Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực khu vực kinh tế tư nhân để phát triển và hội nhập sâu rộng

TS Vũ Văn Hậu, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực I, nhấn mạnh: Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba đột phá chiến lược cần được thực hiện quyết liệt, gắn với thực tiễn kinh tế - xã hội và thị trường lao động. Ông cho rằng, dù Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách như Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nhưng khoảng cách giữa chiến lược và thực thi vẫn còn rõ rệt. “Việc xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực gắn với phát triển kinh tế - xã hội và thị trường lao động vẫn còn khoảng cách nhất định. Cần có sự phân tích, đánh giá sâu hơn để điều chỉnh kịp thời”, TS Vũ Văn Hậu cho biết.

Nguồn nhân lực chất lượng cao là động lực phát triển của nền kinh tế tư nhân. Ảnh: Chi Phạm

TS Vũ Văn Hậu cũng chỉ ra sự thiếu gắn kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp: “Các quy định đã nêu rõ trách nhiệm doanh nghiệp tham gia đào tạo, nhưng trên thực tế vẫn còn hình thức, chưa thực sự gắn với nhu cầu nhân lực của thị trường”. Theo ông, muốn có nguồn nhân lực chất lượng cao, trước hết phải nâng tầm hệ thống đại học Việt Nam hướng tới chuẩn quốc tế, bởi “muốn có học trò giỏi thì phải có thầy giỏi, môi trường giáo dục tốt”.

Ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân, nhiều địa phương đã nhanh chóng cụ thể hóa bằng hành động thiết thực. Tại Tuyên Quang, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, đẩy mạnh chuyển đổi số, cải thiện môi trường đầu tư và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đã được triển khai đồng bộ, tạo khí thế mới trong cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Bùi Từ Trung - Giám đốc Công ty TNHH Sao Việt Tuyên Quang cho biết doanh nghiệp đã đầu tư gần 200 tỷ đồng cho dây chuyền sản xuất gỗ xuất khẩu hiện đại, đáp ứng tiêu chuẩn cao của thị trường Mỹ, Nhật Bản và Trung Đông, đồng thời tạo việc làm ổn định cho hơn 500 lao động địa phương. Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Trãi – Giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ, Du lịch và Thương mại Hà Giang Trẻ đang từng bước xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh, kết nối gần 30 hợp tác xã có sản phẩm OCOP và hệ thống homestay đạt chuẩn du lịch.

Theo ông Nguyễn Hữu Thập - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang, việc cộng đồng doanh nghiệp chủ động chuyển đổi số, đổi mới công nghệ trong sản xuất, kinh doanh đã giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và khả năng thích ứng với thị trường. Việc thành lập Ban Chỉ đạo phát triển kinh tế tư nhân do Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng ban được đánh giá là bước đột phá, thể hiện quyết tâm chính trị cao, tạo niềm tin và động lực để doanh nghiệp nỗ lực vươn lên.

Tại Phú Thọ, dù tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt khoảng 73%, trong đó có bằng cấp, chứng chỉ chiếm 35%, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong tuyển dụng lao động kỹ thuật cao. Ông Nguyễn Văn Chung - Giám đốc Công ty TNHH Chung Thảo, chia sẻ: “Dù doanh nghiệp có chính sách hỗ trợ tiền xăng xe, ăn trưa, chuyên cần... nhưng tình trạng lao động ‘nhảy việc’ vẫn xảy ra, gây thiếu hụt cục bộ”. Còn ông Phùng Thế Mạnh - Giám đốc Công ty CP Sản xuất và Thương mại MenDo, cho biết tình trạng “chảy máu chất xám” đang khiến doanh nghiệp gặp khó trong giữ chân lao động có tay nghề cao, buộc phải tăng lương để ổn định đội ngũ.

Tại Thanh Hóa, khu vực kinh tế tư nhân đã phát triển mạnh, đóng góp hơn 50% thu ngân sách nội địa và khoảng 55% GRDP toàn tỉnh. Tuy nhiên, chất lượng nguồn nhân lực vẫn là “nút thắt cổ chai” khiến khu vực này chưa đáp ứng yêu cầu hội nhập và chuyển đổi số. Theo Giám đốc Công ty TNHH May xuất khẩu An Khánh Vũ Duy Lý, “khó khăn lớn nhất hiện nay của doanh nghiệp không phải là đơn hàng hay vốn, mà là thiếu lao động có tay nghề, đặc biệt là thợ kỹ thuật và cán bộ quản lý trung cấp”.

Để khắc phục, Thanh Hóa đã ban hành Đề án phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao giai đoạn 2021-2025, định hướng đến 2030, đặt mục tiêu đến năm 2025 tỷ lệ lao động qua đào tạo có chứng chỉ đạt 30% và năm 2030 đạt 45%. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đang đổi mới theo hướng thực hành – thực nghiệp – thực dụng, đẩy mạnh liên kết “ba nhà”: nhà trường – doanh nghiệp – người học. Tiêu biểu như Trường Trung cấp nghề Kỹ nghệ Thanh Hóa đã mời doanh nghiệp trực tiếp sản xuất một phần sản phẩm tại trường, giúp học sinh rèn kỹ năng, tư duy nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm ngay từ khi còn học.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp lớn như Công ty CP Tập đoàn Tiên Sơn Thanh Hóa đã xây dựng văn hóa học tập và phát triển năng lực nhân viên thông qua các khóa đào tạo kỹ thuật, quản lý sản xuất, kỹ năng mềm... Tổng Giám đốc Trịnh Xuân Lượng cho biết: “Đầu tư cho con người chính là đầu tư dài hạn và bền vững nhất, bởi chỉ khi người lao động có trình độ, kỹ năng và tinh thần đổi mới, doanh nghiệp mới có thể thích ứng nhanh và phát triển bền vững”.

Có thể khẳng định, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực khu vực kinh tế tư nhân không chỉ là nhiệm vụ trọng tâm của từng địa phương, mà còn là nền tảng để cả nền kinh tế phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng. Khi doanh nghiệp coi con người là giá trị cốt lõi, đầu tư cho tri thức và kỹ năng, còn người lao động được tạo điều kiện học hỏi và khẳng định bản thân, khu vực kinh tế tư nhân sẽ thực sự trở thành động lực tăng trưởng mới của đất nước.

Duy Trinh - Thành Long