Những nguy cơ khi dùng dây thìa canh cho người mắc bệnh tiểu đường

Dây thìa canh là một thảo dược quý đã được người Ấn Độ sử dụng từ 2.000 năm trước để hỗ trợ người bệnh tiểu đường và y học hiện đại cũng có nhiều nghiên cứu chỉ ra công dụng của dây thìa canh.

Theo Medical News Today (Mỹ), dưỡng chất trong dây thìa canh có thể giảm lượng đường trong máu, tăng chất chống oxy hóa, giảm căng thẳng, giảm mức cholesterol và chất béo trung tính, giảm trọng lượng cơ thể và ức chế sự tích tụ chất béo, tăng sản xuất insulin, giảm viêm. Người bệnh tiểu đường sử dụng lá xay hoặc chiết xuất từ lá đều có lợi.

Từ khi các nghiên cứu về công dụng của dây thìa canh trong việc hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường được công bố, rất nhiều người bệnh đã tìm mua dây thìa canh về để sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau. Bên cạnh đó, cũng có rất nhiều nơi bắt đầu trồng loại cây này để phân phối ra thị trường hoặc cung cấp nguyên liệu cho các đơn vị có nhu cầu sử dụng dây thìa canh để sản xuất các sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, dây thìa canh nếu không được hiểu đúng và sử dụng đúng cách cũng có thể dẫn đến những hậu quả khó lường.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Trần Đình Ngạn, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Quân Y 103, hiện nay, nhiều sản phẩm cho người tiểu đường được chiết xuất từ dây thìa canh. Tuy nhiên, các loại dây thìa canh này có được trồng đúng theo tiêu chuẩn dược liệu hay không thì khó có thể đoán biết được bởi ngày càng có nhiều vùng trồng loại cây này. Thông thường họ thường trồng theo hình thức tự phát mà không theo trình tự kỹ thuật nào. 

Không phải loại dây thìa canh nào cũng cho dược tính như nhau bởi cùng là dây thìa canh nhưng có rất nhiều giống. Đồng thời, chất lượng của nó phụ thuộc vào quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc và thu hoạch, cuối cùng là công nghệ bào chế. Thêm vào đó, ở dây thìa canh, bộ phận có dược tính tốt nhất là phần lá rồi đến cành bánh tẻ nhưng đa phần dây thìa canh khô được bày bán thường nhiều cành, rất ít lá. Phần cành to (trên 2mm) cho dược tính rất thấp nhưng được cho vào nhiều để tăng trọng lượng.

PGS.TS Trần Đình Ngạn lưu ý, nhiều bệnh nhân tiểu đường thường có suy nghĩ rằng, chỉ cần mua dây thìa canh về để pha hoặc đun (sắc) lên để lấy nước uống là có tác dụng, nhưng thực tế không phải như thế. Đã có nhiều trường hợp bệnh nhân tự mua dây thìa canh về để uống nhưng khi tái khám thì chỉ số đường huyết lại tăng cao hơn mức ban đầu. Có trường hợp uống không có tác dụng, mang dây thìa canh đã mua đến gặp các bác sĩ đông y để hỏi thì được biết trong túi sản phẩm đã mua chỉ có 3 phần là dây thìa canh, còn 7 phần là một loại khác nhìn rất giống dây thìa canh.

Không ít bệnh nhân do nghe nói dây thìa canh có tác dụng tốt mà sử dụng với lượng lớn và tần suất dày hơn nữa còn nhịn ăn khiến đường huyết hạ quá mức phải nhập viện cấp cứu. Các chuyên gia y tế khẳng định, việc bệnh nhân tự ý sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc và không đúng liều lượng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Nếu dây thìa canh còn tồn dư thuốc trừ sâu và thu hoạch phơi sấy không đảm bảo nên bị nấm mốc, gây ngộ độc. Việc chưa chọn đúng bộ phận chứa nhiều hoạt chất để điều trị nên cho hiệu quả không cao...Do đó người dùng cần phải chọn đúng dây thìa canh chuẩn hóa vì chỉ có có loại này mới đủ hàm lượng hoạt chất để mang đến hiệu quả hạ đường huyết, phòng ngừa biến chứng như mong muốn.

Dây thìa canh chuẩn hóa là loại cây được trồng trong khu dược liệu chọn lọc từ giống đạt chuẩn đến quy trình canh tác, thu hái, đảm bảo các tiêu chí: chất đất, khí hậu phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển, có vùng đệm bao quanh và cách xa khu dân cư, khu công nghiệp để đảm bảo không bị tạp nhiễm chất độc. Nguồn giống cần được chọn lọc, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ chiều cao, số lá, độ rộng... của cây giống.

Để đảm bảo an toàn, loại cây này không được sử dụng phân bón hóa học hay thuốc trừ sâu và thu hái đúng bộ phận vào đúng thời điểm cây đạt hoạt chất cao nhất. Nhờ vậy, dây thìa canh chuẩn hóa sẽ cho hàm lượng hoạt chất cao gấp khoảng 2,4 lần so với bình thường.

Bên cạnh việc sử dụng trực tiếp, một số sản phẩm hỗ trợ có chiết xuất từ dây thìa canh cũng mang đến hiệu quả tương tự. Song để đạt hiệu quả kiểm soát đường huyết như mong muốn, ngoài chất lượng nguồn giống, khi lựa chọn sản phẩm chiết xuất từ dây thìa canh, người dùng cũng nên lưu ý các tiêu chí: sản phẩm đã có có mặt nhiều năm trên thị trường, nguồn nguyên liệu đảm bảo và sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại...

An Dương (T/h)