Năng suất lao động - chìa khóa cho sự thịnh vượng quốc gia

Thực trạng năng suất lao động tại Việt Nam

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năng suất lao động toàn nền kinh tế năm 2024 theo giá hiện hành ước đạt 221,9 triệu đồng/lao động (tương đương 9.182 USD/lao động, tăng 726 USD so với năm 2023); theo giá so sánh, năng suất lao động tăng 5,88% do trình độ của người lao động được cải thiện hơn (tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ năm 2024 ước đạt 28,3%, cao hơn 1,1 điểm phần trăm so với năm 2023).

Nâng cao năng suất chất lượng góp phần tạo nên sự thịnh vượng quốc gia. (Ảnh minh họa)

Mặc dù đã có sự cải thiện nhưng năng suất lao động của Việt Nam vẫn ở mức thấp so với các nước trong khu vực. Bình quân giai đoạn 2011-2020, mỗi năm, tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam đạt 5,29%, góp phần quan trọng vào tăng hiệu quả sản xuất, kinh doanh và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, mức tăng này chưa đạt yêu cầu và vẫn thấp hơn so với các nước trong khu vực.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến năng suất lao động thấp là chất lượng lao động chưa cao. Trong tổng số 69% lao động qua đào tạo, chỉ có trên 28% có văn bằng, chứng chỉ; còn lại trên 70% chưa qua đào tạo từ sơ cấp trở lên. Bên cạnh đó, tình trạng đi trễ, về sớm, nghỉ giải lao không đúng quy định, đến cơ quan điểm danh rồi ăn sáng, uống trà... cũng góp phần làm giảm hiệu quả công việc.

Theo ông Felix Weidencaff, Chuyên gia về Việc làm của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), Việt Nam cần có động lực mới về tăng trưởng năng suất. Theo đó, chuyển đổi, phát triển kinh tế số và kinh tế xanh là những động lực mới cho tăng trưởng năng suất.

Tiến sĩ Nguyễn Lê Hoa - Trưởng phòng Nghiên cứu Năng suất, Viện Năng suất Việt Nam cũng nhấn mạnh, thời gian tới, các hoạt động thúc đẩy nâng cao năng suất lao động Việt Nam cần được triển khai mạnh mẽ hơn. Trong đó, tập trung vào liên kết phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương để xây dựng chính sách đồng bộ và xuyên suốt; tạo điều kiện thúc đẩy nguồn lực và tạo điều kiện để khu vực kinh tế tư nhân phát huy vai trò trong tăng năng suất lao động; tăng năng lực thực thi chính sách thúc đẩy năng suất, tập trung vào ngành đóng góp giá trị gia tăng cao và sử dụng nhiều lao động.

Giải pháp nâng cao năng suất lao động

Theo các chuyên gia, để cải thiện năng suất lao động, Việt Nam cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

Nâng cao chất lượng đào tạo: Tăng cường đào tạo nghề, đảm bảo người lao động có kỹ năng và kiến thức phù hợp với yêu cầu công việc.

Tăng cường kỷ luật lao động: Thiết lập và thực thi nghiêm ngặt các quy định về giờ giấc làm việc, nghỉ ngơi, nhằm tạo thói quen làm việc chuyên nghiệp.

Cải thiện môi trường làm việc: Tạo điều kiện làm việc thuận lợi, giảm căng thẳng cho người lao động, từ đó tăng hiệu quả công việc.

Đổi mới công nghệ và quy trình sản xuất: Áp dụng khoa học công nghệ, cải tiến quy trình để tăng hiệu suất lao động.

Đại diện doanh nghiệp sản xuất đã thực hiện chuyển đổi số thành công để nâng cao nhanh về năng suất, ông Nguyễn Đoàn Kết, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Bóng đèn và phích nước Rạng Đông cho biết, nâng cao năng suất lao động là một trong những yếu tố cốt lõi để doanh nghiệp phát triển nhanh và bền vững. Trên thực tế, Công ty Bóng đèn và phích nước Rạng Đông thực hiện chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực…

Ông Nguyễn Đoàn Kết, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Bóng đèn và phích nước Rạng Đông.

Rạng Đông thực hiện chuyển đổi số trong tất cả các lĩnh vực: trên dây chuyền sản xuất, trong quản lý, vận hành, quy trình nghiệp vụ, mô hình điều hành, trong các hoạt động kinh doanh. Trên các dây chuyền sản xuất, công ty tổ chức xây dựng hệ thống cảm biến đặt tại các điểm kiểm soát quá trình, thu thập dữ liệu theo thời gian thực để điều khiển cơ cấu, làm các hệ thống máy móc có thể tương tác với nhau, xây dựng hệ thống sản xuất thông minh, linh hoạt.

Việc chuyển đổi số giúp công ty tối ưu hóa quy trình, nâng cao năng suất lao động, nâng cao năng lực khai thác nguồn lực. Trên các dây chuyền nghiệp vụ, công ty áp dụng các công cụ số, phần mềm thông minh, làm quá trình nghiệp vụ được chuẩn hóa, tối ưu hóa, chính xác hóa, giúp nhân viên nghiệp vụ thoát khỏi các công việc lặp lại nhàm chán để giải phóng năng lực sáng tạo.

Đồng thời, chuyển đổi số mang lại cho khách hàng nhiều lợi thế, nâng cao tương tác. Thương mại điện tử của Công ty đã tăng gấp 3 lần năm ngoái. Chuyển đổi số giúp không chỉ công nhân, kỹ sư mà nhà cung ứng vật tư, kênh phân phối, người tiêu dùng có thể tham gia ý kiến góp ý, tạo môi trường sinh thái sáng tạo, kết hợp quản lý nguồn lực vật chất và nghệ thuật quản trị tạo mặt bằng tăng trưởng ở mức cao hơn. 

Theo các chuyên gia, nâng cao năng suất lao động không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp mà còn cần sự chung tay của toàn xã hội. Chỉ khi mỗi cá nhân ý thức được vai trò của mình và nỗ lực cải thiện, chúng ta mới có thể đạt được mục tiêu phát triển bền vững và thịnh vượng.

Duy Trinh - Minh Nghĩa