Thị trường thủy sản Đài Loan (Trung Quốc) và cơ hội rộng mở cho xuất khẩu Việt Nam

Theo bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Đài Loan (Trung Quốc) hiện được đánh giá là một trong những thị trường tiêu thụ thủy sản lớn của châu Á, với mức tiêu thụ bình quân đầu người cao hàng đầu thế giới. Trong bối cảnh nhu cầu nhập khẩu tiếp tục tăng mạnh, xuất khẩu thủy sản Việt Nam ghi nhận đà tăng trưởng tích cực, đặc biệt ở các sản phẩm tôm và cá tra, qua đó mở rộng cơ hội chiếm lĩnh thị phần.

Năm 2023, tiêu thụ thủy sản bình quân đầu người của Đài Loan (Trung Quốc) đạt 31,65 kg, cao hơn 50% so với mức trung bình toàn cầu là 21 kg. Với đường bờ biển dài trên 1.500 km, thủy sản không chỉ là nguồn thực phẩm thiết yếu mà còn là một phần quan trọng trong văn hóa ẩm thực của người dân.

Các sản phẩm phổ biến gồm cá, tôm, cua, mực, bạch tuộc và nhuyễn thể hai mảnh vỏ. Riêng ở phân khúc cao cấp, những loại hải sản như tôm hùm, cua, hàu được coi là xa xỉ, thường xuất hiện tại các nhà hàng sang trọng. Đáng chú ý, sự phát triển nhanh chóng của ngành ẩm thực cao cấp, với 49 nhà hàng gắn sao Michelin tại Đài Loan (Trung Quốc) đã thúc đẩy nhu cầu sử dụng nguyên liệu thủy sản nhập khẩu chất lượng cao.

 Đài Loan (Trung Quốc) là thị trường tiềm năng để thủy sản Việt Nam xuất khẩu.

Về sản xuất trong nước, năm 2024, sản lượng thủy sản của Đài Loan (Trung Quốc) đạt 894.863 tấn, tăng 2% so với năm trước. Tuy nhiên, sản lượng đánh bắt xa bờ – chiếm tới 48% – lại có xu hướng giảm, dẫn đến việc gia tăng phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.

Cùng năm, kim ngạch nhập khẩu thủy sản đạt 1,885 tỷ USD từ 86 quốc gia. Các mặt hàng nhập khẩu chủ lực là tôm đông lạnh, cá hồi Đại Tây Dương tươi hoặc ướp lạnh, mực – bạch tuộc đông lạnh, sò điệp và cá bơn. Trong số các quốc gia cung cấp Nhật Bản, Na Uy, Việt Nam và Indonesia chiếm gần 50% tổng kim ngạch, trong đó Việt Nam giữ vị trí thứ tư với khoảng 9% thị phần.

Đài Loan (Trung Quốc) được xem là thị trường quan trọng của thủy sản Việt Nam tại châu Á. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu đạt 168 triệu USD, chiếm gần 1,7% tổng xuất khẩu thủy sản cả nước. Cơ cấu sản phẩm chủ yếu gồm tôm chiếm 44%, cá tra 13%, cá biển 28%, còn lại là mực, bạch tuộc và cua ghẹ.

Đặc biệt, trong tám tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc) đạt hơn 123 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ 2024. Trong đó, tôm tăng mạnh 37% (chủ lực là tôm thẻ và tôm sú), cá tra tăng 31%, trong khi mực – bạch tuộc giảm 5% và nhuyễn thể có vỏ giảm tới 45%. Những con số này cho thấy tôm và cá tra là nhóm sản phẩm có lợi thế cạnh tranh rõ rệt tại thị trường Đài Loan (Trung Quốc).

Triển vọng thị trường mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đi kèm thách thức. Cơ hội nổi bật là nhu cầu thủy sản cao và khả năng chi trả lớn, đặc biệt cho các sản phẩm chế biến chất lượng. Việt Nam đã có vị thế trong nhóm bốn nhà cung cấp hàng đầu, đây là nền tảng quan trọng để mở rộng.

Ngược lại, cạnh tranh từ Trung Quốc, Nhật Bản và Na Uy vẫn rất gay gắt, nhất là với các sản phẩm cá hồi, mực và cá biển. Đồng thời, quy định kiểm dịch và chứng nhận chất lượng của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Đài Loan (Trung Quốc) ngày càng chặt chẽ, buộc doanh nghiệp phải nâng cao năng lực đáp ứng. Xu hướng giảm nhập khẩu mực, bạch tuộc và nhuyễn thể hai mảnh vỏ cũng là yếu tố gây bất lợi cho xuất khẩu Việt Nam.

Để khai thác bền vững thị trường Đài Loan (Trung Quốc), doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung vào nhóm sản phẩm chủ lực là tôm và cá tra, đồng thời phát triển thêm các sản phẩm chế biến giá trị gia tăng, định vị ở phân khúc cao cấp với tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, hợp tác với các nhà hàng, đầu bếp tại Đài Loan (Trung Quốc) để quảng bá sản phẩm, đồng thời tham gia các hội chợ quốc tế nhằm nâng cao sự hiện diện thương hiệu. Quan trọng hơn, doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định nhập khẩu và kiểm dịch để xây dựng uy tín lâu dài cho thủy sản Việt Nam.

Với đà tăng trưởng khả quan trong tám tháng đầu năm 2025 và lợi thế về tôm cùng cá tra, Việt Nam đang đứng trước cơ hội mở rộng thị phần tại thị trường Đài Loan (Trung Quốc). Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả và bền vững cần có chiến lược nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu và đẩy mạnh sự hiện diện trong kênh ẩm thực cao cấp, qua đó khẳng định vị thế thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Nam Dương