Chuyển dịch năng lượng kép trở thành xu thế mới nâng cao năng suất và phát triển tuần hoàn

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu có xu hướng dịch chuyển mạnh mẽ sang mô hình phát triển xanh và Việt Nam đang thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, câu chuyện sử dụng tối ưu hóa năng lượng đang trở thành bài toán kỹ thuật được nhiều doanh nghiệp quan tâm, làm sao để vừa phát triển “xanh” theo xu hướng, vừa đạt được năng suất hiệu quả cao. Đặc biệt, tuân thủ mục tiêu “năng suất xanh” đang trở thành yếu tố quyết định khả năng tồn tại trong chuỗi giá trị quốc tế ngày càng khắt khe đối với các doanh nghiệp.

Những năm gần đây, khái niệm “chuyển dịch năng lượng kép” nghĩa là vừa thay đổi nguồn cung năng lượng theo hướng sạch hơn, vừa nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong sản xuất, đã và đang nổi lên như một chiến lược then chốt giúp doanh nghiệp nâng năng suất xanh và bảo đảm tính bền vững dài hạn.

Chuyển dịch năng lượng kép để phát triển xanh, bền vững.

Một thực tế đặt ra cho thấy Việt Nam đang đối mặt với nhiều sức ép cùng lúc: nhu cầu điện tăng nhanh, áp lực giảm phát thải, và biến động giá nhiên liệu hóa thạch trên thị trường quốc tế. Việc thực hiện chuyển dịch năng lượng chỉ thuần túy ở một chiều, chẳng hạn như tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo là không còn đủ. Các chuyên gia năng lượng chỉ ra rằng bài toán hiệu quả chỉ được giải quyết khi doanh nghiệp cùng lúc thay đổi cả đầu vào và cách thức sử dụng. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải tái cấu trúc vận hành, hiện đại hóa công nghệ và chuyển dịch tư duy theo hướng sử dụng năng lượng như một tài nguyên chiến lược chứ không phải chi phí phụ trợ.

Nhiều nghiên cứu từ thực tiễn trong nước cho thấy khi doanh nghiệp áp dụng các giải pháp tối ưu năng lượng có hệ thống, mức tiết kiệm có thể đạt từ 10–15%, đặc biệt trong các ngành cơ khí, dệt may, điện tử hay chế biến thực phẩm. Một số doanh nghiệp đã triển khai hệ thống đo đếm thời gian thực, kết hợp cảm biến và phân tích dữ liệu để xác định chính xác điểm tiêu hao lớn. Chỉ một thay đổi như thay thế toàn bộ đèn chiếu sáng bằng đèn LED hay lắp biến tần cho động cơ là đủ để giảm chi phí đáng kể. Không chỉ tiết kiệm điện, các giải pháp này còn góp phần giảm tải lưới điện và nâng mức ổn định trong vận hành, tăng năng suất theo cách bền vững hơn.

Điển hình như, tại Khu công nghiệp Đình Vũ (DEEP C, Hải Phòng), mô hình chuyển dịch năng lượng kép đã mang lại kết quả rõ rệt. Doanh nghiệp vừa tối ưu sử dụng năng lượng thông qua hệ thống chiếu sáng tiết kiệm, tái sử dụng nước và quản trị năng lượng thông minh, giúp tiết kiệm khoảng 5,76 triệu kWh điện và gần 90.000 m³ nước mỗi năm. Song song, DEEP C đầu tư hơn 20 MWp điện mặt trời trên mái nhà xưởng và quỹ đất sẵn có, qua đó giảm chi phí vận hành, ổn định nguồn cung năng lượng và củng cố hình ảnh khu công nghiệp sinh thái tiên phong trong vùng.

Song hành với những lợi ích rõ rệt, hành trình chuyển dịch năng lượng kép vẫn đi kèm không ít thách thức. Chi phí đầu tư ban đầu cao, yêu cầu kỹ thuật phức tạp và những vướng mắc trong thủ tục đấu nối khiến nhiều doanh nghiệp còn dè dặt. Chính sách chưa thật sự đồng bộ cũng làm quá trình triển khai thiếu trơn tru. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp chủ động tìm hiểu, đầu tư bài bản và có chiến lược rõ ràng luôn đạt được lợi ích kép: giảm chi phí, tăng năng suất và củng cố thương hiệu xanh.

Để chuyển dịch năng lượng thực sự trở thành động lực nâng năng suất, doanh nghiệp cần bắt đầu từ việc nắm rõ cấu trúc tiêu thụ của chính mình thông qua kiểm toán năng lượng và tối ưu hệ thống vận hành. Việc xây dựng văn hóa tiết kiệm năng lượng nội bộ, kết hợp các công nghệ số như IoT, phân tích dữ liệu và điều khiển thông minh sẽ giúp tăng hiệu quả vận hành toàn diện. Đồng thời, doanh nghiệp nên khai thác các nguồn tín dụng xanh, chương trình hỗ trợ đổi mới công nghệ để giảm gánh nặng chi phí, tăng mức độ chủ động trong quá trình vận hành.

Việt Nam đã và đang đứng trước thời cơ để bứt phá trong quá trình tái cấu trúc năng lượng nền kinh tế. Khi các thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ hay Nhật Bản siết chặt yêu cầu xanh hóa chuỗi giá trị, năng lượng trở thành “giấy thông hành” để doanh nghiệp duy trì đơn hàng, thậm chí mở rộng thị trường. Trong bối cảnh đó, chuyển dịch năng lượng kép không chỉ là một lựa chọn hợp thời, mà là một chiến lược chủ động để doanh nghiệp nâng cao năng suất, giảm rủi ro và hướng tới tăng trưởng bền vững.

Bảo Linh