Thể chế hóa Nghị quyết của Bộ Chính trị: Tạo hành lang pháp lý đột phá cho ngành TCĐLCL

Chia sẻ về thể chế hóa 04 Nghị quyết của Bộ Chính trị trong tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng tại Đại hội đại biểu lần thứ X nhiệm kỳ 2025-2030, bà Nguyễn Thị Mai Hương – Trưởng ban Ban Quản lý chất lượng và Đánh giá sự phù hợp cho biết, trong thời gian vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành 04 Nghị quyết quan trọng. Trong đó, thứ nhất là Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Thứ hai là Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 21/01/2025 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Thứ ba là Nghị quyết 66-NQ/TW ngày 30/04/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng với yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Và Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/05/2025 về phát triển kinh tế tư nhân. Đây được xem là bốn trụ cột chính mà trong thời gian sắp tới cần phải triển khai.

Theo bà Hương, điểm đặc biệt là khi có 04 Nghị quyết song song với việc đó là Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia được Bộ Khoa học Công nghệ giao sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật cũng như Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa đã phải rà soát các chỉ đạo ở trong các Nghị quyết này để thể chế hóa và đưa luôn được vào trong hai dự thảo hai luật.

Về thể chế hóa đối với lại Nghị quyết 57, có 05 nội dung thể hiện ở trong dự thảo của hai luật. Thứ nhất là xây dựng chiến lược tiêu chuẩn hóa quốc gia. Thứ hai là phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia đồng bộ, thống nhất và hội nhập quốc tế. Thứ ba là xây dựng hệ thống giám sát chất lượng sản phẩm hàng hóa quốc gia, đây là một trong những nội dung rất mới nằm trong hạ tầng chất lượng quốc gia và cũng sẽ để triển khai thực hiện Nghị quyết 66. Thứ tư là ứng dụng công nghệ, ứng dụng AI, blockchain, hiệu chuẩn số, chứng chỉ điện tử trong hoạt động quản lý chất lượng, đánh giá sự phù hợp và đo lường. Thứ năm là áp dụng hộ chiếu số của sản phẩm, nhãn điện tử, truy xuất nguồn gốc và minh bạch chuỗi cung ứng sản phẩm hàng hóa.

Bà Hương chia sẻ thêm, Nghị quyết 59 hội nhập quốc tế sâu rộng và thực chất. Chúng ta đã có các đại diện của Việt Nam tham gia 14 tổ chức quốc tế là ISO, đây là một cơ hội để trong thời gian sắp tới chúng ta thực hiện. Hiện nay chúng ta đã thực cam kết trong 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, trong đó có những FTA rất quan trọng đó là CPTPP, SPF, EVFTA và những hiệp định thế hệ mới song phương và đa phương. Thời gian vừa qua, có 17 FTA chúng ta cũng đã cam kết thì chúng ta sẽ phải thực hiện.

Bà Nguyễn Thị Mai Hương – Trưởng ban Ban Quản lý chất lượng và Đánh giá sự phù hợp chia sẻ tại Đại hội đại biểu lần thứ X nhiệm kỳ 2025-2030.

Bên cạnh đó, phải đẩy mạnh hoạt động thừa nhận lẫn nhau kết quả đánh giá sự phù hợp của các tổ chức để làm sao thúc đẩy mạnh hoạt động thương mại, hỗ trợ cho doanh nghiệp xuất khẩu cũng như là nhập khẩu. Đồng thời, tăng cường năng lực và vai trò của chúng ta trong tổ chức thương mại, tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO. Cuối cùng là phải có cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp mà kích vận ở thị trường quốc tế, hỗ trợ cho doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường các nước.

Cũng theo bà Hương, về Nghị quyết 66, đổi mới công tác xây dựng và thực thi pháp luật, hiện nay hoạt động tiêu chuẩn đo lường chất lượng gắn liền với các doanh nghiệp, địa phương, các bộ quản lý chuyên ngành, tức là gắn liền với các hoạt động của các ngành lĩnh vực ở trong phát triển thị trường, phát triển kinh tế-xã hội. Do đó, cần phải có cơ chế phối hợp liên ngành, liên thông về dữ liệu tiêu chuẩn đo lường chất lượng; Thứ hai là, sử dụng xây dựng công cụ đánh giá tác động RIA và CMP trong hoạt động xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; Thứ ba là, hiện nay ở trong dự thảo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật sửa đổi bổ sung cũng đã làm quy định rất là rõ về xây dựng thẩm định ban hành các tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật; Thứ tư là, để đổi mới công tác xây dựng thực thi pháp luật cần ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý.

Như vậy, việc đề cập đến xây dựng hệ thống giám sát chất lượng sản phẩm hàng hóa quốc gia là một trong những kênh giúp cho việc kiểm tra từ xa, cảnh báo từ sớm. Bên cạnh đó xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn đo lường chất lượng đảm bảo minh bạch, đồng bộ. Trong thời gian sắp tới có thể thấy trên cơ sở dữ liệu có toàn bộ các dữ liệu liên quan đến tiêu chuẩn đo lường, chất lượng, đánh giá sự phù hợp.

Một nội dung nữa khi triển khai Nghị quyết 66 đó phải cắt giảm thủ tục hành chính theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ từ 30-40%, phải tăng cường phân cấp phân quyền, đối với Ủy ban TCĐLCL Quốc gia đã phân cấp phân quyền 33 nhiệm vụ, cần rà soát tiếp trong thời gian sắp tới.

Thể chế hóa thực hiện Nghị quyết 68 liên quan đến phát triển kinh tế tư nhân, bà Hương cho rằng, Ủy ban TCĐLCL Quốc gia đã đưa vào hai luật các nội dung cốt lõi. Thứ nhất là mở rộng quyền tham gia của doanh nghiệp tư nhân trong việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; Thứ hai là khai thác sử dụng cơ sở dữ liệu tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia và xã hội hóa hoạt động đánh giá sự phù hợp, đo lường; Thứ ba là có các kênh hỗ trợ cho doanh nghiệp, trong đó, hỗ trợ áp dụng hệ thống quản lý chất lượng, công cụ cải tiến năng suất; Hỗ trợ chi phí chứng nhận thử nghiệm đối với hàng hóa xuất khẩu; Hỗ trợ tư vấn xây dựng áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế; Triển khai có hiệu quả Chương trình 1322 và Đề án 996.

Hà My