Tiêm kích Su-30MK2: ‘Hổ mang chúa’ đa năng của Không quân Việt Nam

Theo những tin tức mới nhất hôm nay, sáng 14/6, một tiêm kích Su-30MK2 thuộc Trung đoàn không quân 923 đã mất tích trên vùng biển phía Đông Nghệ An khi thực hiện bay huấn luyện biển. Các cơ quan chức năng đang khẩn trương triển khai lực lượng tìm kiếm chiếc máy bay này. Nhân sự kiện tiêm kích Su-30MK2 mất tích, cùng điểm lại về sức mạnh của một trong những chiến đấu cơ đa năng tốt nhất thế giới với biệt danh ‘hổ mang chúa’ này.

Theo thông tin trên báo Infonet, máy bay tiêm kích Su-30MK2 do Tổ hợp công nghiệp hàng không Sukhoi chế tạo, được xem như bước chuyển quyết định giữa tiêm kích thế hệ 4 và thế hệ 4+ của ngành công nghiệp hàng không quân sự Nga. Su-30 (NATO gọi là Flanker-C) là tiêm kích hạng nặng đa nhiệm hai chỗ ngồi thế hệ 4+ của Nga/Liên Xô được chế tạo từ chiếc Su-27UB.

Không quân Việt Nam được cho là đang sở hữu 36 tiêm kích Su-30MK2 trong biên chế

Phát triển trên cơ sở các biến thể của máy bay tiêm kích Su-27, nhưng với tầm bay chiến đấu được mở rộng nhờ khả năng tiếp dầu trên không và khả năng mang cũng như sử dụng các tổ hợp vũ khí tiến công mặt đất có điều khiển chính xác từ tầm xa, chiến đấu cơ Su-30 MK2  được xếp vào nhóm vũ khí tiến công xung kích đường không chống các mục tiêu chiến thuật-chiến dịch và chiến dịch nằm phía sau chiến tuyến của đối phương.

Máy bay Su-30MK2 có khả năng thực hiện các nhiệm vụ đa dạng khác nhau, trong bất kỳ điều kiện thời tiết, môi trường khắc nghiệt, bất kể ngày hay đêm và khoảng cách. Đây là máy bay đa chức năng được trang bị đầy đủ phù hợp với toàn bộ một chuỗi những kịch bản chiến thuật và hoạt động chiến đấu, nó được thay đổi từ nhiệm vụ không chiến (bao gồm chiếm ưu thế trên không, phòng không, tuần tra trên không và hộ tống), thành tấn công mặt đất, chống hệ thống phòng không của địch (SEAD), ngăn chặn trên không, hỗ trợ mặt đất và tấn công mục tiêu trên biển.

Đồng thời, tiêm kích Su-30MK2 có thể thực hiện chống gây nhiễu điện tử ECCM và cảnh báo sớm trên không, cũng như ra lệnh và điều khiển một nhóm thực hiện nhiệm vụ chung. Hình dạng khí động học của máy bay tiêm kích Su-30MK2 cho phép nó dễ dàng thay đổi các động tác khi bay. Để tăng hiệu suất nâng và khả năng bay thao diễn của máy bay, cánh mũi đã được trang bị. Nó có thể tự động điều chỉnh độ lệch để đảm bảo khả năng kiểm soát bay tại những góc tấn lớn

Về thông số kỹ thuật, tiêm kích Su-30MK2 dài 21,935 mét; sải cánh 14,7 mét; chiều cao 6,36 mét; diện tích cánh 62 mét vuông; trọng lượng rỗng 17.700 kg, trọng lượng cất cánh 24.900 kg và trọng lượng cất cánh tối đa là 34.500 kg. Chiến đấu cơ đa năng này có tầm bay 3.000 km; trần bay 17.300 mét; vận tốc bay lên 230 m/s.

Về thiết kế, tiêm kích Su-30MK2 vẫn giữ lại hầu hết những đặc điểm thiết kế khí động học của Su-30, tuy nhiên trọng lượng vũ khí mang theo được nâng lên 12 tấn. Ngoài ra, vật liệu hợp kim nhôm mới cũng được thay thế cho loại hợp kim cũ sử dụng trong Su-30 để giảm trọng lượng cất cánh. Hai đuôi lái chính được làm bằng nhiều vật liệu composite sợi carbon hơn so với Su-30.

Động tác bay rắn hổ mang Pugachev là một trong những khả năng độc nhất vô nhị của máy bay tiêm kích Su-30MK2

Máy bay Su-30MK2 được trang bị động cơ vô cùng mạnh mẽ, với công nghệ phụt nhiên liệu vector để tăng khả năng cơ động. Động cơ này giúp chiến đấu cơ Su-30MK2 có thể đạt vận tốc lên tới Mach 2 (khoảng 2000 km/h). Phạm vi hoạt động của máy bay vào khoảng 3.000 km khi không tiếp nhiên liệu, và tăng lên 8.000 km trong trường hợp được tiếp nhiên liệu trên không.

Biệt danh ‘hổ mang chúa’ của tiêm kích Su-30MK2 bắt nguồn từ động tác bay rắn hổ mang Pugachev. Trang bị với hệ thống lái số fly-by-wire, Su-30MK có khả năng thực hiện vài động tác thao diễn mà chỉ có thể thực hiện được trên những máy bay chiến đấu hiện đại của Nga. Bao gồm động tác rắn hổ mang Pugachev và biểu diễn quay tròn, máy bay quay 360 độ trong khi đang bay lên hoặc lao xuống trên một mặt phẳng mà không bị mất độ cao. Trong động tác thao diễn bay bổ nhào quay tròn có điều khiển, máy bay thực hiện vài vòng quay đầy đủ trong mặt phẳng ngang, với tốc độ gần về không, lúc này động cơ bị tắt, sau đó nó được khởi động lại để lấy lại độ cao cho máy bay, nguồn Wikipedia cho hay.

Báo VnExpress phân tích, được thiết kế với mục đích tăng cường khả năng tấn công trên biển, máy bay chiến đấu Su-30MK2 có nhiều cải tiến đáng kể về hệ thống tác chiến điện tử. Máy bay được trang bị hệ thống chỉ huy C4ISTAR (hệ thống chỉ huy, điều khiển, truyền tin, máy tính, tình báo, giám sát, bắt mục tiêu và trinh sát) hiện đại.

Su-30MK2 còn được lắp đặt các thiết bị quang học mới như hệ thống bắt ngắm mục tiêu có vỏ bọc Sapsan-E, được phát triển bởi nhà máy cơ khí quang học Ural, có trọng lượng 250 kg, dài 3 mét, đường kính 0,39 mét. Hệ thống này bao gồm các camera và thiết bị chỉ thị laser có tầm quét từ +10 độ đến -15 độ, nhằm bổ sung cho hệ thống quang điện tử OEPS-30MK-E đặt ở phần mũi máy bay.

Ngoài ra, thiết bị trinh sát có vỏ bọc M400, được phát triển bởi phòng thiết kế Canopy, bao gồm cả radar quét ngang, có tầm quét tối đa trên 100 km với độ phân giải 2 mét. Thiết bị được sử dụng để khóa các mục tiêu trên biển và phát hiện các điểm mù (blind spot) phía sau máy bay,  đồng thời cung cấp thông tin mục tiêu cho các tên lửa không đối không bắn ra phía sau. Bên cạnh đó, hệ thống radar quét mảng pha chủ động hiện đại của tiêm kích Su-30MK2 có khả năng bám bắt hàng chục mục tiêu cả trên không lẫn trên biển, khóa 4 mục tiêu khác nhau với độ chính xác đáng kinh ngạc.

Máy bay Su-30MK2 được trang bị hệ thống tên lửa không đối không, không đối đất và không đối hạm

Vũ khí chủ lực của máy bay tiêm kích Su-30MK2 là các tên lửa không đối không R-77 (định danh của NATO là RVV-AE ), tên lửa không đối đất Kh-59M cùng cặp đôi tên lửa không đối hạm là Kh-31 và Kh-59MK cải tiến.

Tên lửa R-77 được dẫn đường bằng radar chủ động cực kỳ hiện đại do công ty Vympel phát triển, trang bị cho không quân Nga từ năm 1994. Tên lửa có thể tiêu diệt mục tiêu từ mọi góc độ trong các điều kiện thời tiết bất lợi như môi trường bức xạ nhiệt và nhiễu điện từ cao, theo nguyên tắc "bắn và quên", sử dụng dẫn đạn đa kênh. R-77 có thể hạ gục các mục tiêu phương tiện bay có tốc độ đến 3.600 km/h trên độ cao từ 20 - 25 km.

Tên lửa không đối đất Kh-59M có thể được phóng từ độ cao thấp (100 mét), và bay ở độ cao xác định (từ 50 đến 1000 mét), được dẫn hướng bằng hệ thống điều khiển tự động và cao kế vô tuyến (radar đo độ cao). Kh-59M có vận tốc từ 600-1000 km/h, độ lệch mục tiêu từ 2 đến 3 mét.

Tên lửa không đối hạm Kh-59MK được trang bị đầu dò radar chủ động ARGS-59, có tầm bắn đạt 115 đến 285 km, nhờ được trang bị máy gia tốc nhiên liệu. Tuy chỉ đạt tốc độ cận âm, nhưng uy lực công phá của tên lửaKh-59MK rất mạnh mẽ với đầu đạn nặng 320 kg. Theo các chuyên gia của Nga, xác suất bắn trúng một tàu tuần dương, tàu khu trục của Kh-59MK đạt 90-96%, đối với các tàu, thuyền nhỏ đạt 70- 93%.

Vân Anh (T/h)