Liên minh châu Âu bị cảnh báo không nên nới lỏng mục tiêu khí hậu 2040

Theo trang Reuter, trước thềm công bố mục tiêu khí hậu mới vào tháng 7, EU đang đối mặt với cảnh báo từ chính các cố vấn khoa học độc lập của mình về nguy cơ làm suy yếu cam kết cắt giảm khí thải, khi Ủy ban châu Âu cân nhắc nới lỏng mục tiêu nhằm xoa dịu phản ứng chính trị. Dự thảo hiện tại đặt ra mục tiêu cắt giảm 90% khí thải vào năm 2040 so với mức năm 1990, tuy nhiên nhiều quốc gia thành viên và nhóm vận động hành lang cho rằng mục tiêu này quá tham vọng, có thể ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của các ngành công nghiệp.

Các cố vấn cảnh báo EU không nên làm suy yếu mục tiêu khí hậu mới. Ảnh: Reuter/Nacho Doce

Một trong những phương án được Ủy ban châu Âu xem xét là cho phép sử dụng tín chỉ carbon quốc tế tức các khoản tín dụng phát thải từ các dự án giảm CO2 ở nước ngoài, như trồng rừng tại Brazil để bù đắp phần chênh lệch trong mục tiêu giảm khí thải. Tuy nhiên, Hội đồng Cố vấn Khoa học châu Âu về Biến đổi Khí hậu (ESABCC) đã cảnh báo rằng cách tiếp cận này có thể khiến EU lệch hướng trong chuyển đổi kinh tế xanh, đồng thời làm thất thoát nguồn lực đầu tư đáng ra cần được dành cho các ngành công nghiệp và hạ tầng trong khối. “Việc sử dụng tín chỉ carbon quốc tế, dù chỉ một phần, có thể làm suy yếu giá trị nội khối bằng cách chuyển hướng nguồn lực khỏi quá trình chuyển đổi cần thiết của nền kinh tế EU,” ESABCC nêu rõ trong báo cáo công bố ngày 3/6.

Người phát ngôn Ủy ban châu Âu không phản hồi trực tiếp về khuyến nghị của hội đồng, nhưng nhấn mạnh báo cáo lần này “là lời nhắc nhở cấp thiết về nhu cầu hành động khí hậu đầy tham vọng và tầm quan trọng của việc đặt ra mục tiêu giảm phát thải cho năm 2040.” Đây không phải lần đầu EU tranh luận về tín chỉ carbon quốc tế. Sau một giai đoạn thị trường tín chỉ carbon rối loạn do tràn ngập các tín chỉ giá rẻ nhưng thiếu hiệu quả môi trường, EU đã cấm sử dụng tín chỉ từ ngoài khối trong hệ thống giao dịch phát thải kể từ năm 2013.

Bất chấp các khó khăn về địa chính trị, năng lượng và thương mại đặc biệt là việc Mỹ chuẩn bị áp thuế carbon ESABCC vẫn giữ nguyên khuyến nghị từ năm 2023 rằng EU cần cắt giảm ròng 90- 95% khí thải vào năm 2040. Theo hội đồng này, đây là mức cắt giảm phù hợp với mục tiêu toàn cầu về khí hậu và hoàn toàn khả thi nếu EU kiên định với lộ trình đã chọn, trong đó có việc phi carbon hóa hoàn toàn ngành điện và đẩy mạnh điện hóa các ngành công nghiệp gây ô nhiễm cao.

Không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro khí hậu, cách tiếp cận này còn mang lại nhiều lợi ích lâu dài: cải thiện sức khỏe cộng đồng nhờ giảm ô nhiễm không khí, thúc đẩy đầu tư vào công nghệ hiện đại và tăng cường an ninh năng lượng bằng cách giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu. Trong bối cảnh thế giới ngày càng trông đợi vào vai trò đầu tàu khí hậu của châu Âu, các chuyên gia nhận định rằng EU cần tránh những “giải pháp nửa vời” nếu không muốn đánh mất vị thế và động lực chuyển đổi xanh bền vững của chính mình.

Duy Trinh