Chuyên gia cảnh báo: Thịt lợn cũng có nhiều nguy cơ mang một số mầm bệnh

Theo TS Đặng Xuân Sinh, thịt lợn chiếm phần lớn trong bữa ăn Việt Nam. Tuy nhiên thịt lợn có nguy cơ mang một số mầm bệnh như Salmonella, E. coli, giun xoắn, gạo lợn. Trong đó, vi khuẩn Salmonella là một trong 4 vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm/tiêu chảy hàng đầu ở các nước phát triển và trên toàn cầu.

TS Đặng Xuân Sinh đã dẫn kết quả khảo sát từ 2 dự án phân tích các mẫu thịt lợn thu thập từ Hưng Yên, Nghệ An và Hà Nội, kết quả cho thấy thịt lợn nhiễm vi khuẩn Salmonella ở mức cao.

Cụ thể, dự án PigRISK năm 2012-2017 (lấy mẫu từ 4/2014-2/2015) cho thấy, 36 điểm chăn nuôi có mang vi khuẩn Salmonella. Khảo sát ở chợ, có 97/217 mẫu (chiếm khoảng 45%) nhiễm vi khuẩn Salmonella.

 Thịt lợn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhiễm khuẩn. Ảnh minh họa

Các nhà nghiên cứu cũng thực hành mô phỏng tại phòng thí nghiệm để xem khả năng nhiễm chéo của vi khuẩn Salmonella trong quá trình thực hành tại hộ gia đình. Theo đó, các nhà nghiên cứu sơ chế, luộc, thái… thịt bằng cách dùng chung dao, thớt để đánh giá khả năng nhiễm chéo vi khuẩn này từ thịt sống sang thịt chín.

Tỷ lệ lây nhiễm ở hộ gia đình dùng chung dụng cụ cho thịt sống, thịt chín là gần 78%. Ở các gia đình có điều kiện mua sắm thớt, dao riêng, đeo găng tay tỷ lệ lây nhiễm vi khuẩn Salmonella từ thịt sống sang chín giảm đi rất nhiều.

Dự án thứ 2 là SafePORK năm 2018-2022 (thu thập mẫu từ 9/2018-4/2019) với 671 mẫu, trong đó có 390/671 mẫu nhiễm vi khuẩn Salmonella (chiếm 58,1%).

Đánh giá chuỗi giá trị chăn nuôi lợn cho thấy, mức độ ô nhiễm vi sinh vật (Salmonella) ở mức cao 44-58%, đa số các mẫu chưa đạt (>88%) chỉ tiêu về mức độ ô nhiễm vi khuẩn tổng số.

TS Đặng Xuân Sinh cũng nêu nguy cơ đối với sức khỏe người tiêu dùng liên quan tới ngộ độc thực phẩm từ thịt lợn do lây nhiễm chéo giữa các thực phẩm sống chín (do chế biến tại hộ gia đình không dùng thớt, dao riêng cho thịt sống, thịt chín).

Mặc dù vậy, theo TS Phạm Đức Phúc - Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu Y tế Công cộng và Hệ sinh thái (CENPHER) - Trường đại học Y tế Công cộng, khảo sát về mức độ hiểu biết của người tiêu dùng tại Việt Nam về vấn đề an toàn thực phẩm đối với thịt lợn, kết quả khảo sát của cho thấy, có tới 92% số người tiêu dùng được hỏi cho rằng thịt lợn không an toàn có thể phát hiện qua quan sát bằng mắt thường; 78% số người được hỏi cho rằng hóa chất trong thực phẩm (thịt lợn) là nguyên nhân chính gây ra bệnh ung thư; 41% số người được hỏi cho rằng nếu thịt lợn được nấu kỹ thì sẽ an toàn...

Việc hiểu, quan tâm chưa đầy đủ về an toàn thực phẩm sẽ gây ra về sức khỏe. Bên cạnh đó, bệnh nhân phải nghỉ việc, chi tiền đi khám… đem lại tác hại về mặt kinh tế. Thậm chí, nó còn gây ra các vụ ngộ độc hàng loạt, ảnh hưởng tính mạng con người.

Các chuyên gia nhận định, xu hướng hiện tại, người tiêu dùng sẽ dần quan tâm hơn đến vấn đề vệ sinh thực phẩm. Cụ thể người dân tìm đến cửa hàng thực phẩm sạch, siêu thị… đang dần tăng. Thói quen người tiêu dùng đã dần chú trọng hơn về vấn đề an toàn thực phẩm. Vì vậy, hiện công chúng có nhu cầu cao đối với thông tin về an toàn thực phẩm, cách thức để lựa chọn thực phẩm an toàn.

TS Đặng Xuân Sinh cũng nhấn mạnh, để ngăn chặn được nguy cơ mang mầm bệnh từ vi khuẩn salmonella, các can thiệp đơn giản ở lò mổ và chợ truyền thống có thể giúp giảm thiểu mức độ ô nhiễm vi sinh vật trên thịt lợn. Hoạt động này cần có sự hỗ trợ, tương tác quản lý giám sát của chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý, cũng như gắn với truyền thông tốt về an toàn thực phẩm.

Một số giải pháp can thiệp đơn giản cải thiện an toàn thực phẩm chuỗi thịt lợn truyền thống bao gồm: Tập huấn cho người bán lẻ thịt lợn sử dụng mặt bàn dễ lau, vệ sinh, dùng riêng thớt, rửa và sát trùng thường xuyên, phân tách thịt sống với nội tạng và đồ chín. Bên cạnh đó, cần tập huấn người giết mổ sử dụng tấm sàn giết mổ, nguồn nước rửa và sát trùng thường xuyên; phân tách khu sạch/bẩn, đi lại trong quá trình giết mổ.

Các chuyên gia cũng cho rằng, cần có giải pháp kết nối các nhà nghiên cứu và các cơ quan truyền thông, báo chí, nhằm hỗ trợ và thúc đẩy công tác truyền thông nguy cơ an toàn thực phẩm hiệu quả hơn, đáp ứng được những nhu cầu thông tin của công chúng.

Các chuyên gia cũng đưa ra giải pháp chi phí thấp có thể giúp giảm ô nhiễm vi sinh trên thịt gồm sát khuẩn, tách biệt thịt sống và thực phẩm chín; sử dụng các bề mặt dễ lau rửa.

 An Dương (T/h)