Liên minh châu Âu ban hành quy định mới về điều kiện nhập khẩu cá ngừ

Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp Quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật Việt Nam (gọi tắt là Văn phòng SPS Việt Nam) vừa có thông tin liên quan đến điều kiện xuất khẩu cá ngừ sang thị trường Liên minh châu Âu.

Theo TS Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho biết, đơn vị này vừa nhận được Thông báo số G/SPS/N/EU/844 từ Ban thư ký Ủy ban SPS, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về việc Liên minh châu Âu sửa đổi Phụ lục III của Quy định (EC) số 853/2004 của Nghị viện và Hội đồng châu Âu liên quan đến các quy tắc vệ sinh đối với thực phẩm có nguồn gốc động vật, trong đó có cá ngừ đông lạnh.

Cụ thể, đối với cá ngừ cấp đông, phương tiện vận chuyển phải đáp ứng yêu cầu thiết kế, trang bị hệ thống giám sát liên tục theo thời gian thực và ghi lại nhiệt độ của nước muối trên tàu bằng các thiết bị đo nhiệt độ điện tử, đảm bảo nhiệt độ cấp đông đối với lõi sản phẩm đạt -18 độ C.

Cơ sở sản xuất phải áp dụng hệ thống phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn (HACCP), đồng thời đảm bảo vệ sinh trong tổ chức nhà xưởng, thiết bị, nguồn nước, nhân sự và toàn bộ quy trình vận hành.

Doanh nghiệp Việt khi xuất khẩu cá ngừ sang thị trường Châu Âu cần đảm bảo những quy định khắt khe

Với sản phẩm cá ngừ đông lạnh, quy định này yêu cầu cá phải được cấp đông ngay sau khi đánh bắt, với nhiệt độ tâm đạt -18 độ C hoặc thấp hơn, và tuyệt đối không được rã đông rồi cấp đông lại. Đồng thời, các tàu khai thác cá ngừ cũng như cơ sở sơ chế, chế biến và kho lạnh đều phải được thẩm định và cấp mã số EU. Đây là điều kiện cần để sản phẩm được phép nhập khẩu vào thị trường châu Âu.

Không dừng lại ở kiểm soát điều kiện vệ sinh cơ sở sản xuất, EU còn đặc biệt chú trọng đến các tiêu chí vi sinh và hóa chất trong sản phẩm.

Quy định (EC) 2073/2005 về tiêu chí vi sinh thực phẩm đã thiết lập giới hạn chặt chẽ đối với hàm lượng Histamine - một amin sinh học có thể phát sinh tự nhiên trong cá ngừ nếu bảo quản không đúng cách. Mỗi lô cá ngừ đông lạnh xuất khẩu vào EU đều phải kiểm tra và đảm bảo hàm lượng Histamine không vượt quá 100 ppm, nhằm ngăn ngừa nguy cơ ngộ độc cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, nhằm ngăn chặn hành vi gian lận thương mại và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, kể từ tháng 10/2022, EU đã áp đặt mức giới hạn phụ gia đối với cá ngừ. 3 chất chống oxy hóa phổ biến là Axit ascorbic (E300), Natri ascorbate (E301) và Canxi ascorbate (E302) được phép sử dụng nhưng không vượt quá 300 mg/kg sản phẩm.

Gắn với tiêu chuẩn vệ sinh là yêu cầu ngày càng khắt khe về minh bạch thông tin và truy xuất nguồn gốc. Quy định (EC) 1169/2011 bắt buộc tất cả sản phẩm thực phẩm bán ra thị trường phải ghi nhãn đầy đủ và chính xác.

Với cá ngừ đông lạnh, thông tin bắt buộc bao gồm: tên sản phẩm, tên khoa học, ngày đánh bắt, ngày cấp đông, xuất xứ, phương pháp bảo quản, mã số cơ sở và hướng dẫn sử dụng nếu cần. Mỗi lô hàng phải đi kèm hồ sơ chứng nhận, cũng như chứng từ chứng minh nguồn gốc khai thác hợp pháp.

Gần đây nhất, EU yêu cầu kể từ tháng 1/2026 sẽ chính thức áp dụng hệ thống điện tử CATCH. Đây là nền tảng quản lý và kiểm tra chứng nhận đánh bắt nhằm loại bỏ sản phẩm có nguồn gốc từ khai thác bất hợp pháp hoặc không khai báo (IUU).

Cũng theo TS Ngô Xuân Nam, các nhà kinh doanh thực phẩm phải cung cấp quyền truy cập dữ liệu nhiệt độ của nước muối khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền; đồng thời, phải xây dựng kế hoạch năng lực cấp đông của phương tiện vận chuyển.

Cá ngừ nguyên con (thuộc giống Thunnus và Katsuwonus) có thể cấp đông liên tục trong nước muối ở nhiệt độ lõi -18 độ C và tuân thủ một số điều kiện như: thời gian cấp đông, làm sạch bằng nước biển, nồng độ muối trong nước, nhiệt độ ở vị trí đông lạnh sau cùng.

Văn phòng SPS Việt Nam đề nghị các Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, Cục Chăn nuôi và Thú y, Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) triển khai góp ý, gửi về Văn phòng SPS Việt Nam trước ngày 20/5/2025 để tổng hợp gửi Liên minh châu Âu.

Bảo Linh (t/h)