Mùi thơm từ một số sản phẩm chăm sóc cá nhân, gia dụng có thể gây hại sức khỏe

Thạc sĩ, bác sĩ Thân Thị Ngọc Lan, khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, các sản phẩm chăm sóc cá nhân như mỹ phẩm, sản phẩm dành cho tóc, đồ gia dụng có thể chứa một lượng nhỏ tinh chất tự nhiên, bên cạnh nhiều loại hóa chất tổng hợp. Một mùi hương có thể được tạo thành từ 50 đến 300 loại hóa chất khác nhau, có loại có nguồn gốc từ dầu mỏ. Chúng có thể hữu ích trong liệu pháp mùi hương (phương thức chữa bệnh bằng hương thơm) hấp dẫn khứu giác, giảm mùi khó chịu. Tuy nhiên, nếu tiếp xúc mùi thơm tổng hợp thường xuyên có thể gây ra những tác động bất lợi cho da, hệ hô hấp, tim mạch, thần kinh.

Còn theo báo cáo của Viện Khoa học Quốc gia Mỹ, 95% các chất dùng để sản xuất chất tạo mùi tổng hợp có nguồn gốc từ dầu thô, bao gồm các chất có gốc benzen (có thể gây ung thư), aldehydes, toluene và rất nhiều hóa chất độc hại khác (gây ung thư, quái thai, rối loạn hệ thần kinh trung ương và nhẹ nhất dị ứng). Hiện nay các thành phần độc hại này vẫn tồn tại nhan nhản trong các sản phẩm kem dưỡng da, dầu gội, chất giặt tẩy và rất nhiều sản phẩm khác. Rất nhiều thành phần tạo mùi còn được nghi ngờ là nguyên nhân gây rối loạn nội tiết kích hoạt việc tăng cân... Cụ thể:

Nước hoa

Nước hoa chứa một số ít thành phần có nguồn gốc tự nhiên, đa số là hóa chất tổng hợp. Chất có thể ảnh hưởng đến sức khỏe như phthalates và các dẫn xuất của chúng như paraben, triclosan, salicylat, tecpen, aldehyde, benzene, toluene, styrene và muối gốc nhôm.

Hít phải không khí chứa nhiều hương nước hoa có thể khởi phát cơn hen suyễn, ho, khó thở, các vấn đề thần kinh (chóng mặt, nhức đầu, mất cân bằng, co giật, ngất xỉu); kích ứng niêm mạc (chảy nước mắt, mũi, hắt hơi), viêm da tiếp xúc (phát ban, nổi mày đay, ngứa).

Hương nước hoa cũng có thể ảnh hưởng đến tiêu hóa (nhiễm độc gan, buồn nôn), hệ thần kinh (đau đầu, căng thẳng), tim mạch (nhịp tim nhanh hoặc không đều, khó chịu ở ngực), hệ miễn dịch (sưng hạch, sốt, mệt mỏi), thậm chí ung thư (ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt).

Sản phẩm dành cho tóc

Các sản phẩm dành cho tóc có thể chứa cyclosiloxan, paraben, chất tạo mùi thơm diethyl phthalate... Các chất này có nguy cơ khởi phát cơn hen suyễn hoặc rối loạn nội tiết ở người thường xuyên tiếp xúc.

Theo Viện Ung thư quốc gia Mỹ, một số loại thuốc duỗi tóc có chứa hoạt chất formaldehyde gây ung thư vú. Phụ nữ nhuộm tóc có nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy (một loại ung thư da), ung thư buồng trứng.

Mỹ phẩm tổng hợp

Theo Viện Da liễu Mỹ, hương liệu tạo mùi từ các sản phẩm mỹ phẩm tổng hợp là nguyên nhân gây ra nhiều phản ứng dị ứng và làm trầm trọng hơn các bệnh về da như: bệnh chàm, rosacea, mụn trứng cá, viêm da tiếp xúc. Ngoài ra, hương liệu tạo mùi mỹ phẩm còn có thể gây ngứa, nổi mụn viêm đỏ, phát ban... Nhìn chung, nếu sở hữu làn da nhạy cảm hoặc bản thân không thích mùi thơm, người dùng nên cân nhắc trước khi sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm có mùi thơm.

Cụ thể, một số chất tạo mùi và tác hại của chúng gồm: Acetaldehyde có khả năng gây ung thư, gây hại cho thận, hệ thần kinh và hệ hô hấp; Benzophenone có thể gây rối loạn nội tiết, liên quan đến khối u gan; Butylated Hydroxyanisole là chất gây rối loạn nội tiết; Butylated Hydroxytoluene gây kích ứng da và mắt; Benzyl Salicylate có thể  gây dị ứng; Benzyl Benzoate có thể gây bỏng và kích ứng; Mùi xạ hương tổng hợp (tonalide, galaxolide, ketone xạ hương, xylene xạ hương) có liên quan đến rối loạn hormone...

Nến thơm

Nến thơm sử dụng nguyên liệu sáp parafin có nguồn gốc từ dầu mỏ, hóa chất tạo mùi thơm chứa phthalates. Khi đốt cháy, chúng sẽ giải phóng một số hợp chất hữu cơ dễ bay hơi như acetone, benzen, toluene và bụi mịn. Người dùng có thể đau đầu, buồn nôn, khó thở, kích ứng mắt, mũi, cổ họng, tăng tiết dịch hô hấp, làm trầm trọng thêm các triệu chứng dị ứng, hen suyễn.

Nhang thơm

Nhang thơm có thể được làm từ bột đá vôi trong xây dựng, chứa các kim loại nặng như chì, thủy ngân... và tẩm ướp nhiều hóa chất tạo mùi. Khi đốt, tăm hương và bột làm than hương tỏa ra bụi mịn, khí độc như CO, CO2, NO2, SO2, formaldehyde. Hợp chất hữu cơ dễ bay hơi độc hại như benzene, toluene, xylene, aldehyd và hydrocarbon thơm đa vòng (PAHs), dep...

Tiếp xúc thường xuyên với khói nhang gây đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, dị ứng da và mắt, kích ứng đường thở, tăng stress oxy hóa. Chúng cũng gây khởi phát các đợt cấp của bệnh hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, tăng nguy cơ ung thư phổi, mắc bệnh tim mạch, tử vong.

Sản phẩm tẩy rửa

Sản phẩm tẩy rửa, xịt thơm phòng chứa hóa chất tạo tạo mùi có cấu trúc vòng benzen, hợp chất hữu cơ dễ bay hơi như formaldehyde, toluene, chloroform, este, rượu...; chất bảo quản, kháng khuẩn như parabens, triclosan... Tiếp xúc lâu dài với các sản phẩm này dễ dẫn đến các vấn đề về hô hấp như khởi phát cơn hen, dị ứng da, rối loạn nội tiết tố, tăng nguy cơ ung thư phổi.

Nước xả vải

Nước xả vải có hương liệu tạo mùi là các hợp chất gốc hydrocacbon vòng benzen, phthalates có tác dụng phân tán mùi hương, xạ hương tổng hợp như galaxolide... Hỗn hợp mùi hương này có thể gây dị ứng, kích ứng da như viêm da, khó thở, ảnh hưởng hệ sinh sản.

Theo bác sĩ Lan, các loại nước xả làm mềm vải thường được hướng dẫn hòa trực tiếp vào nước giặt cuối mà không cần xả lại bằng nước sạch. Điều này khiến hóa chất tồn lại rất lâu trong áo quần, tiềm ẩn nhiều nguy cơ với sức khỏe. Ủi, sấy có thể khiến hóa chất bốc hơi mạnh, nguy hiểm với người bệnh hen suyễn hoặc nhạy cảm với hóa chất.

Thuốc lá điện tử

Thuốc lá điện tử được trộn nhiều hương liệu tạo mùi tổng hợp nhằm đánh lừa khứu giác khỏi mùi hăng của nicotin, kim loại nặng và formaldehyde khi đốt cháy, theo bác sĩ Lan. Một số loại thuốc lá điện tử còn có acrolein thường được dùng làm chất diệt cỏ dại.

Các phân tử hương vị trong sản phẩm này phản ứng với propylene glycol trong chất lỏng điện tử, tạo ra các chất chuyển hóa kích ứng hô hấp. Hút thuốc lá điện tử chủ động hay thụ động đều có thể dẫn đến ho mạn tính, viêm đường hô hấp, tổn thương phổi, rối loạn thần kinh, ung thư.

Ngọc Nga (t/h)