụng dữ liệu người dùng của ứng dụng này.

Châu Âu cũng có nhiều động thái quyết liệt nhằm “siết chặt” Temu. Vào tháng 2 năm 2024, Hiệp hội Doanh nghiệp Đồ chơi châu Âu đã tiến hành điều tra 19 món đồ chơi được mua trên sàn thương mại điện tử này. Cơ quan này kết luận, toàn bộ số đồ chơi trên không hề tuân thủ các quy định về an toàn của EU, trong đó có 18 món thậm chí còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho trẻ em như gây nghẹn, gây tắc thở và chứa các hóa chất độc hại.

Tại Việt Nam, ngày 24/10/2024, Temu đã có văn bản chính thức gửi Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Công Thương về việc thực hiện các yêu cầu tuân thủ pháp luật thương mại điện tử Việt Nam khi gia nhập thị trường.

Các sàn thương mại điện tử Temu, 1688, Shein sẽ bị chặn truy cập nếu không tuân thủ quy định tại Việt Nam. Ảnh minh họa

Theo ông Hoàng Ninh, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đang rà soát tổng thể các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, để bảo đảm các nền tảng này tuân thủ quy định pháp luật khi hoạt động tại Việt Nam.

Bộ Công Thương đã làm việc trực tiếp với đội ngũ pháp lý của các nền tảng xuyên biên giới, yêu cầu đăng ký chính thức và tuân thủ tiêu chuẩn về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, minh bạch thông tin và an toàn dữ liệu.

Việc đăng ký và tuân thủ các yêu cầu tại Việt Nam là điều cần thiết để đảm bảo môi trường thương mại điện tử công bằng, minh bạch và có trách nhiệm. Về thời hạn, các nền tảng nộp hồ sơ ngay khi bắt đầu cung cấp dịch vụ thương mại điện tử tại Việt Nam.

Nếu quá thời hạn mà các sàn chưa hoàn tất hồ sơ, Bộ Công Thương có thể áp dụng các biện pháp quản lý nghiêm ngặt, như phối hợp với Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông để xem xét, chặn truy cập từ Việt Nam, nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tuân thủ quy định pháp luật của quốc gia.

Thông tin thêm về việc quản lý các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới hiện hành, ông Hoàng Ninh cho hay, theo Điều 67a của Nghị định 85/2021/NĐ-CP, không phải tất cả các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới đều thuộc phạm vi điều chỉnh, mà chỉ những thương nhân, tổ chức có website đáp ứng các điều kiện nhất định.

Chẳng hạn như có tên miền Việt Nam; hoặc có ngôn ngữ hiển thị là tiếng Việt; hoặc có trên 100.000 lượt giao dịch/năm từ Việt Nam. Các sàn này có thể hoạt động mà không cần đăng ký nếu chưa đáp ứng các tiêu chí trên. Sàn cung cấp dịch vụ cho người tiêu dùng theo quy định của nước sở tại và pháp luật quốc tế có liên quan.

Tại Việt Nam, ngoài quy định đăng ký hoạt động và thành lập văn phòng đại diện hoặc chỉ định đại diện theo ủy quyền để thực hiện trách nhiệm pháp lý, các nền tảng phải có quy chế hoạt động và công khai trên trang web, bao gồm quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia giao dịch, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và xử lý vi phạm...

Các nền tảng phải có trách nhiệm phối hợp với cơ quan quản lý để ngăn chặn các giao dịch vi phạm pháp luật, đồng thời thực hiện các nghĩa vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Việc cấm các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, theo ông Hoàng Ninh, cũng phải được xem xét tổng thể, thận trọng.

Thứ nhất phải có đánh giá tổng thể về tác động của các nền tảng này đối với thị trường Việt Nam, bao gồm cả các khía cạnh kinh tế, xã hội và pháp lý.

Thứ hai, trước mắt, Bộ Công Thương khuyến cáo người tiêu dùng về những rủi ro khi mua sắm từ các sàn này. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và nâng cao nhận thức về các rủi ro tiềm tàng liên quan đến chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng và các vấn đề pháp lý khác.

Thứ ba, cần có thời gian để các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới hiểu rõ hơn về trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam, đồng thời làm rõ các kế hoạch tuân thủ quy định trong tương lai.

Khánh Mai (t/h)