Nền tảng định danh: Ngăn chặn nạn hàng giả trên sàn thương mại điện tử?

Sẽ định danh chủ thể tham gia bán hàng?

Hiện, các cơ quan chức năng, doanh nghiệp (DN) đang chung tay xử lý vấn nạn hàng giả, hàng lậu trên môi trường thương mại điện tử (TMĐT), nhưng tình trạng vi phạm vẫn diễn ra phổ biến. Ông Lê Đức Anh - Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số (Cục TMĐT và Kinh tế số, Bộ Công Thương) cho biết, thời gian qua, Tổng cục Quản lý thị trường cũng như Cục TMĐT và Kinh tế số đã phối hợp, triển khai nhiều vụ thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trên các sàn TMĐT. Qua đó nhận thấy, các đối tượng kinh doanh hàng giả, hàng nhái có nhiều thủ đoạn rất tinh vi. Ví dụ, đối tượng có thể khởi tạo gian hàng và chỉ chạy trong một đợt, sau đó có những chương trình giảm giá đặc biệt như giá 1.000 đồng, giá 0 đồng…; nhưng khi hết chương trình, họ đóng gian hàng và cũng biến mất luôn.

Không chỉ lừa đảo người mua, các đối tượng còn lợi dụng lừa đảo cả đơn vị cung cấp dịch vụ hạ tầng như sàn TMĐT và đơn vị thực hiện dịch vụ chuyển phát hàng hóa.

Hiện nay, các sàn TMĐT khi đăng ký website TMĐT với Bộ Công Thương đều phải có chứng minh thư/căn cước công dân hoặc mã số thuế. Tuy nhiên, số lượng người bán lẻ trên sàn TMĐT sử dụng chứng minh thư/căn cước công dân giả rất nhiều. Trung tâm Tin học và Công nghệ số đang đề xuất phương án và đã tiến hành ký thỏa thuận hợp tác với Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư và căn cước công dân (Bộ Công an) nhằm hợp tác triển khai ứng dụng liên quan đến công nghệ để có thể định danh một chủ thể khi tham gia bán hàng trên sàn TMĐT. Từ đó, từng bước kiểm soát, ngăn chặn, xử lý kịp thời đối tượng kinh doanh hàng giả, hàng nhái trên sàn TMĐT.

Công nghệ là yếu tố quan trọng

Để góp phần giải quyết vấn nạn hàng giả, hàng nhái trên môi trường TMĐT, công nghệ là yếu tố quan trọng. Các ứng dụng này liên kết chặt với hệ thống dữ liệu của Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư và căn cước công dân, tạo dựng nền tảng để có thể chia sẻ chéo giữa các bên nhằm sớm nhận thức được hành vi lừa đảo.

Tức là, định danh được khách hàng thông qua hình ảnh, sau đó đối chiếu dữ liệu đối tượng khi lập gian hàng với dữ liệu hình ảnh gốc trong hệ thống Bộ Công an sử dụng một vector 360 chiều để kiểm tra đã khớp được hai dữ liệu đến với nhau nhằm định danh chủ thể.

Bên cạnh đó, Cục TMĐT và Kinh tế số cũng đang làm việc với Ngân hàng Nhà nước triển khai nền tảng liên quan đến hệ thống đảm bảo giao dịch với đối tác phối hợp các trung tâm thanh toán để giải quyết bài toán hạn chế tỷ lệ lừa đảo, giúp môi trường TMĐT tốt hơn.

Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 85/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về hoạt động TMĐT. Nghị định này được kỳ vọng sẽ hạn chế tình trạng mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ trên sàn TMĐT.

Nghị định số 85 được chia theo 4 vấn đề chính. Thứ nhất, theo chủ trương giảm bớt thủ tục hành chính của Chính phủ, Nghị định 85 cũng giới hạn phạm vi nhiều đơn vị, DN phải thực hiện thủ tục hành chính. Thứ hai, Nghị định 85 quy định về việc bán hàng trên các mạng xã hội. Thứ ba, quản lý người bán hàng có yếu tố nước ngoài. Thứ tư, quản lý để thúc đẩy hạn chế hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên môi trường TMĐT. Trong đó, nhiều quy định được đưa ra để đảm bảo sàn TMĐT phải có trách nhiệm nhiều hơn trong quản lý chủ thể xây dựng gian hàng.

Nghị định 85 cũng đưa vào những điều khoản quy định ràng buộc chặt chẽ hơn đối với DN đang kinh doanh thông qua sàn TMĐT, vấn đề liên quan đến khiếu nại của người tiêu dùng. Ngay trong quá trình đơn hàng hình thành, người tiêu dùng đã được đưa vào quá trình giải quyết và khi đơn hàng có vấn đề phát sinh, trong 72 giờ, sàn TMĐT sẽ nhận phản hồi của người tiêu dùng ngay vào hệ thống trung gian. Điều này sẽ giải quyết nhanh bài toán xử lý phát sinh khiếu nại tại thời điểm đó nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi của người tiêu dùng trên kênh TMĐT.

 Nguyễn Hương (t/h)