Thúc đẩy hoạt động tiết kiệm năng lượng trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp

Theo ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững chia sẻ, sau hơn 10 năm triển khai Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Chương trình mục tiêu quốc gia về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Chương trình quốc gia về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 (VNEEP 3), đã đạt được nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên, để tối ưu hóa quá trình năng lượng và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong tất cả các ngành, đặc biệt lĩnh vực công nghiệp chiếm trên 50% tổng tiêu thụ năng lượng của toàn quốc, còn rất nhiều vấn đề tồn đọng cần kịp thời giải quyết. 

Hoạt động tiết kiệm năng lượng trong các doanh nghiệp công nghiệp lớn thông qua hệ thống quản lý năng lượng và tối ưu hóa hệ thống và tiết kiệm năng lượng trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam được tập trung vào 3 nội dung chính, đó là:

Thứ nhất, nghiên cứu, đánh giá và hoàn thiện các quy định, thể chế, chính sách để thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả trong lĩnh vực công nghiệp.

Thứ hai, đào tạo nâng cao năng lực cho các đối tượng liên quan từ doanh nghiệp sử dụng năng lượng trọng điểm, doanh nghiệp trong 10 ngành nghề lĩnh vực công nghiệp được lựa chọn và mạng lưới các chuyên gia quản lý năng lượng, chuyên gia kiểm toán năng lượng hoạt động trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Thứ ba, hỗ trợ trực tiếp cho các doanh nghiệp để tối ưu hóa hệ thống năng lượng, hệ thống công nghiệp ở các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp và doanh nghiêp công nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm ngành nghề, lĩnh vực công nghiệp; áp dụng hệ thống quản lý năng lượng ISO 50001 và ứng dụng các giải pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng.

Theo Cơ quan năng lượng quốc tế (IEA), lĩnh vực công nghiệp sản xuất chiếm 38% tổng mức sử dụng năng lượng toàn cầu vào năm 2021. Con số này đã tăng 5% so với năm 2000. Một báo cáo nghiên cứu được xuất bản bởi Viện Công nghệ Ấn Độ cho thấy 4 ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng nhất đó là: Công nghiệp hóa chất, công nghiệp kim loại, ngành xi măng, ngành giấy và bột giấy.

Tiêu chuẩn ISO 50001 giúp doanh nghiệp tiết kiệm từ 10%-30% mức năng lượng tiêu thụ

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam đang rất quan tâm đến các giải pháp tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải khí gây ô nhiễm môi trường, tuy nhiên việc thực hiện vẫn còn hạn chế do các doanh nghiệp này còn thiếu kiến thức và kinh nghiệm về cách thức thực hiện, đặc biệt là các giải pháp tiếp cận mang tính hệ thống liên quan đến hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 50001 và tối ưu hóa các hệ thống sử dụng năng lượng chính trong các ngành công nghiệp. Các giải pháp được phần lớn các doanh nghiệp công nghiệp thực hiện trong thời gian vừa qua là những giải pháp đơn giản, tập trung vào từng thành phần riêng rẽ của các hệ thống sử dụng năng lượng chính như nồi hơi, máy nén, chiller, tủ lạnh, mô-tơ, máy bơm,…để cải thiện hiệu suất năng lượng khoảng từ 2%-5%. Trong khi đó, có rất ít doanh nghiệp công nghiệp thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng theo hướng tiếp cận như hệ thống quản lý năng lượng, tối ưu hóa hệ thống và phân tích chi phí thiết bị sử dụng năng lượng theo vòng đời, đây là những giải pháp có thể giúp các doanh nghiệp công nghiệp tiết kiệm được mức năng lượng cao hơn từ 10%-30%.

Với việc áp dụng các tiêu chuẩn quản lý năng lượng theo ISO 50001, các hoạt động tiết kiệm năng lượng sẽ được tích hợp vào hệ thống quản lý của các doanh nghiệp công nghiệp để đẩy nhanh việc áp dụng các cách thức thực hành tốt nhất về hiệu quả năng lượng bền vững, giúp cải thiện độ ổn định của hoạt động sản xuất công nghiệp và tăng năng suất.

Yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn ISO mới này sẽ mang lại động cơ cần thiết thúc đẩy các doanh nghiệp công nghiệp không ngừng quan tâm đến hiệu quả sử dụng năng lượng của các quy trình/bộ phận sử dụng năng lượng lớn của họ và sẽ cung cấp cho các doanh nghiệp công nghiệp một cơ cấu và quy trình quản lý để liên tục cải thiện hiệu quả năng lượng một cách toàn diện. Thông qua việc áp dụng các tiêu chuẩn quản lý năng lượng, các hoạt động quản lý năng lượng sẽ được tích hợp vào chu trình quản lý và giúp hiện thực hóa các cơ hội cải thiện hiệu suất năng lượng một cách liên tục.

Hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 đang dần trở thành xu thế trong các doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt các doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm. ISO 50001 thực sự là một công cụ hữu hiệu cho các doanh nghiệp trong việc tìm kiếm các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, góp phần giúp doanh nghiệp theo đuổi chiến lược phát triển bền vững, thể hiện trách nhiệm với môi trường và xã hội trong việc đảm bảo an ninh năng lượng trên phạm vi toàn cầu.

Tuy nhiên, để khuyến khích áp dụng rộng rãi hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 thì cần những hỗ trợ từ phía các cơ quan nhà nước nhằm tuyên truyền nâng cao nhận thức, đào tạo nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp về sự cần thiết và lợi ích của tiêu chuẩn ISO 50001. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước đối với việc tuân thủ các nghĩa vụ về tiết kiệm năng lượng của doanh nghiệp, trong đó có nghĩa vụ về áp dụng hệ thống quản lý năng lượng. Đồng thời, có các chính sách ưu đãi đối với doanh nghiệp đã áp dụng tiêu chuẩn này được ưu tiên tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi về tiết kiệm năng lượng, ưu tiên tham gia các chương trình nâng cao năng lực và hỗ trợ kỹ thuật.

Khánh Mai (t/h)