Chuyển đổi số trong ngành lâm nghiệp: Nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ rừng

Ngành lâm nghiệp đã tích cực thực hiện các giải pháp số hóa, từ việc giám sát đến quản lý và bảo vệ rừng. Trong đó công nghệ số đã trở thành người bạn đồng hành của lực lượng kiểm lâm, giúp họ nhanh chóng phát hiện biến động trong rừng và đất lâm nghiệp, đặc biệt, những vụ cháy rừng và phá rừng, nhờ vào sự chính xác cao từ ứng dụng công nghệ số.

 Công tác quản trị rừng từng bước được số hoá. Ảnh Trần Tuấn

Để chỉ đạo xây dựng và thực hiện kế hoạch chuyển đổi số ngành lâm nghiệp cũng như các nhiệm vụ chuyển đổi số, ngày 09/10/2023, Cục Lâm nghiệp đã ban hành Quyết định số 227/QĐ-LN-CĐS thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc Chuyển đổi số trong lĩnh vực lâm nghiệp của Cục Lâm nghiệp. Việc này là cơ sở để xây dựng và thực hiện kế hoạch chuyển đổi số toàn diện. Các thành tựu cụ thể của chuyển đổi số trong thực tế ngành lâm nghiệp như: dự báo cháy rừng, ứng dụng hệ thống thông tin địa lý và viễn thám, xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên rừng.

Ví dụ cụ thể từ Vườn Quốc gia Bidoup Núi Bà ở Lâm Đồng, sử dụng công nghệ điện viễn thám để phát hiện mất rừng và suy thoái rừng. Theo đó, Vườn Quốc gia Bidoup cùng với các nhà khoa học của trường Đại học Lâm nghiệp đã tạo ra các thuật toán để thu ảnh, viết ra các phần mềm để sử dụng nội bộ. Cán bộ của Vườn thông qua điện thoại có thể cập nhật 24/24h tình hình, diễn biến tài nguyên rừng trong 70.000ha. Bởi, phần mềm này sẽ ghi nhận toàn bộ quá trình tuần tra trong rừng, có tác dụng đánh dấu diễn biến trong rừng đến từng gốc cây.

Ngoài ra, Vườn Quốc gia Bidoup cũng sử dụng phần mềm để quản lý những động vật quý hiếm. Ở đây, mỗi con vật được đánh số, định vị lại để theo dõi quá trình sinh trưởng mỗi ngày.

 Sử dụng thiết vị bay flycam để hỗ trợ công tác quản lý, bảo vệ rừng. Ảnh L.A

Các chuyên gia trong ngành, như GS.TS Phạm Văn Điển từ Trường Đại học Lâm nghiệp đánh giá cao việc xây dựng hệ thống phần mềm cơ sở dữ liệu như Forestry 4.0. Phần mềm này không chỉ theo dõi diễn biến của rừng mà còn xác định từng loại cây, mang lại thông tin hữu ích và tương tác mới. Hiện có 200 loài cây trong cơ sở dữ liệu và sắp tới có thêm 600 loài cây được cập nhập, được đánh số định vị. Người dân sử dụng phần mềm sẽ có luôn tư vấn thông liên quan đến cây trồng. Đây chính là tác động, tương tác mới nhờ chuyển đổi số mang lại.

Còn theo ông Nguyễn Đức Thành - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Công nghiệp rừng (Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam), ngành lâm nghiệp đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý rừng và truy xuất nguồn gỗ.

Trước kia, phương pháp giám định truyền thống phải mất thời gian từ 2-3 ngày. Từ khi áp dụng công nghệ chỉ còn 15 phút. Điều này có ý nghĩa lớn trong quản lý của Nhà nước và phục vụ doanh nghiệp xuất khẩu. Vì thông qua công tác giám định gỗ và thực vật để xác định xem việc sử dụng gỗ của ta có đáp ứng các công ước quốc tế hay không, ông nhấn mạnh.

Ông Phạm Hồng Lượng, Phó Chánh văn phòng Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững nhận định, chuyển đổi số giúp minh bạch hóa quá trình quản lý lâm nghiệp về từ bảo vệ, thương mại, chế biến lâm sản... hay tham gia các quy định, đạo luật mới của EU. Ở khía cạnh kinh tế, chuyển đổi số giúp chúng ta cắt giảm nhiều chi phí, thời gian... Khi tích hợp nhiều ứng dụng, người dùng sử dụng có thể truy xuất thông tin nhanh và dễ dàng.

Tuy nhiên các chuyên gia cũng nhấn mạnh, cần xây dựng một hệ thống chung nhất để tối ưu hóa hiệu quả, đồng thời đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng chuyên dụng. Để chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà còn là bước quan trọng để nâng cao hiệu suất quản lý và bảo vệ rừng. Việc cam kết, hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan sẽ định hình tương lai phát triển của ngành lâm nghiệp chuyển đổi số, mang lại nhiều cơ hội và thách thức mới.

Duy Trinh