Việt Nam và Vương quốc Anh đã ký Hiệp định thương mại tự do (UKVFTA) vào ngày 29/12/2020 khi Vương quốc Anh rời khỏi EU. UKVFTA được ký kết bởi Đại sứ của cả hai nước tại London, mở đường cho thương mại hai bên tiếp tục và ngày càng gia tăng và có hiệu lực từ ngày 1/5/2021. Hiệp định cho thấy việc xóa bỏ hầu như tất cả các loại thuế hải quan giữa hai nước khi được thực hiện đầy đủ. Đại sứ quán Anh tại Việt Nam dự báo, Việt Nam sẽ tiết kiệm được 151 triệu USD thuế quan từ thỏa thuận này trong khi Vương quốc Anh tiết kiệm được khoảng 36 triệu USD. FTA song phương góp phần củng cố mối quan hệ Việt Nam - Vương quốc Anh thông qua tự do hóa thương mại, quy định pháp luật và sự phù hợp trong các tiêu chuẩn toàn cầu.

Nhờ tận dụng tốt lợi thế thị trường từ UKVFTA, gỗ và sản phẩm từ gỗ là một trong những ngành hàng có gía trị xuất khẩu sang Anh cao. Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sang thị trường Anh trong tháng 9/2021 đạt 13 triệu USD, giảm 41,9% so với tháng 9/2020. Do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, nhiều tỉnh thành trên cả nước phải thực hiện lệnh giãn cách, do đó hoạt động sản xuất và xuất khẩu hàng hóa bị gián đoạn. Vì vậy, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tới thị trường Anh giảm liên tiếp trong 2 tháng qua. Tuy nhiên, tính chung trong 9 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tới thị trường Anh ước đạt 201,2 triệu USD, tăng 25% so với cùng kỳ năm 2020.

Đồ nội thất bằng gỗ là mặt hàng chính xuất khẩu tới thị trường Anh, chiếm 91,7% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ. Dẫn đầu là mặt hàng đồ nội thất phòng khách và phòng ăn đạt 78,3 triệu USD, tăng 40,7% so với cùng kỳ năm 2020. Tiếp theo là mặt hàng đồ nội thất phòng ngủ đạt 41,5 triệu USD, tăng 28,5%; Ghế khung gỗ đạt 29,8 triệu USD, tăng 31,9%... Ngoài mặt hàng đồ nội thất bằng gỗ xuất khẩu tới thị trường Anh, trong 8 tháng năm 2021 kim ngạch xuất khẩu gỗ, ván và ván sàn xuất khẩu đạt 4,1 triệu USD, tăng 68,3% so với cùng kỳ năm 2020. Tiếp theo là mặt hàng cửa gỗ đạt 4 triệu USD, tăng 15%; đồ gỗ mỹ nghệ đạt 402 nghìn USD, tăng 22,7%...

Triển vọng xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tới thị trường Anh trong những tháng cuối năm 2021 được dự báo rất tích cực nhờ việc kiểm soát tình hình dịch bệnh tốt từ phía Chính phủ. Bên cạnh đó, từ cuối tháng 9/2021 nhiều tỉnh thành trên cả nước đã nới lỏng lệnh giãn cách, tình hình sản xuất bắt đầu, theo đó hoạt động xuất khẩu sẽ rất khả quan.

Hơn nữa, việc tận dụng hiệu quả Hiệp định UKVFTA cũng góp phần tạo đà tăng trưởng khả quan của ngành gỗ sang thị trường Anh. Hiệp định UKVFTA đi vào thực thi, nhiều mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ có thuế suất về 0% trong vòng 5 năm (gỗ nguyên liệu hiện có thuế suất 2-10%). Trong đó, đồ nội thất bằng gỗ gỗ là một trong các ngành hàng xuất khẩu được hưởng lợi lớn từ Hiệp định UKVFTA.

Theo dự báo thị trường đồ nội thất gia đình tại Anh đạt tốc độ tăng trưởng bình quân trên 3,2% trong giai đoạn năm 2021 - 2026. Anh là thị trường đồ nội thất lớn thứ hai ở châu Âu sau Đức, và tiêu thụ đồ nội thất gia đình thứ hai ở Tây Âu (WE) và là nhà nhập khẩu lớn thứ ba, chiếm khoảng 15% trị giá nhập khẩu của WE. Trong năm 2020, các hộ gia đình ở Anh đã mua đồ nội thất với trị giá khoảng 14,4 tỷ GBP.

Số liệu thống kê từ Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) cho thấy, 7 tháng năm 2021, trị giá nhập khẩu đồ nội thất bằng gỗ của Anh đạt 2,8 tỷ USD, tăng 53,7% so với cùng kỳ năm 2020. Việt Nam là thị trường cung cấp đồ nội thất bằng gỗ lớn thứ 3 cho Anh, sau Trung Quốc và EU, tuy nhiên tỷ trọng chỉ chiếm 7,9% tổng trị giá nhập khẩu đồ nội thất bằng gỗ của Anh. Do đó, vẫn còn nhiều dư địa để các doanh nghiệp ngành công nghiệp đồ nội thất bằng gỗ của Việt Nam khai thác.

Bên cạnh đó, việc tận dụng hiệu quả ưu đãi lợi thế từ Hiệp định UKVFTA cũng góp phần tạo đà tăng trưởng khả quan của ngành gỗ sang thị trường Anh. Hiệp định UKVFTA đi vào thực thi, nhiều mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ có thuế suất về 0% trong vòng 5 năm (gỗ nguyên liệu hiện có thuế suất 2-10%). Trong đó, đồ nội thất bằng gỗ là một trong các ngành hàng xuất khẩu được hưởng lợi lớn từ Hiệp định UKVFTA.

Các chuyên gia nhận định, Hiệp định UKVFTA cũng sẽ giúp cân bằng lợi thế trong sân chơi thương mại cho doanh nghiệp Việt xuất khẩu sang Anh. Đồng thời, gia tăng tính minh bạch về tiêu chuẩn chất lượng. Từ đây, thương hiệu sản phẩm đạt chuẩn Anh quốc sẽ giúp hàng hóa Việt Nam trong đó có mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ dễ dàng thâm nhập nhiều thị trường khác.

Ngoài ra, UKVFTA không chỉ giúp tăng trưởng xuất khẩu mặt hàng này sang Anh mà còn tạo sức hấp dẫn cho môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, thu hút dòng vốn FDI vào Việt Nam trong ngành chế biến gỗ. Tuy nhiên, rào cản kỹ thuật đối với hàng hóa nhập khẩu từ phía Anh là rất chặt chẽ.

Để khai thác hiệu quả lớn từ Hiệp định UKVFTA, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam khuyến nghị các doanh nghiệp ngành gỗ cần đầu tư nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm hàng hóa nhằm củng cố tính cạnh tranh của sản phẩm tại thị trường. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần đáp ứng các tiêu chuẩn và quy trình quản lý, coi trọng trách nhiệm xã hội, minh bạch hóa thông tin về lao động, môi trường sản xuất để có sự chuẩn bị tốt nhất khi phải đối mặt với áp lực cạnh tranh.

Thuỳ Dương (t/h)