Gian lận chất lượng xăng dầu: Vẫn diễn biến phức tạp

Nhiều cửa hàng kinh doanh xăng, dầu vi phạm chất lượng

Theo tìm hiểu, tình trạng sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng đang có xu hướng gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi. Trong đó, không chỉ với nhóm mặt hàng “thường xuyên” bị làm giả, vi phạm sở hữu trí tuệ như thực phẩm chức năng, quần áo, đồ thời trang, điện gia dụng, hàng tiêu dùng… mà đến nhóm mặt hàng đặc thù như xăng, dầu thì tình trạng gian lận thương mại cũng diễn ra tràn lan, mất kiểm soát. Thực tế, năm 2024 chứng kiến sự bùng nổ của nạn kinh doanh, buôn lậu và tiêu thụ xăng dầu giả, với nhiều thủ đoạn và quy mô ngày càng lớn.

Cụ thể, trong tháng 6/2024, theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Sóc Trăng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu tư nhân CVT trên địa bàn với mức phạt 93.000.000 đồng về hành vi bán 2.000 lít dầu Do 0,05S-II có chất lượng không phù hợp quy chuẩn kỹ thuật tương ứng và vi phạm quy định về biển hiệu trong kinh doanh xăng, dầu. 

Cũng trong tháng 6/2024, Ủy ban Nhân dân tỉnh Bến Tre đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính một công ty kinh doanh xăng, dầu trụ sở ở thành phố Hồ Chí Minh có cửa hàng hoạt động kinh doanh xăng, dầu trên địa bàn huyện Bình Đại do bán xăng Ron 95-III có chất lượng không phù hợp quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia.

Nhiều cửa hàng kinh doanh xăng, dầu kém chất lượng gây nhiều hậu quả cho kinh tế, sức khỏe và môi trường. (Ảnh minh họa)

Tiếp đến, ngày 12/7/2024, Cục trưởng Cục QLTT tỉnh Lai Châu đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính Công ty TNHH MTV Xăng dầu Đại Minh với tổng số tiền 63.863.300 đồng và buộc thu hồi, thay đổi mục đích sử dụng 76 lít xăng E5 RON 92-II còn tồn do vi phạm 02 hành vi: Thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng, dầu có hành vi mua xăng kém chất lượng của đối tượng ngoài hệ thống phân phối và bán hàng hóa có chất lượng không phù hợp quy chuẩn kỹ thuật tương ứng.

Tại tỉnh Thái Bình, Cục QLTT tỉnh đã kiểm tra đột xuất tại cửa hàng bán lẻ xăng dầu Dung Anh, địa chỉ tại thôn Trung, xã Song Lãng, huyện Vũ Thư, thuộc Công ty TNHH Thương mại Thượng Hoàng Phát do ông Hoàng Thái Thụy làm Giám đốc và phát hiện gần 6.000 lít xăng không đảm bảo chất lượng. UBND tỉnh Thái Bình đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền gần 260 triệu đồng.

Xăng, dầu giả tiềm ẩn nhiều nguy cơ về kinh tế, sức khỏe và môi trường

TS. Đoàn Thị Yến Oanh (chuyên ngành Hóa học tại Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, tình trạng kinh doanh, buôn bán xăng, dầu giả ngày càng diễn biến phức tạp.

Các đối tượng thường sử dụng phương thức tinh vi như pha trộn xăng, dầu, sử dụng hóa chất rẻ tiền hoặc nhập lậu xăng, dầu kém chất lượng từ nước ngoài, gây hậu quả kinh tế rất lớn. Các doanh nghiệp xăng, dầu hợp pháp phải đối mặt với sự cạnh tranh không lành mạnh, doanh thu giảm sút, dẫn đến thất thu thuế cho nhà nước. Theo ước tính của các chuyên gia kinh tế, thiệt hại từ nạn buôn lậu và tiêu thụ xăng, dầu giả có thể lên đến hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm.

Sử dụng xăng, dầu giả không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an toàn và môi trường. Xăng, dầu pha trộn không đạt tiêu chuẩn có thể làm hư hỏng động cơ xe, gây cháy nổ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng và tài sản người dân. Nhiều vụ tai nạn giao thông liên quan đến cháy nổ xe do xăng, dầu giả đã được ghi nhận trong năm 2024, gây ra nỗi lo sợ và hoang mang trong cộng đồng.

Bên cạnh đó, các hóa chất độc hại trong xăng, dầu giả còn gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Khí thải từ việc sử dụng xăng, dầu giả chứa nhiều chất độc hại, ảnh hưởng đến chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng. Việc xử lý các vụ cháy nổ do xăng, dầu giả cũng gây nhiều khó khăn và tốn kém cho lực lượng cứu hỏa và các cơ quan chức năng. Do đó, theo TS. Đoàn Thị Yến Oanh, để giải quyết triệt để vấn đề này, cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn trong việc kiểm tra, giám sát thị trường, cũng như nâng cao nhận thức của người tiêu dùng.

Theo các chuyên gia, việc đấu tranh với xăng, dầu giả hiện vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Lý do là hệ thống bán lẻ xăng, dầu của Việt Nam qua quá nhiều tầng, nấc khác nhau: thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối, thương nhân nhận quyền, tổng đại lý, đại lý bán lẻ... Tầng, nấc càng nhiều thì kẽ hở cho việc gian lận càng lớn. Nếu xăng, dầu được phân phối trực tiếp qua hệ thống trạm xăng của các thương nhân đầu mối, tức xăng, dầu đến tay người dùng từ đầu mối thì sẽ giảm thiểu được tình trạng này.

Theo đó, để giải quyết triệt để vấn nạn này cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của toàn xã hội. Các cơ quan chức năng cần nâng cao năng lực kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm hành vi vi phạm. Người tiêu dùng cũng cần nâng cao ý thức, không tiếp tay cho các hành vi buôn lậu và tiêu thụ xăng, dầu giả.

An Dương