Hàng không Việt đang dần phục hồi

Ngay từ tháng 4/2022, thị trường vận chuyển hàng không quốc nội đã ở mức tương đương cùng kỳ năm 2019. 69 đường bay nội địa đã được các hãng hàng không tái khai thác, mở mới và tăng tần suất. Nhờ vào sự bùng nổ nhu cầu di chuyển trong giai đoạn cao điểm hè, sản lượng khách nội địa đã hồi phục hoàn toàn và tăng trưởng 40 – 42% so với cùng kỳ năm 2019 trong các tháng 6 - 8/2022.

Ở thị trường quốc tế, các hãng hàng không đã khôi phục 118 đường bay, kết nối từ 9 sân bay Việt Nam đến 24 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, vận chuyển 11 triệu lượt khách quốc tế.

Bên cạnh việc tăng cường công suất, các hãng hàng không cũng nhanh chóng đi tắt đón đầu trong hoạt động nâng cao chất lượng dịch vụ hàng không, cũng như xây dựng các dòng sản phẩm mới, đa dạng, hấp dẫn để đáp ứng nhu cầu hành khách. Nhờ những nỗ lực vượt bậc này, các hãng bay Việt đã ghi nhận doanh thu liên tục đạt mức cao kỷ lục thời gian qua.

Theo kịch bản lạc quan của Cục Hàng không, ngành hàng không Việt Nam có thể đạt mức hồi phục toàn phần vào cuối năm 2023. Dự kiến, tổng thị trường vận tải hàng không năm 2023 ước đạt xấp xỉ 80 triệu khách và 1,44 triệu tấn hàng hóa, tăng tương ứng 45% về hành khách và 15% về hàng hóa so với năm 2022.

Tuy nhiên, theo ông Trịnh Ngọc Thành, Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines, những con số đó chưa nói lên điều gì. "Đến tháng 12/2022, bay quốc tế mới bằng 50% thời điểm trước dịch. Thị trường quốc tế chiếm 40% lượng khách nhưng lại đem về 60% doanh thu. Thế nên, nói hàng không phục hồi chưa hẳn đúng", ông Thành nêu ý kiến.

Cũng theo Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines, đánh giá của IATA cho thấy, khu vực châu Á – Thái Bình Dương có tốc độ phục hồi hàng không chậm nhất, dự kiến lạc quan phải đến cuối năm 2024 mới trở về trạng thái trước dịch.

Tuy nhiên, giữa bức tranh khởi sắc chung của toàn ngành, nhiều ý kiến cho rằng sự phục hồi ở các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng hàng không là chưa đồng đều. Đặc biệt khi các hãng bay vẫn phải đối mặt với nhiều yếu tố bất lợi mới nảy sinh.

Giá nhiên liệu bay (Jet A1) liên tục tăng vọt trong năm 2022, có thời điểm đạt mức trên 160 USD/thùng. Bình quân cả năm 2022, giá nhiên liệu bay đạt 130 USD/thùng, tăng khoảng 80% so với mức trung bình của năm 2021. Trong giai đoạn trước mắt, giá Jet A1 vẫn được dự báo dao động ở mức 110-130USD/thùng, gây bất lợi lớn cho các hãng hàng không, trong bối cảnh chi phí nhiên liệu chiếm tới hơn 40% tổng chi phí khai thác.

Bên cạnh đó, USD tăng giá khoảng 9% so với VND trong năm 2022 cũng gây áp lực tài chính lớn cho các hãng bay, khi đây là đồng ngoại tệ được sử dụng phổ biến nhất để thanh toán các chi phí hoạt động, như: phí mua nhiên liệu, thuê mua tàu bay, dịch vụ thuê ngoài phục vụ hành khách... Theo đánh giá của nhiều chuyên gia tài chính, VND trong 2023 vẫn còn dư địa giảm giá khoảng 3 – 4% so với USD.

Đây đều là nhân tố ảnh hưởng mạnh tới khả năng điều tiết giá cả một cách hiệu quả của các hãng bay, cũng như toàn thị trường. Do đó, trong ngành hàng không nội địa đang tồn tại một nghịch lý là mặc dù doanh thu tăng mạnh, nhưng nhiều hãng bay vẫn báo lợi nhuận ở mức âm.

Đứng trước ngưỡng cửa hồi phục và phát triển trong giai đoạn mới, bên cạnh sức mạnh nội tại, ngành hàng không Việt Nam đang rất cần những trợ lực mới đến từ cơ chế chính sách để tăng trưởng hết tiềm năng.

Bên cạnh đó, tại Tọa đàm "Khơi thông cơ chế thị trường, tiếp sức hàng không Việt" vừa diễn ra GS. TS. Trần Thọ Đạt, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng: "Chúng ta phải đặt câu hỏi, vì sao Việt Nam mở cửa không chậm hơn các nước, nhưng khách quốc tế đến Việt Nam chưa như kỳ vọng. Trong khi các nước xung quanh như Thái Lan, Singapore lại vượt kế hoạch đón khách quốc tế. Phải chăng do vấn đề thị thực?".

Cho rằng hàng không và du lịch luôn được ví như hai cánh của chiếc máy bay, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực kiến nghị, Nhà nước cần tiếp tục có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp hàng không nói riêng về thuế, phí. Những chính sách đã có thì cần thúc đẩy hơn nữa. Đồng thời có chính sách thúc đẩy du lịch, hấp dẫn khách quốc tế.

Nam Dương