Bộ Y tế kỳ vọng đẩy lùi tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng trên thị trường

Thông tin về thuốc giả bị phanh phui trong thời gian gần đây, ông Tạ Mạnh Hùng, Phó cục trưởng Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho biết, thực tế giám sát cho thấy, thuốc giả tập trung chủ yếu vào các loại thuốc kháng sinh, thuốc đặc trị về hô hấp, tiêu hóa, xương khớp.

Theo ông Tạ Mạnh Hùng, hàng năm, Bộ Y tế đã xây dựng và triển khai các kế hoạch kiểm tra định kỳ, đột xuất về điều kiện kinh doanh; việc duy trì đáp ứng của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, bán buôn, bán lẻ thuốc; tiến hành kiểm tra định kỳ trên 30% số cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc.

Riêng trong năm 2024 Cục Quản lý Dược, Cục Quản lý Y, Dược Cổ truyền (Bộ Y tế) đã triển khai 170 đoàn kiểm tra sản xuất, bảo quản, phân phối về lĩnh vực dược phẩm, mỹ phẩm, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền. Qua đó, ban hành 46 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt là trên 2,5 tỉ đồng. Tuy nhiên vẫn còn thực trạng người dân vẫn có tâm lý hoàn toàn tin vào người bán hàng, cơ sở bán lẻ trong khi hành vi vi phạm chất lượng thuốc chưa được kiểm soát, xử lý triệt để.

Do còn nhiều kẽ hở khiến thuốc giả đã hoành hành trong thời gian qua. Ảnh minh họa

Chính việc mua bán không hóa đơn, không chứng từ là cơ hội thuốc giả tồn tại, nhưng hành vi này chưa được xử lý nghiêm, chưa triệt để, cơ hội thuốc giả len lỏi trong các cơ sở. Đặc biệt khi đi kiểm tra, các thuốc không có hóa đơn thì bị chủ kinh doanh giấu đi, nên không thể lấy các mẫu này để kiểm nghiệm, khiến khi lấy mẫu rất khó tìm thấy thuốc giả.

Liên quan tới việc kiểm soát, ngăn chặn thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm giả, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên thừa nhận, dù các luật và nghị định về chống buôn bán thuốc giả đã có, nhưng việc tổ chức thực hiện còn nhiều bất cập. Các tỉnh, thành là cơ quan trực tiếp quản lý an toàn thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm… nhưng vẫn để xảy ra những vụ việc nghiêm trọng. 

Điều này cho thấy, trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh thuốc, thực phẩm, chúng ta không thiếu luật, thiếu công cụ mà chỉ thiếu sự rốt ráo, quyết liệt trong thực thi ở một số khâu, đặc biệt là tại cấp địa phương - nơi trực tiếp giám sát và xử lý hàng hóa lưu thông, khiến hệ thống trở nên lỏng lẻo, thậm chí bị vô hiệu hóa.

Để giải quyết câu chuyện “thái độ thực thi”, ngoài việc kêu gọi trách nhiệm, đã đến lúc cần thêm cơ chế ràng buộc trách nhiệm cụ thể, cá nhân hóa trách nhiệm người đứng đầu để tránh tình trạng "tập thể chịu trách nhiệm" nhưng không ai bị xử lý.

Cần quy định rõ trong văn bản quy phạm pháp luật hoặc nghị định hướng dẫn: Nếu để xảy ra vụ việc nghiêm trọng về thuốc, thực phẩm giả trên địa bàn mà không có phát hiện, xử lý kịp thời thì Chủ tịch UBND các cấp, Giám đốc Sở Y tế, Sở Công Thương… phải chịu trách nhiệm hành chính.

Cần thiết thì có thể đưa tiêu chí “kết quả kiểm tra hậu kiểm” và “phản ứng với vụ việc trên địa bàn” đối với lĩnh vực thuốc giả, thực phẩm giả vào hệ thống đánh giá thi đua công vụ hằng năm.

Cần có đánh giá thực tế sản xuất, buôn bán lưu thông sử dụng thực phẩm chức năng và thuốc, để thời gian tới có giải pháp bài bản hơn, siết chặt hơn công tác quản lý từng khâu, nhập khẩu, sản xuất, lưu thông, tiêu thụ. Cần khuyến khích người dân tố cáo các sản phẩm nghi giả, bán thuốc không nguồn gốc; tố cáo các cơ sở sản xuất thực phẩm, thuốc giả. 

Đặc biệt, cần tăng cường quản lý kinh doanh online. Tăng cường kiểm tra đột xuất. Vì chỉ kiểm tra báo trước, định kỳ thì ở đâu cũng tốt. Đề nghị các tỉnh, thành triển khai cao điểm trong tháng 5 đấu tranh phòng chống thuốc giả, thực phẩm chức năng giả. Các địa phương phải vào cuộc, chứ không chỉ kế hoạch trên sổ; và báo cáo kết quả về Bộ Y tế trước 10/6/2025. 

Với các giải pháp đồng bộ và quyết tâm cao, Bộ Y tế kỳ vọng sẽ dần đẩy lùi tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng trên thị trường. Tuy nhiên ngoài sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan chức năng, mỗi người dân cũng cần có trách nhiệm trong việc lựa chọn thuốc từ các cơ sở kinh doanh dược phẩm uy tín và hợp pháp.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân chỉ mua thuốc tại các cơ sở y tế được cấp phép, từ các nhà thuốc có đầy đủ giấy phép hoạt động và được kiểm tra, giám sát chất lượng thường xuyên. Điều này không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần vào công cuộc phòng chống thuốc giả và thuốc kém chất lượng trong cộng đồng.

An Dương (T/h)