TP.HCM tìm lời giải cho mô hình chính quyền thông minh trong kỷ nguyên số

Ngày 26/11, tại phiên thảo luận về chính quyền thông minh trong kỷ nguyên số, nằm trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh, Thành phố mong muốn học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình tiên phong như Singapore, Hàn Quốc, Australia; đồng thời trân trọng sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước trong phát triển hạ tầng số, bảo đảm an toàn dữ liệu và tăng cường năng lực phân tích.

Ông kỳ vọng các ý kiến tại Diễn đàn sẽ góp phần hoàn thiện mô hình chính quyền thông minh hai cấp, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Các đại biểu chụp hình lưu niệm cùng lãnh đạo TP. (Ảnh: BTC)

Giám đốc Sở KH&CN Lâm Đình Thắng cho biết, TP.HCM xác định ba trụ cột của chính quyền thông minh: ra quyết định dựa trên dữ liệu đúng – đủ – thời gian thực; cung cấp dịch vụ công mọi lúc, mọi nơi, lấy trải nghiệm người dân làm thước đo và mô hình quản trị liên thông – phối hợp chặt chẽ trong không gian đô thị mở rộng.

Ông kỳ vọng, các chuyên gia sẽ giúp Thành phố hoàn thiện mô hình mô hình chính quyền thông minh, nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ người dân và doanh nghiệp.

GS. Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu – ĐH Quốc gia Singapore bày tỏ niềm tin, TP.HCM có thể trở thành “ngôi nhà đáng tự hào cho hôm nay và cả tương lai” nếu xây dựng được một chính quyền thực sự thông minh. Ông gợi ý “5 chữ T cho công dân thông minh”: Tin tưởng vào chính quyền; Trách nhiệm với cộng đồng; Thông tuệ nhờ tri thức và công nghệ số; Tương trợ/tổng lực, luôn nghĩ đến đồng bào, doanh nghiệp, chính quyền; Tự hào là công dân TP.HCM.

Theo ông Khương, khi 5T này mạnh lên, chính quyền sẽ thực sự thông minh vì được nâng đỡ bởi một cộng đồng trưởng thành. Từ kinh nghiệm Singapore, GS. Khương nhấn mạnh 5 bài học gồm: nắm bắt đúng xu thế thời đại; xây dựng sức mạnh cộng hưởng toàn hệ thống, không chia cắt bộ ngành; có chiến lược kinh tế rõ ràng ở thời điểm bước ngoặt; kiên trì học hỏi và thu hút nhân tài; thúc đẩy hợp tác công – tư với các tập đoàn toàn cầu.

Ông đề xuất TP.HCM “chấm điểm” 7 yếu tố thượng nguồn về lòng tin, vì dân, dữ liệu, minh bạch, hệ sinh thái cộng đồng…; học mô hình Singapore theo hướng tổng lực, không chỉ mua công nghệ và thành lập Ủy ban hợp tác đặc biệt TP.HCM – Singapore để đồng kiến tạo lời giải cho các thách thức mới.

Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu – ĐH Quốc gia Singapore. (Ảnh: BTC)

Đại diện khối doanh nghiệp - ông Warrick Cleine, Chủ tịch kiêm CEO KPMG Việt Nam và Campuchia đề nghị coi khu vực tư nhân là một trụ cột trong kiến trúc phát triển quốc gia, phù hợp tinh thần Nghị quyết 68. Ông kêu gọi Chính phủ và doanh nghiệp cần tăng cường đối thoại, xây dựng cơ chế hợp tác thực chất và phát triển các “moonshot” quốc gia với tầm nhìn đến năm 2045 – như cách Singapore và Hoa Kỳ đã thành công khi kết hợp sức mạnh công – tư.

Theo ông, doanh nghiệp phải chủ động đổi mới sáng tạo, ứng dụng dữ liệu và AI, tái thiết mô hình kinh doanh và duy trì nỗ lực hợp tác bền bỉ trong nhiều thập niên để góp phần tạo ra các phát triển đột phá.

Chia sẻ từ kinh nghiệm Australia, ông Sam Conroy, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Australia tại Việt Nam (AusCham) cho biết, xây dựng chính quyền thông minh phải dựa trên ba trụ cột: dịch vụ lấy người dân làm trung tâm; quyết định dựa trên dữ liệu thời gian thực; và hệ thống số liên thông giữa các ngành.

Ông khuyến nghị TP.HCM bắt đầu bằng những bước nhỏ nhưng tạo niềm tin, số hóa dịch vụ đơn giản trước rồi mở rộng sang các lĩnh vực phức tạp; đồng thời duy trì đối thoại thường xuyên với doanh nghiệp, trường đại học và xã hội. AusCham sẵn sàng là cầu nối hỗ trợ Thành phố trong lĩnh vực giáo dục số, AI, năng lượng sạch và đổi mới sáng tạo.

Ông Sam Conroy, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Australia tại Việt Nam chia sẻ tại Phiên thảo luận song song. (Ảnh: BTC)

Ở góc độ quản trị dữ liệu, bà Võ Thị Trung Trinh, Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TP.HCM cho biết, Thành phố đã có chiến lược quản trị dữ liệu từ năm 2023 với ba nhóm dữ liệu trọng tâm: người dân – doanh nghiệp – đô thị. Tuy nhiên, sự thiếu liên thông giữa Trung ương – địa phương và giữa các sở ngành đang khiến dữ liệu bị phân mảnh, khó khai thác; nguồn lực còn phân tán, tiến độ xây dựng kho dữ liệu thống nhất còn chậm.

Bà Trinh nhấn mạnh, TP.HCM đang ưu tiên tháo gỡ các điểm nghẽn để hoàn thiện nền tảng dữ liệu phục vụ điều hành.

Bên cạnh đó, Giáo sư Yuan Feng - Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu Công nghệ chia sẻ, kinh nghiệm quốc tế: chìa khóa thành công nằm ở quy hoạch tổng thể, nền tảng dữ liệu thống nhất và khả năng phối hợp liên ngành. Theo ông, các đô thị thông minh thành công đều dựa trên tích hợp hạ tầng số, dịch vụ công trực tuyến và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, trong đó dữ liệu là “động cơ của mọi quyết sách”.

Bà Julian Le, Quản lý cấp cao tại Cyber Security Center of Excellence. (Ảnh: BTC)

Từ góc độ an ninh mạng, bà Julian Le, Quản lý cấp cao tại Cyber Security Center of Excellence (Canada) lưu ý rằng, quản trị dữ liệu phải đi đôi với bảo mật. Canada xây dựng trung tâm chỉ huy an ninh mạng tập trung 24/7 để giám sát – chia sẻ tình báo – điều phối ứng cứu cho toàn hệ thống công. Bà cho rằng con người mới là yếu tố quyết định trong bảo vệ dữ liệu, từ năng lực vận hành đến phối hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp và học thuật.

Kết lại phiên thảo luận, GS. Vũ Minh Khương - Trường Chính sách công lý Quang Diệu - Đại học Quốc gia Singapore nhấn mạnh rằng với một đô thị mở rộng như TP.HCM, cần xây dựng mô hình chính quyền hai cấp hiệu quả, trong đó cấp cơ sở phục vụ trực tiếp và cấp trên tinh gọn – kiến tạo. Thành phố phải đồng thời bảo đảm ba cặp giá trị: tăng trưởng song hành với nâng cấp chất lượng quản trị; chuyển từ quản lý sang quản trị và đạt cả hiệu lực lẫn hiệu quả để củng cố niềm tin xã hội.

Kim Thoa