Nhập lậu nguyên liệu thuốc Bắc- nhiều thủ đoạn tinh vi gây khó trong quản lý chất lượng

Theo thông tin từ Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Lạng Sơn, trong quá trình kiểm tra, kiểm soát tình hình kinh doanh, vận chuyển hàng hóa trên đường Quốc lộ 4B thuộc khu vực xã Hợp Thành, huyện Cao Lộc Đội QLTT số 6 đã kiểm tra, phát hiện và bắt giữ xe ô tô nhãn hiệu Suzuki APV loại 8 chỗ ngồi, biển kiểm soát 22A- 041.44 chở hàng hóa vi phạm.

Thời điểm kiểm tra tại hiện trường, lực lượng chức năng đã xác định lái xe là ông Nguyễn Bá Học, có địa chỉ tại xã Liên Hòa, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc. Khám xét trên xe lực lượng chức năng phát hiện có 2 loại hàng hóa là nguyên liệu thuốc Bắc gồm: Đẳng sâm (290 kg), đương quy (200 kg), được đóng trong các bao tải dứa.

Toàn bộ số hàng hóa trên có nguồn gốc sản xuất ngoài Việt Nam, không có hóa đơn chứng từ và chưa qua kiểm dịch. Tổng giá trị tang vật theo giá thị trường ước tính khoảng gần 70 triệu đồng.

Để ngăn chặn hành vi vi phạm hành chính, Đội QLTT số 6 đã tạm giữ phương tiện ô tô này cùng toàn bộ hàng hóa trên xe để tiếp tục xác minh làm rõ các tình tiết liên quan, xử lý vụ việc theo quy định.

Tương tự, trước đó, Đội QLTT số 3 phát hiện xe ô tô biển kiểm soát 12A-047.20 vận chuyển một số bao tải dứa, chứa các nguyên liệu khô gồm 140kg quả mộc qua, cam thảo. Tiếp đến, Đội QLTT số 6 cũng tiến hành kiểm tra xe khách loại 8 chỗ ngồi đang vận chuyển 240kg rễ cây bên ngoài sắc nâu bên trong sắc trắng dùng làm nguyên liệu để bào chế thuốc Bắc (xích thược). Tất cả số hàng hóa trên đều không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ không đảm bảo chất lượng sơ chế.

Theo Ban Chỉ đạo 389 TP. Lạng Sơn, tình trạng nhập lậu nguyên liệu thuốc Bắc từ Trung Quốc vào Việt Nam qua khu vực biên giới thời gian gần đây có chiều hướng gia tăng. Thủ đoạn chủ yếu của các đối tượng đầu nậu là tìm khu vực xa cửa khẩu, hẻo lánh, lợi dụng đêm tối đưa hàng lậu từ bên kia biên giới qua hàng rào vào Việt Nam, sau đó thuê cư dân biên giới vận chuyển hàng vào sâu trong nội địa đưa về các tỉnh phía sau tiêu thụ. Khi phát hiện thấy lực lượng chức năng, các đối tượng sẵn sàng bỏ lại hàng hóa và tháo chạy. Thậm chí, có những đối tượng dùng xe khách để chở nguyên liệu thuốc bắc nhập lậu nhằm trốn tránh sự kiểm soát của lực lượng chức năng.

Còn theo Tổng Cục QLTT, hiện nay, trung bình mỗi năm cả nước sử dụng khoảng 60 nghìn tấn dược liệu các loại vào việc chế biến vị thuốc y học cổ truyền. Tuy nhiên, Việt Nam mới chỉ tự cung cấp được 25% nguyên liệu để phục vụ sản xuất thuốc trong nước; còn lại 75% vẫn phải phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.

Điều đáng nói là phần lớn lượng dược liệu trên thị trường được nhập khẩu từ Trung Quốc theo đường phi mậu dịch, gây khó khăn cho công tác quản lý chất lượng. Trong nhiều lần kiểm nghiệm, cơ quan chức năng còn phát hiện có không ít loại dược liệu nhập khẩu đã bị chiết xuất hút hết hàm lượng tinh chất, chỉ còn là củi rác. Thậm chí, một số cơ sở sản xuất thuốc đông y đã lợi dụng việc xông lưu huỳnh với hàm lượng vượt quá quy định cho phép để thuốc Bắc không bị mốc, có màu sáng đẹp, bất chấp những nguy hiểm liên quan đến sức khỏe người tiêu dùng.

Trong khi đó, hiện vẫn chưa có một quy định nào về hàm lượng độc tố cho phép, hóa chất bảo quản… nên, hầu hết các vi phạm liên quan đến dược liệu đều xử lý chung chung, chưa đủ sức răn đe. Vì vậy, để quản lý, kiểm soát được thị trường đông dược, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, các ngành chức năng cần có quy định cụ thể về hàm lượng và chế tài mạnh hơn để xử lý các mặt hàng dược liệu nhập lậu, hàng giả và hàng kém chất lượng.

Trước khi có những quy định rõ ràng, để đảm bảo an toàn khi sử dụng người bệnh cần tới các cơ sở khám chữa bệnh uy tín có giấy phép hành nghề, các bệnh viện đông y để được bắt mạch, kê đơn, không nên tự ý điều trị và sử dụng sản phẩm thuốc đông y không rõ nguồn gốc xuất xứ.

An Dương