Trẻ nhỏ dễ bị dị ứng, sốc phản vệ với nhiều loại thực phẩm, cần thận trọng khi dùng

author 06:37 19/08/2021

(VietQ.vn) - Trong những năm gần đây tình trạng dị ứng thực phẩm là một hội chứng gia tăng nhanh chóng. Dị ứng thực phẩm có thể dẫn tới tình trạng sốc phản vệ vô cùng nguy hiểm.

Dị ứng thực phẩm là một phản ứng dị ứng miễn dịch của cơ thể với loại protein có trong thực phẩm. Khi thức ăn được đưa vào hệ tiêu hóa, chúng được vận chuyển vào máu, kết hợp với một loại kháng thể có sẵn trên bề mặt của tế bào bạch cầu, làm vỡ tế bào bạch cầu và giải phóng các hóa chất trung gian histamin, gây ra phản ứng dị ứng. Dị ứng thực phẩm dễ xảy ra ở những người có cơ địa dị ứng (như viêm da, viêm mũi dị ứng, hen phế quản...).

Có nhiều yếu tố là nguy cơ gây dị ứng thực phẩm như: Protein và phân tử không thay đổi khi vào hệ tuần hoàn; Hệ miễn dịch của ruột và tính miễn dịch trên niêm mạc ruột; Một số chất gây có khả năng làm tăng tính thấm của niêm mạc ruột như thuốc aspirin, rượu, virus, nấm, ký sinh trùng. Sau khi ăn phải thực phẩm gây dị ứng, nếu người bị dị ứng làm việc gắng sức có thể dẫn đến tình trạng sốc phản vệ, nguy hiểm tính mạng. Vậy đâu là những loại thực phẩm dễ gây dị ứng nhất cần tránh.

Sữa bò

Dị ứng với sữa bò thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt là khi chúng tiếp xúc với protein sữa bò trước khi chúng được 6 tháng tuổi. Đây là một trong những bệnh dị ứng phổ biến nhất ở trẻ em, ảnh hưởng đến 2-3% trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi. Tuy nhiên, khoảng 90% trẻ em sẽ hết bệnh khi lên 3 tuổi, điều này khiến cho bệnh này ít phổ biến hơn ở người lớn.

Dị ứng sữa bò thông qua kháng thể IgE và kháng thể không IgE. Nhưng dị ứng sữa bò thông qua IgE vừa phổ biến vừa có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nhất. Trẻ em hoặc người lớn bị dị ứng IgE có xu hướng phản ứng trong vòng 5–30 phút sau khi uống sữa bò. Các biểu hiện lâm sàng thường gặp bao gồm phù mặt, phát ban trên da, nổi mề đay, nôn mửa, thậm chí có thể dẫn tới sốc phản vệ. 

Nếu trẻ được chẩn đoán dị ứng sữa bò, cách điều trị duy nhất là không uống sữa bò và các loại thực phẩm có chứa chất này như sữa bột, phô mai, bơ thực vật, sữa chua, kem. Các bà mẹ đang cho con bú có trẻ bị dị ứng cũng nên loại bỏ sữa bò và thực phẩm có chứa sữa bò khỏi chế độ ăn của mình.

Nhiều loại thực phẩm dễ gây dị ứng, sốc phản vệ cần lưu ý khi ăn. Ảnh minh họa 

Trứng

Trứng là nguyên nhân gây dị ứng thực phẩm phổ biến thứ 2 ở trẻ em. Tuy nhiên, 68% trẻ em bị dị ứng với trứng sẽ biểu hiện tình trạng dị ứng khi chúng 16 tuổi. Các triệu chứng bao gồm: Rối loạn tiêu hóa, chẳng hạn như đau bụng; Phản ứng da như phát ban; Vấn đề về đường hô hấp; Sốc phản vệ (hiếm gặp)...

Điều thú vị là một người có thể chỉ bị dị ứng với lòng trắng trứng nhưng không phải lòng đỏ và ngược lại. Nguyên nhân là do cấu trúc protein của lòng đỏ và lòng trắng trứng không giống nhau. Hầu hết các protein gây dị ứng được tìm thấy trong lòng trắng trứng, do đó, dị ứng lòng trắng trứng phổ biến hơn.

Dị ứng cá thường bắt đầu ở tuổi trưởng thành, người bị dị ứng hiếm khi tự thoát khỏi tình trạng này. Bệnh hay gặp ở nơi người dân hay ăn cá. Tuy cá hết sức đa dạng, thành phần gây dị ứng chính của tất cả các loại cá là protein parvalbumin. Những người phản ứng với một loại cá thường cũng dị ứng với các loại cá khác.

Dị ứng cá thường gây biểu hiện ngoài da và tiêu hóa, xuất hiện ngay sau khi ăn. Đôi khi có thể có phản ứng toàn thân, bao gồm cả sốc phản vệ. Nhiệt độ cao không làm phá hủy tính dị ứng của parvalbumin, vì vậy tránh ăn cá là biện pháp duy nhất để phòng ngừa.

Tôm cua

Dị ứng với hải sản có vỏ cứng như tôm cua thường xuất hiện ở trẻ lớn và người lớn, nhất là ở những vùng người dân hay ăn tôm cua. Người dị ứng với tôm cua cũng thường dị ứng với các loài nhuyễn thể như trai, sò, ốc, hến, ngao, mực, bạch tuộc…

Triệu chứng dị ứng bao gồm phản ứng cục bộ nhẹ ở miệng (ngứa miệng, họng) tới phản ứng toàn thân, đe dọa tính mạng. Đôi khi có thể có biểu hiện đường tiêu hóa và hô hấp. Nhiệt độ cao không làm giảm tính dị ứng của nhóm thực phẩm này, vì vậy người dị ứng cần tránh tất cả các loại tôm cua.

Lạc

Khoảng 0,5-1% trẻ bị dị ứng lạc. Không như dị ứng sữa và trứng, bệnh này ít tự khỏi, 75% các bé vẫn dị ứng lạc khi trưởng thành. Thủ phạm gây dị ứng là các protein dự trữ, nguồn dinh dưỡng cho sự tăng trưởng của cây sau này. Hai protein gây dị ứng mạnh nhất là vicilin và albumin, vẫn bền vững ở nhiệt độ cao, tuy nhiên lạc nướng gây dị ứng nhiều hơn lạc luộc hay rang.

Biểu hiện lâm sàng của dị ứng lạc có thể gồm dị ứng ở miệng (ngứa miệng và họng) hay khó thở (hen), thậm chí là sốc phản vệ. Trong tất cả các loại dị ứng thức ăn, dị ứng với lạc thường có biểu hiện nặng nề nhất.

Lạc có thể gây dị ứng mạnh ngay trong lần sử dụng đầu tiên. Triệu chứng ngứa ran ở môi khi tiếp xúc với lạc là dấu hiệu cảnh báo của phản ứng mạnh có thể xảy ra. Trong một số ít trường hợp, chỉ cần hít phải mùi lạc hoặc tiếp xúc da tối thiểu, thậm chí là hôn nhau cũng có thể dẫn tới dị ứng lạc.

Các loại hạt

Các loại hạt bao gồm hạt dẻ, hạt hạnh nhân, hạt điều, hạt óc chó, hạt thông,... được coi là thực phẩm gây dị ứng lớn nhất, tức là chỉ cần với một lượng rất nhỏ cũng đủ gây ra phản ứng dữ dội. Khoảng 0,5% người trên thế giới bị dị ứng với các loại hạt này và bệnh hiếm khi tự khỏi.

Trẻ nếu bị dị ứng với một loại hạt thì cũng sẽ bị dị ứng với các loại hạt khác, hoặc có thể dị ứng chéo với lạc. Dị ứng hạt điều được biết đến là nặng hơn so với dị ứng lạc.

Các loại hạt là thực phẩm gây dị ứng với các triệu chứng lâm sàng từ nhẹ (như nổi mẩn quanh miệng hoặc toàn thân, đau bụng, buồn nôn, nôn) đến nặng là có thể gây khó thở, thở khò khè, khàn giọng, hoặc ho do dị ứng đường hô hấp. Trường hợp rất nặng, dị ứng có thể gây ngất, sốc phản vệ và dẫn đến tử vong.

Phản ứng dữ dội với các loại hạt này có thể bị kích hoạt dù chỉ là một lượng thực phẩm cực nhỏ (đôi khi chỉ cần tiếp xúc qua da hoặc hít thở), do đó, người bị dị ứng cần tránh tuyệt đối các loại hạt này.

Lúa mì

Có khoảng 0,4% trẻ nhỏ bị dị ứng lúa mì và khoảng 80% trẻ sẽ tự khỏi khi được 6 tuổi. Dị ứng lúa mì là một phản ứng đặc biệt của hệ miễn dịch với một số loại protein có trong lúa mì.

Các triệu chứng dị ứng thực phẩm bao gồm phản ứng cục bộ nhẹ ở da, họng và ruột, phản ứng sốc phản vệ là rất hiếm gặp. Dị ứng với lúa mì thường khó phân biệt trên triệu chứng lâm sàng với các trường hợp không dung nạp gluten hoặc hội chứng kém hấp thu gluten (bệnh Celiac).

Không dung nạp gluten (một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch, yến mạch...) gây ra các triệu chứng nặng nề về đường ruột, tuy nhiên không gây tổn thương ruột như bệnh Celiac.

Đậu tương

Đậu tương là thực phẩm gây dị ứng chủ yếu ở trẻ nhỏ bị chàm, viêm da cơ địa. Trẻ thường hết dị ứng sau 1-2 năm không dùng đậu tương. Dị ứng với đậu tương rất ít gặp ở người trưởng thành.

Dị ứng khi ăn thức ăn từ đậu tương cũng có thể gây ngứa và sưng ở miệng, họng, gây buồn nôn, tiêu chảy, viêm mũi dị ứng hoặc hen, nổi mề đay. Trường hợp nặng, người bị dị ứng có thể hạ huyết áp, thấy khó thở.

Hít phải bột đậu tương cũng có thể gây ra các triệu chứng về hô hấp như viêm mũi, hen. Tuy nhiên, người bị dị ứng do hít phải bột đậu thường không dị ứng khi ăn thức ăn từ đậu tương. Để hạn chế những triệu chứng do dị ứng thực phẩm gây ra, tốt nhất người có cơ địa dị ứng nên tránh sử dụng các loại thực phẩm nêu trên.

 An Dương (T/h)

Thích và chia sẻ bài viết:

tin liên quan

video hot

Về đầu trang